Ovdje se ne radi o nacionalnoj podjeljenosti, već o postojanju dvije legitimne i ustavne zajednice. Kao takve, goranska i bošnjačka zajednica imaju svoju šansu da daljom saradnjom ostvare napredak u svim sferama društvenog i ekonomskog života. Prije svega mislim na uspjeh u ostvarivanju prava na lokalnu samoupravu u formi opštine za gorski dio opštine Dragaš.
Recite nam nešto o Građanskoj inicijativi Gore, koja je sa svojim odbornicima u Dragašu i sa vama kao zastupnikom u Parlamentu, prisutna na političkoj sceni Kosova.
Murselj Halili: Građanska inicijativa Gore (GIG) sa sjedištem u Dragašu je formirana još 2000. godine, u početku kao građanska inicijativa, a od 10. 08. 2002. godine kao politička partija. Dakle, GIG svih ovih godina dijeli sudbinu svih građana Gore, posebno pripadnika goranske zajednice na prostoru Kosova. Na lokalnom nivou u ovom sazivu GIG ima samo jednog odbonika. Ovo je rezultat velikog pritiska koji je izvršen od grupe ljudi iz Gore, koja je Gori i goranskoj zajednici samo donijela probleme. U strahu da ne izgube svoje prinadliježnosti (socijale, plate, penzije iz Beograda), građani nisu u velikom broju izašli na izbore. Tako je ostavljena mogućnost drugim političkim opcijama da se bolje pozicioniraju. Međutim GIG je i dalje u toku svih dešavanja, a sve u cilju boljeg života za sve građane. Napominjem da je u prethodnim sazivima opštinske skupštine Dragaša partija GIG imala najmanje po dva, dok u prvom sazivu i tri odbornika.
Do posljednjeg popisa 1991. godine na teritoriji dragaške opštine su živjeli Albanci i Muslimani. Kako tumačite rezultate posljednjeg popisa od aprila 2011., da na području Gore žive dvije zajednice? Vi ste u vašim izjavama često isticali da u Gori živi jedan narod.
Murselj Halili: Činjenica je da su u opštini Dragaš prije 1999. godine živjeli Muslimani i Albanici kao narodi. Takođe je činjenica da su rezultati najnovijeg popisa jasni i da u Gori, osim oko 8.900 Goranaca živi i oko 4.100 Bošnjaka, kao i mali procenat drugih. To je fakat i to ne treba komentarisati. Međutim moram da Vas ispravim kada govorite da sam u svojim izjavama govorio da u Gori živi samo jedan narod. Istina je da je moj stav i stav partije GIG vrlo jasan. Sloboda izjašnjavanja je ustavna kategorija i kao takva treba da se poštuje.
Nerijetko aktivnosti paralelnih struktura Srbije se vežu za vaš subjekt, odnosno sa onima koji se deklarišu kao Gorani. Vi ste zastupnik u Parlamentu Kosova ispred goranske zajednice, da li vaš subjekt podržava paralelne strukture u Gori?
Murselj Halili: Oko ovoga želim da pojasnim neke vrlo bitne fakte. Prije svega i na vašem portalu, a i u drugim medijima često su se prenosile pogrešne informacije da je naša partija GIG uradila ovo ili ono, odnosno, da je dala ovakvu ili onakvu izjavu. Naime istina je sljedeća - sve izjave koje ste i vi i neki drugi mediji prenosili su izjave političke partije Građanska inicijativa Goranaca sa sjedištem u Beogradu. Između naše i ove partije samo je akronim isti (GIG), sve ostalo je dijametralno suprotno. Stoga se često javnosti prezentovala iskrivljena slika o Gorancima i o našoj partiji. To je sada slučaj i povodom vašeg pitanja. Međutim, moram da istaknem da podržavamo dijalog dva premijera koji će rezultirati rješavanjem ovog pitanja.
Da li GIG i Vi osobno teži ka nacionalnoj unifikaciji stanovništva Gore i da li ta nacionalna podjeljenost može uticati na proces decentralizacije koji predviđa formiranje nove opštine u Gori?
Murselj Halili: Ovdje se ne radi o nacionalnoj podjeljenosti, već o postojanju dvije legitimne i ustavne zajednice. Kao takve, goranska i bošnjačka zajednica imaju svoju šansu da daljom saradnjom ostvare napredak u svim sferama društvenog i ekonomskog života. Prije svega mislim na uspjeh u ostvarivanju prava na lokalnu samoupravu u formi opštine za gorski dio opštine Dragaš.
Zašto je stanovništvu Gore potrebna nova opština i da li će ona biti samoodrživa?
Murselj Halili: Stanovništvo Gore osim historijskog, dakle, legitimnog prava na opštinu, ima i zakonsko pravo. Shodno Zakonu o opštinskim granicama mi smo kao partija 2009. godine uputili posljednji zahtjev u nizu već podnijetih zahtjeva Vladi za otpočinjanje razgovora oko ostvarivanja prava na lokalnu samoupravu. Međutim, do sada na naš zahtjev nije stigao nikakav odgovor. Takođe, od 2002. do pomenute 2009. godine mi smo konstantno svoj zahtjev iznosili i upućivali kako domaćim tako i međunarodnim institucijama. Dobijali smo samo usmenu podršku. To nas nije obeshabrilo, već naprotiv, naš zahtjev je postepeno bio prihvatljiv i bošnjačim političkim opcijama, naročito od 2009. godine, tako da sada zahtjev za dobijanje opštine za gorski dio dragaškog regiona dobija posebnu dimenziju. Naš region ima dovoljan ekonomski i ljudski potencijal za organizaciju i vođenje jedne ovakve institucije - opštine.
Da li postoje nesuglasice sa bošnjačkim političkim partijama oko formiranja zajedničke opštine u Gori?
Murselj Halili: Na ovo pitanje dijelom sam odgovorio u prethodnom odgovoru. Samo ću kratko podsjetiti, da smo u početku, dakle 2002. godine bili usamljeni sa ovim zahtjevom. Čak smo od nekih političkih opcija i napadani da želimo da rušimo ustavni poredak Kosova, da smo konfliktna zajednica, i da stvaramo samo probleme. Sve ovo zato što smo vrlo nedvosmisleno i jasno tražili nešto što je u demokratskom svijetu normalno i napredno i legitimno, a to je pravo na svoju opštinu. Pravom na opštinu dobijamo mogućnost pune odgovornosti za svoje postupke, punu mogućnost za ekonomski napredak kao i bolju bezbjednost koja je bila veoma loša u prethodnom periodu, naročito zbog čestih upada grupa iz Republike Albanije i masovnih krađa.
Imate li odbornike u SO Dragaš, kakvom ocjenjujete saradnju sa ostalim političkim subjektima, prije svega iz Gore?
Murselj Halili: Kao što sam naveo, GIG ima samo jednog odbornika koji svojim radom, zalaganjem i prije svega saradnjom sa kolegama koji poštuju demokratske vrijednosti, veoma uspio da zaštiti svoju zajednicu i region Gore, prije svega sprovodeći program partije GIG. Saradnja sa ostalim političkim subjektima je na osnovu reciprociteta, naročito sa partijama koje dolaze iz Gore.
Statistički podaci govore da iseljavanje teče nesmanjenim intenzitetom. Koji su razlozi sve češćih odlazaka mladih sa ovog područja? Šta ste kao zastupnik do sada uradili da se taj proces ublaži?
Murselj Halili: Nebezbjednost, ekonomsko osiromašenje zajednice i regiona, nepostojanje šanse za ostanak mladih, doveli su do masovnog odlaska iz Gore. Odlazak nije zaustavljen. Međutim, evidentno je da se radilo na putnoj infrastrukturi, to je pozitivno. Sve ostalo je u lošem stanju. Ulaganja u nova radna mjesta ne postoji. Bavljenje stočarstvom i ovčarstvom je pod znakom pitanja zbog, kako sam naveo čestih krađa. Nepostojanje zadruga i organizovanog otkupa proizvoda parališe privredni život Gore i goranskog farmera. Kažem da sam kao poslanik u saradnji sa nadliježnim ministarstvima pomogli projekte vezane za asfaltiranje puteva u goranskim selima, zatim vodovodna rekonstrukcija, gradnja rezrervora za vodu, elektro mreža, fudbalski tereni, humanitarni paketi za socijalno ugrožena lica. Međutim, glavni naš projekat je ostvarivanje prava na opštinu Gora, gdje ćemo ostvariti punu afirmaciju i, nadam se, zaustavljanju procesa odlaska i stvaranju uslova za povratak građana koji su napustili svoje domove u prošlom periodu. Očekujemo veće investicije kako od nadliježnih resora, tako i od ljudi koji bi željeli da ulažu u svoj kraj, a takvih na sreću ima.
U javnosti se Gora pominje kao mjesto gdje stanovništvo traži pasoše susjednih država - Makedonije, Srbije, pa i Bugarske. Da li ova pojava može da utiče na političke odnose Kosova sa Makedonijom, Srbijom i Bugarskom?
Murselj Halili: Pitanje pomenutih pasoša je globalno pitanje, tj. pitanje visoke politike i ja se nadam da će se i u ovoj oblasti naći adekvatno rješenje. Želim reći da svi pomenuti faktori (države) trebalo bi da dobro promisle o posljedicama njihove politike, jer se u Evropskoj Uniji ovakve stari neće tolirisati.
Nedavno smo čuli izjavu jednog zvaničnika iz redova bošnjačke zajednice da Kosovo institucionalno djeluje do Žura, te da je područje dragaške opštine u svim razvojnim projektima Kosova zapostavljeno. Šta je to što utiče na takvu nezainteresiranost institucija za prilike u ovoj, još uvijek, najsiromašnijoj opštini na Kosovu?
Murselj Halili: Iz mog dosadašnjeg izlaganja moglo se zaključiti da se veoma malo ili nimalo ulagalo u naš kraj. Odgovornost snose oni koji su bili ili sada jesu nadliježni za ekonomski razvoj svih područja na Kosovu. Istina je da je naš kraj najsiromašniji region na Kosovu, ali takođe je istina da mi kao zajednica nismo krivi za takvo stanje. Može se dogoditi da ovakva nezainteresovanost nadliježnih institucija u vezi investicija u region opštine Dragaš može da ima bumerang efekat. Opet, mi se radujemo skorom stvaranju opštine za nas, kada će uslijediti ekonomski razvoj regiona i sigurno bolji život za sve.
Kakvim ocjenjujete bezbjednosne prilike u dragaškoj opštini. Da li su i dalje po vama prisutni incidenti sa etničkim motivima?
Murselj Halili: Bezbjednosna situacija je zadovoljavajuća i etnički motivisanih incidenata nema. Međutim, moram da navedem da ih je u prošlosti bilo. Sada sa zadovoljstvom mogu reći da tih problema naša zajednica nema. Evidentno je druženje i saradnja između goranske zajednice i komšija Albanaca, sa kojima vjekovima živimo u dobrim odnosima jer smo određeni jedni na druge. Počeci nastavka saradnje se vide u zajedničkim inicijativama na sportskom, kulturnom, NVO planu, ali i na političkom i ekonomskom.
Sa druge strane krađe su pojava koja su permanentna opasnost za stanovništvo Gore. Kako tome stati na put?
Murselj Halili: Sve ove godine su karakterisale česte krađe stoke, imovine, letine sa njiva i livada, sječa drva, što je pravilo veliku štetu. Osim štete bila je prisutna i nebezbjednost i strah za opstanak, jer su ljudi bili ostavljeni sami sebi. Neke akcije KFOR-a i pogranične policije su bile preduzimane, ali je krađa ipak opstajala, a tako i pritisak na ljude. Trenutno je "zatišje", nadamo se da neće biti samo trenutno. To znači da u posljednje vrijeme nisu zabilježene krađe, ljudi su mirniji... Ali će biti potrebno vrijeme da strah bude potisnut. Osim toga, potrebna je ozbiljnija akcija svih, ali ne samo sa kosovske strane već i sa albanske strane. Pomoć evropskih prijatelja bi bila više nego dovoljana za rješavanje ovog krupnog problema.
