"Treba li da se nadamo da će Rusija napasti nas, da bi nam Evropska unija otvorila svoja vrata?“ Ovo pitanje mi je prije nekoliko nedjelja ironično uputio diplomata jedne balkanske zemlje.
To najbolje oslikava frustraciju koja već dominira na Zapadnom Balkanu zbog nerazumne sporosti - usljed nevoljnosti i kratkovidosti mnogih evropskih prestonica - koju Evropska unija ima prema procesu proširenja, što je obećano tom regionu još od Dejtonskog mirovnog sporazuma 1995. godine, a zvanično potvrđeno na samitu EU-Zapadni Balkan u Solunu 2003.godine.
Usporavanje, posljednjih godina izazvalo je ne samo razočarenje, već i sve veći prodor drugih aktera, Kine, Rusije, Turske i Ujedinjenih Arapskih Emirata. Ali i usporavanje reformi koje zemlje kandidati moraju da ispune kako bi se prilagodile evropskim standardima.
Temeljnom promjenom evropskog scenarija, ruska agresija na Ukrajinu primorala je EU da konačno prevaziđe svoj nevoljni pristup i dvosmislenost u pogledu sopstvenog procesa proširenja. I nekoliko nedjelja nakon davanja statusa kandidata Ukrajini i Moldaviji – a u budućnosti i Gruziji – konačno su održane prve međuvladine konferencije za početak pristupnih pregovora Albanije i Sjeverne Makedonije, koji se dodaju već započetim pregovorima sa Srbijom i Crnom Gorom.
U međuvremenu, hitno je potrebno nastaviti sa davanjem statusa "kandidata" Bosni i Hercegovini, kao i sa jasnom mapom puta za članstvo Kosova. Da bi bile efikasne i da bi se zadovoljile potrebe stabilnosti i bezbjednosti, ove odluke se moraju donositi brzo i u jasno definisano vrijeme.
Italija je podržala ovaj proces čvrsto i kroz kontinuiranu posvećenost vlade, kao i jednoglasnu podršku italijanskog parlamenta, koji je svijestan strateškog značaja Zapadnog Balkana u održavanju ravnoteže u Evropi i Mediteranu.
Jer, odluke o proširenju Unije nisu dobronamjerni ustupak, već neophodnost za bezbjednost i stabilnost cijele Evrope. Agresijom na Ukrajinu Moskva je de fakto otkazala Helsinški sporazum i njegove principe o nepovredivosti granica i teritorijalnog integriteta svake države i neupotrebi sile u rješavanju sporova i potpunom poštovanju nezavisnosti i suvereniteta svake nacije.
Ove principe Moskva je zamjenila ponovnim pojavljivanjem doktrine „ograničenog suvereniteta”, kojoj susjedne zemlje moraju da se potčine. Ovo nametanje je posebno vidljivo u regionima Istočne Evrope, na spoljnim granicama EU, gdje nije slučajno što su jedini poznati ratovi Evropi izbili od kraja Drugog svjetskog rata, odnosno na Kavkazu, Balkanu i nedavno u Ukrajini.
Ovi sukobi se tiču ne samo zemalja koje su direktno uključene, već predstavljaju pretnju stabilnosti i bezbjednosti cijelog kontinenta. Iz ovoga proizilazi da je integracija ovih prostora u Evropsku uniju neophodan strateški izbor za oslobađanje tih zemalja od nestabilnosti i sukoba i jačanje bezbjednosti cijele Evrope.
To je dobro shvatio i NATO, koji je posljednjih godina, dok je EU oklijevala, otvorio vrata Albaniji, Crnoj Gori i Sjevernoj Makedoniji, nudeći im bezbednosni kišobran i jačajući jugoistočno krilo kontinenta.
Ukratko, mora se konačno odlučiti da li da se Zapadni Balkan u potpunosti integriše u Evropsku uniju i njene politike, od investicija i modela ekonomskog rasta, do socijalne politike, od strategije spoljne i bezbjednosne politike, do migracione politike i standarda vladavine zakona.
Ili da nastavimo da ostavljamo ove zemlje da čekaju na pragu, u svojevrsnom zaboravu i uvijek izložene riziku od novih kriza i sukoba. A u novim geostrateškim linijama koje projektuje ukrajinski sukob, glavno je pitanje da li će istočna Evropa skočiti u zagrljaj Moskvi ili Pekingu. Ili će izabrati, bez nepotrebnog oklijevanja i odlučno, da nastavi ujedinjenje našeg kontinenta oko vrijednosti slobode, demokratije i ljudskih prava. I tako ojačati bezbjednost, razvoj i ekonomski rast cijele Evrope.
Piše: Piero Fassino, predsjednik odbora za spoljne poslove u Donjem domu italijanskog parlamenta
Izvor: La Repubblica/Abcnews.al
Usporavanje, posljednjih godina izazvalo je ne samo razočarenje, već i sve veći prodor drugih aktera, Kine, Rusije, Turske i Ujedinjenih Arapskih Emirata. Ali i usporavanje reformi koje zemlje kandidati moraju da ispune kako bi se prilagodile evropskim standardima.
Temeljnom promjenom evropskog scenarija, ruska agresija na Ukrajinu primorala je EU da konačno prevaziđe svoj nevoljni pristup i dvosmislenost u pogledu sopstvenog procesa proširenja. I nekoliko nedjelja nakon davanja statusa kandidata Ukrajini i Moldaviji – a u budućnosti i Gruziji – konačno su održane prve međuvladine konferencije za početak pristupnih pregovora Albanije i Sjeverne Makedonije, koji se dodaju već započetim pregovorima sa Srbijom i Crnom Gorom.
U međuvremenu, hitno je potrebno nastaviti sa davanjem statusa "kandidata" Bosni i Hercegovini, kao i sa jasnom mapom puta za članstvo Kosova. Da bi bile efikasne i da bi se zadovoljile potrebe stabilnosti i bezbjednosti, ove odluke se moraju donositi brzo i u jasno definisano vrijeme.
Italija je podržala ovaj proces čvrsto i kroz kontinuiranu posvećenost vlade, kao i jednoglasnu podršku italijanskog parlamenta, koji je svijestan strateškog značaja Zapadnog Balkana u održavanju ravnoteže u Evropi i Mediteranu.
Jer, odluke o proširenju Unije nisu dobronamjerni ustupak, već neophodnost za bezbjednost i stabilnost cijele Evrope. Agresijom na Ukrajinu Moskva je de fakto otkazala Helsinški sporazum i njegove principe o nepovredivosti granica i teritorijalnog integriteta svake države i neupotrebi sile u rješavanju sporova i potpunom poštovanju nezavisnosti i suvereniteta svake nacije.
Ove principe Moskva je zamjenila ponovnim pojavljivanjem doktrine „ograničenog suvereniteta”, kojoj susjedne zemlje moraju da se potčine. Ovo nametanje je posebno vidljivo u regionima Istočne Evrope, na spoljnim granicama EU, gdje nije slučajno što su jedini poznati ratovi Evropi izbili od kraja Drugog svjetskog rata, odnosno na Kavkazu, Balkanu i nedavno u Ukrajini.
Ovi sukobi se tiču ne samo zemalja koje su direktno uključene, već predstavljaju pretnju stabilnosti i bezbjednosti cijelog kontinenta. Iz ovoga proizilazi da je integracija ovih prostora u Evropsku uniju neophodan strateški izbor za oslobađanje tih zemalja od nestabilnosti i sukoba i jačanje bezbjednosti cijele Evrope.
To je dobro shvatio i NATO, koji je posljednjih godina, dok je EU oklijevala, otvorio vrata Albaniji, Crnoj Gori i Sjevernoj Makedoniji, nudeći im bezbednosni kišobran i jačajući jugoistočno krilo kontinenta.
Ukratko, mora se konačno odlučiti da li da se Zapadni Balkan u potpunosti integriše u Evropsku uniju i njene politike, od investicija i modela ekonomskog rasta, do socijalne politike, od strategije spoljne i bezbjednosne politike, do migracione politike i standarda vladavine zakona.
Ili da nastavimo da ostavljamo ove zemlje da čekaju na pragu, u svojevrsnom zaboravu i uvijek izložene riziku od novih kriza i sukoba. A u novim geostrateškim linijama koje projektuje ukrajinski sukob, glavno je pitanje da li će istočna Evropa skočiti u zagrljaj Moskvi ili Pekingu. Ili će izabrati, bez nepotrebnog oklijevanja i odlučno, da nastavi ujedinjenje našeg kontinenta oko vrijednosti slobode, demokratije i ljudskih prava. I tako ojačati bezbjednost, razvoj i ekonomski rast cijele Evrope.
Piše: Piero Fassino, predsjednik odbora za spoljne poslove u Donjem domu italijanskog parlamenta
Izvor: La Repubblica/Abcnews.al
