Neviđeni procenat podrške građana institucionalnim liderima u zemlji stvara narativ o neospornoj političkoj moći većine, ali ako zakopamo malo ispod te površine, pojavljuje se složenija slika.
Istraživanje javnog mnjenja na Kosovu koje pod nazivom "Puls javnosti" sprovodi UNDP, neobičan je dokument: opoziciji se često dopada, vlast rijetko pozdravlja, a mediji se uvijek raduju.
Vjerujem da je tako, jer je puls javnosti odavno prepoznat kao jedan od najpouzdanijih izvora političkog raspoloženja građana u zemlji.
Ovog puta je pet poruka na koje nam puls javnosti skreće pažnju.
1. Povećanje zadovoljstva građana radom institucija u zemlji. Od izvršne i zakonodavne, do Predsjedništva i tužilačkog i sudskog sistema, građani su iskazali veće zadovoljstvo radom ovih institucija. Dakle, postoji opšta doza optimizma među građanima. Ovo raspoloženje optimizma definitivno se odrazilo na institucionalne lidere. Shodno tome, 60,3 odsto građana je zadovoljno radom predsjednika, 58,3 odsto radom predsjednika Skupštine i 51,5 odsto radom premijera.
Te brojke ne treba potcjenjivati, one ukazuju na podršku institucionalnim liderima Kosova bez presedana. Njihova priroda bez presedana najbolje se pokazuje u poređenju sa prethodnicima. Na primjer, u poređenju sa premijerom Mustafom, premijer Kurti uživa više nego dvostruko veću podršku građana. U poređenju sa predsjednikom Skupštine Veselijem, predsjednik Skupštine Konjufca uživa dvostruko veću podršku građana. U poređenju sa predsjednikom Thaçijem, predsjednica Osmani uživa trostruko veću podršku građana.
Međutim, ne treba precjenjivati ni tu podršku bez presedana. Nalaze tog pulsa javnosti treba posmatrati kao izuzetak od pravila. Sa izuzetkom rezultata posljednjeg pulsa javnosti, percepcija građana o institucionalnim liderima ima silaznu putanju. Nigdje to nije očiglednije nego u slučaju premijera. Od stupanja na dužnost, zadovoljstvo radom Kurtija je poznavao samo pad: sa 65,4 odsto u aprilu 2020. na 44,9 odsto u novembru 2022. Taj pad je prekinut tek sada posljednjim pulsom javnosti.
Manje-više ista priča je o podršci predsjednici i predsjedniku Skupštine. Shodno tome, postavlja se pitanje šta je izazvalo ponovno oživljavanje zadovoljstva građana institucionalnim liderima u zemlji?
Vjerujem da je očigledan odgovor: njihov stav protiv dijaloga sa Srbijom. Od kraja prošle godine, kada su počele eskalacije na sjeveru, ova većina zauzela je oštriji politički stav prema Srbiji i dijalogu. Od početka primjene RKS tablica i smjene Đurića, pa do hapšenja zločinaca i podizanja kosovske zastave na zgradama opština na sjeveru, ova većina je u očima građana sprovodila "patriotsku" i "suverenu" politiku zemlje. Takvi postupci većine stvorili su narativ konfrontacije između Republike Kosovo i Republike Srbije na sjeveru i posljedično su pojačali emotivna osjećanja građana prema državi i njihovim institucijama.
To objašnjava i horizontalno povećanje zadovoljstva građana svim institucijama u zemlji, bez izuzetka. U kriznim vremenima i suočavanju sa spoljnim faktorima, unutrašnja homogenizacija društva je prirodni refleks.
2. Povećanje nezadovoljstva građana političkim i ekonomskim pravcem zemlje. Istraživanje je pokazalo da je 45,60 odsto građana nezadovoljno političkim pravcem zemlje, dok je 57,29 odsto nezadovoljno ekonomskim pravcem zemlje. Iako je to najveći nivo nezadovoljstva građana od početka Vlade Kurtija, sumnjam da će ti nalazi imati odjek kod većine, iz dva razloga. Prvo, u smislu istorijskog trenda, evidentirani nivo nezadovoljstva građana je na najnižem istorijskom spektru. Dakle, istorijski gledano, građani su ranije bili mnogo nezadovoljniji političkim i ekonomskim pravcem zemlje nego danas. Takva činjenica omogućava većini da "zloupotrebi" strpljenje građana. Druga, "politički i ekonomski pravac" su opšti i apstraktni pojmovi koji podstiču opšte i apstraktne odgovore građana. Dakle, kada građani odgovaraju na takva pitanja, oni ne ocjenjuju konkretan rad većine, već daju svoj opšti utisak o dugoročnom pravcu kretanja zemlje.
Dakle, drugim riječima, oni mogu imati pozitivne i optimistične utiske o upravljanju određene većine, ali u isto vrijeme ostaju pesimistični i razočarani u dugoročnu budućnost zemlje. To takođe objašnjava dihotomiju između optimizma građana o radu svojih institucija i njihovog pesimizma u pogledu pravca zemlje. Ali nude svoj opšti utisak o dugoročnom pravcu zemlje.
3. Povećanje percepcije građana o korupciji u vlasti - 25,3 odsto građana smatra da je u vladi prisutna korupcija velikih razmjera. To je najviši nivo percepcije korupcije u vlasti od početka vlade Kurtija. Međutim, i u tom slučaju sumnjam da će taj nalaz pokolebati većinu, iz dva razloga. Prvo, u smislu istorijskog trenda, to je daleko najniži nivo percepcije korupcije u vlasti. Dakle, istorijski gledano, vlade su percipirane kao mnogo korumpirane od strane građana. To će i u ovom slučaju omogućiti većini da "zloupotrebi" strpljenje građana. Drugo, građani – s pravom ili ne – više ne vide korupciju kao glavni problem zemlje. Kao što je sam puls pokazao.
4. Sporazum sa Srbijom nije loš - 58 odsto građana veruje da će nedavni sporazum između Kosova i Srbije pozitivno uticati na živote građana Kosova i da će unaprediti integracijski put zemlje. Samo 8,9 odsto vjeruje suprotno. Građani su ove godine pokazali više zrelosti i političke vizije od političara koji su se protivili Briselskom sporazumu i ohridskom aneksu.
5. Srbi spremni za proteste - 40,5 odsto Srba spremno je da protestuje iz političkih razloga. U odnosu na novembar prošle godine, ta spremnost je učetvorostručena. Taj nalaz podriva narativ premijera, koji je pokušao da prikaže proteste na sjeveru kao proteste "malih interesnih grupa". Dakle, jasno je da je srpska zajednica na Kosovu nezadovoljna političkim dešavanjima u ovih posljednjih šest mjeseci.
Piše: Demush Shasha, izvršni direktor Instituta "Epik"
Izvor: Koha ditore/Kosovoonline
Vjerujem da je tako, jer je puls javnosti odavno prepoznat kao jedan od najpouzdanijih izvora političkog raspoloženja građana u zemlji.
Ovog puta je pet poruka na koje nam puls javnosti skreće pažnju.
1. Povećanje zadovoljstva građana radom institucija u zemlji. Od izvršne i zakonodavne, do Predsjedništva i tužilačkog i sudskog sistema, građani su iskazali veće zadovoljstvo radom ovih institucija. Dakle, postoji opšta doza optimizma među građanima. Ovo raspoloženje optimizma definitivno se odrazilo na institucionalne lidere. Shodno tome, 60,3 odsto građana je zadovoljno radom predsjednika, 58,3 odsto radom predsjednika Skupštine i 51,5 odsto radom premijera.
Te brojke ne treba potcjenjivati, one ukazuju na podršku institucionalnim liderima Kosova bez presedana. Njihova priroda bez presedana najbolje se pokazuje u poređenju sa prethodnicima. Na primjer, u poređenju sa premijerom Mustafom, premijer Kurti uživa više nego dvostruko veću podršku građana. U poređenju sa predsjednikom Skupštine Veselijem, predsjednik Skupštine Konjufca uživa dvostruko veću podršku građana. U poređenju sa predsjednikom Thaçijem, predsjednica Osmani uživa trostruko veću podršku građana.
Međutim, ne treba precjenjivati ni tu podršku bez presedana. Nalaze tog pulsa javnosti treba posmatrati kao izuzetak od pravila. Sa izuzetkom rezultata posljednjeg pulsa javnosti, percepcija građana o institucionalnim liderima ima silaznu putanju. Nigdje to nije očiglednije nego u slučaju premijera. Od stupanja na dužnost, zadovoljstvo radom Kurtija je poznavao samo pad: sa 65,4 odsto u aprilu 2020. na 44,9 odsto u novembru 2022. Taj pad je prekinut tek sada posljednjim pulsom javnosti.
Manje-više ista priča je o podršci predsjednici i predsjedniku Skupštine. Shodno tome, postavlja se pitanje šta je izazvalo ponovno oživljavanje zadovoljstva građana institucionalnim liderima u zemlji?
Vjerujem da je očigledan odgovor: njihov stav protiv dijaloga sa Srbijom. Od kraja prošle godine, kada su počele eskalacije na sjeveru, ova većina zauzela je oštriji politički stav prema Srbiji i dijalogu. Od početka primjene RKS tablica i smjene Đurića, pa do hapšenja zločinaca i podizanja kosovske zastave na zgradama opština na sjeveru, ova većina je u očima građana sprovodila "patriotsku" i "suverenu" politiku zemlje. Takvi postupci većine stvorili su narativ konfrontacije između Republike Kosovo i Republike Srbije na sjeveru i posljedično su pojačali emotivna osjećanja građana prema državi i njihovim institucijama.
To objašnjava i horizontalno povećanje zadovoljstva građana svim institucijama u zemlji, bez izuzetka. U kriznim vremenima i suočavanju sa spoljnim faktorima, unutrašnja homogenizacija društva je prirodni refleks.
2. Povećanje nezadovoljstva građana političkim i ekonomskim pravcem zemlje. Istraživanje je pokazalo da je 45,60 odsto građana nezadovoljno političkim pravcem zemlje, dok je 57,29 odsto nezadovoljno ekonomskim pravcem zemlje. Iako je to najveći nivo nezadovoljstva građana od početka Vlade Kurtija, sumnjam da će ti nalazi imati odjek kod većine, iz dva razloga. Prvo, u smislu istorijskog trenda, evidentirani nivo nezadovoljstva građana je na najnižem istorijskom spektru. Dakle, istorijski gledano, građani su ranije bili mnogo nezadovoljniji političkim i ekonomskim pravcem zemlje nego danas. Takva činjenica omogućava većini da "zloupotrebi" strpljenje građana. Druga, "politički i ekonomski pravac" su opšti i apstraktni pojmovi koji podstiču opšte i apstraktne odgovore građana. Dakle, kada građani odgovaraju na takva pitanja, oni ne ocjenjuju konkretan rad većine, već daju svoj opšti utisak o dugoročnom pravcu kretanja zemlje.
Dakle, drugim riječima, oni mogu imati pozitivne i optimistične utiske o upravljanju određene većine, ali u isto vrijeme ostaju pesimistični i razočarani u dugoročnu budućnost zemlje. To takođe objašnjava dihotomiju između optimizma građana o radu svojih institucija i njihovog pesimizma u pogledu pravca zemlje. Ali nude svoj opšti utisak o dugoročnom pravcu zemlje.
3. Povećanje percepcije građana o korupciji u vlasti - 25,3 odsto građana smatra da je u vladi prisutna korupcija velikih razmjera. To je najviši nivo percepcije korupcije u vlasti od početka vlade Kurtija. Međutim, i u tom slučaju sumnjam da će taj nalaz pokolebati većinu, iz dva razloga. Prvo, u smislu istorijskog trenda, to je daleko najniži nivo percepcije korupcije u vlasti. Dakle, istorijski gledano, vlade su percipirane kao mnogo korumpirane od strane građana. To će i u ovom slučaju omogućiti većini da "zloupotrebi" strpljenje građana. Drugo, građani – s pravom ili ne – više ne vide korupciju kao glavni problem zemlje. Kao što je sam puls pokazao.
4. Sporazum sa Srbijom nije loš - 58 odsto građana veruje da će nedavni sporazum između Kosova i Srbije pozitivno uticati na živote građana Kosova i da će unaprediti integracijski put zemlje. Samo 8,9 odsto vjeruje suprotno. Građani su ove godine pokazali više zrelosti i političke vizije od političara koji su se protivili Briselskom sporazumu i ohridskom aneksu.
5. Srbi spremni za proteste - 40,5 odsto Srba spremno je da protestuje iz političkih razloga. U odnosu na novembar prošle godine, ta spremnost je učetvorostručena. Taj nalaz podriva narativ premijera, koji je pokušao da prikaže proteste na sjeveru kao proteste "malih interesnih grupa". Dakle, jasno je da je srpska zajednica na Kosovu nezadovoljna političkim dešavanjima u ovih posljednjih šest mjeseci.
Piše: Demush Shasha, izvršni direktor Instituta "Epik"
Izvor: Koha ditore/Kosovoonline
