Srbijanski portal "Elektronske novine" je objavio poduži profil zamjenika premijera Kosova, Hashima Thaçija, sa fokusom na posljednjih pet godina. Kako se Thaçi izvukao? Kako je talas optužbi i sumnji da je kriminalac i mafijaš okrenuo naglavačke, postajući ubjeđeni mirotvorac kojeg su čak Demokratski i Republikanski kokusi u Kongresu SAD predložili za Nobelovu nagradu? Kako je uspio da se od osumnjičenog za ratne zločine transformiše u političara koji citira Stinga (“Gentleman walks and never runs”), ili brine o pravima LGBT zajednice preko naslovne strane lista New York Times?
Posljednji mjeseci 2010. bili su mračan period za napoznatijeg kosovskog političara Hashima Thaçija. Nalazio se usred poslijeizborne oluje koja je preispitivala izborne rezultate. Prijavljene su mnogobrojne nepravilnosti na glasačkim mjestima, uglavnom u opštinama pod vlašću Demokratske partije Kosova, koju je Thaçi formirao od članstva UÇK (Kosovo Liberation Army) osnovane još davne 1999. Većina primjedbi odnosila se na nepravilnosti unutar partijskih lista; stari kadrovi KLA koristili su sve metode da zadrže vlast i spriječe novu generaciju dolazećih političara. Istini za volju, gotovo sve stranke na Kosovu suočene su sa istim optužbama – bez obzira na to što je izborni sistem baziran na otvorenim listama, činjenica da u svokoj izbornoj jedinici glasač bira petoricu poslanika dovela je do brutalne borbe među kandidatima, uključujući mito ili otvorenu krađu glasova.
Upravo kad su se političke stranke složile da ponovo prebroje glasove ili da se glasanje ponovi u nekoliko opština, izbio je novi skandal koji je stigao na prve stranice svjetskih medija. Izvještaj koji je napisao švicarski političar Dick Marty – gdje se tvrdi da je Thaçi bio na čelu mafijaške organizacije koja je specijalizovala za drogu, prostituciju, trgovinom ljudima, uz najstrašniju od svih optužbi, da je lično učestvovao u trgovini ljudskim organima ratnih zarobljenika tokom rata na Kosovu 1999.
Činilo se da će izvještaj poznat pod imenom "Žuta kuća" zapečatiti Thaçijevu političku karijeru. Politički analitičari sa Kosova predviđali su da je sa Thaçijem završeno – ko će se od svjetskih političara usuditi da se sastane sa premijerom koji je optužen za tako užasne zločine?
Pet godina docnije, predviđanja o Thaçijevom nestanku s političke scene izgledaju sasvim nerealna. Čovjek kojeg njegov ratni neprijatelj Ivica Dačić tituliše "superzvijezdom globalnih medija", visoko je plasiran na kosovskom političkom pejsažu, vjerovatno nikad popularniji među kosovskim glasačima. Posljednje ankete pokazuju da je sam Thaçi popularniji od premijera Mustafe i opozicionog lidera Albina Kurtija – zajedno. Prisutniji nego ikad, Thaçi je pravi politički globtroter; za samo desetak dana, pojavio se na samitu svjetskih lidera u Beču; uhvaćen je kako igra fudbal sa austrijskim ministrom inostranih poslova i makedonskim premijerom; dao je veliki intervju za njemački "Bild", i intervju za britanski "Telegraph"; u listu Frankfurter Allgemaine Zeitung objavio je tekstove o imigrantima i o Specijalnom sudu Kosova.
U funkciji ministra inostranih poslova Kosova, Thaçi trenutno učestvuje u kampanjama da Kosovo postane član UNESCO i Interpola – ako postigne uspjeh, biće to još jedan njegov trijumf u dugoj karijeri političkih utakmica sa Srbijom. Istovremeno, svijestan snage društvenih mreža, Thaçi neumorno koristi Facebook gdje ga prati preko 300.000 ljudi, ali i kosovski mediji koji redovno prenose Thaçijeve statuse.
Kako se Thaçi izvukao? Kako je talas optužbi i sumnji da je kriminalac i mafijaš okrenuo naglavačke, postajući ubjeđeni mirotvorac kojeg su čak Demokratski i Republikanski kokusi u Kongresu SAD predložili za Nobelovu nagradu? Kako je uspio da se od osumnjičenog za ratne zločine transformiše u političara koji citira Stinga (“Gentleman walks and never runs”), ili brine o pravima LGBT zajednice preko naslovne strane lista New York Times?
U analizi drugog političkog povratka Hashima Thaçija postoji nekoliko objašnjenja. Za svoju međunarodnu podršku, što je svojevrsna ironija, Thaçi može da zahvali Srbiji. Naime, kad je po drugi put dobio mandat premijera, nije oklijevao da lično razgovara sa svojim kolegom iz Srbije, premijerom Ivicom Dačićem, uprkos zahtjevima kosovske opozicije da se razgovori ne započinju dok se Beograd ne izvini i ne prizna nezavisnost Kosova.
Neki smatraju da je Thaçi bio majstor političke koreografije koja je dovela do direktnih, politički visokih razgovora između Beograda i Prištine. U ljeto 2011, nezadovoljan sporošću i neefikasnošću tehničkih dijaloga koji su vodili na nižim nivoima pod okriljem EU, Thaçi je poslao kosovske specijalce da zauzmu granične prijelaze 1 i 31 koji su bili pod kontrolom srbijanskih paravojnih struktura. U rizičnoj akciji tokom razmjene vatre sa kriminalcima sa sjevera Kosova, poginuo je jedan kosovski policajac. Reakcije zvanične Srbije i komentari sa sjevera Kosova bili su na ivici histerije; njemački vojnici u okviru KFOR bili su izloženi vatri, dok su demonstranti na sjeveru Kosova zahtjevali hitnu „rusku humanitarnu pomoć“ svojoj „pravoslavnoj braći“. Njemačka kancelarka Angela Merkel shvatila je da na Nijemce u KFOR uniformama pucaju Srbi, te je otputovala za Beograd i premijeru Tadiću iznela čitav niz zahtjeva tokom čuvene konferencije za štampu. Sportskim riječnikom - Thaçi 1: Srbija 0. Intervencija kosovske policije podigla je Thaçijev politički rejting, ali još važnije – Zapad je u Thaçiju video kredibilnog partnera sa kojim može da sarađuje.
Thaçi je imao sreće. Kosovska politička elita uglavnom je bila sastavljena ili od kadrova KLA koji su izgledali ideološki pohabano, nesposobni da shvate nova vremena, poput Haradinaja ili Limaja, ili od pomalo nezrele generacije mlađih političara koji se protive dijalogu sa Srbijom, pokušavajući da svoj kredibilitet grade na ideji da budu ekstremniji nacionalisti nego Thaçi, što je slučaj sa Albinom Kurtijem i njegovim pokretom Samoopredjeljenje.
Drugo, Thaçi je u međuvremenu promjenio čitav svoj savjetnički tim. Nije bilo više mjesta za nekadašnje saborce. Neki od njih napustili su stranku, drugi su završili u manjim partijama, nekolicina je postala potpuno politički nepoželjna zbog optužbi da su učestvovali u kriminalu i ratnim zločinima. Današnji Thaçijev tim čine mladi ljudi koji su se obrazovali i diplomirali na Zapadu, koji imaju odlične međunarodne kontakte, digitalne vještine i progresivne ideje.
Najvažnije od svega, sve ono što je obećao međunarodnioj zajednici, Thaçi je ispunio. Nije tajna: Thaçi je uvijek bio blizak Amerikancima – u jednom pasusu knjige američkog diplomate Chrisa Hilla, koji je bio na pregovorima u Rambujeu, pominje se da je Klintoniov predstavnik za štampu James Rubin lično birao kravate upravo za – Thaçija.
Kosovski lobi u SAD uvijek je bio vrlo jak, još od posjete senatora Toma Lantosa i Boba Dolla Kosovu tokom 1989, ali je početkom novog stoljeća postalo jasno da borba protiv Miloševića i plan o nezavisnosti moraju da uključuju američki angažman. Thaçi je to na vrijeme shvatio. Čim su Amerikanci podržali sirijsku opoziciju, sa njom se odmah sreo Thaçi; čim je ISIS postao problem za SAD, Thaçi je pohapisio desetine ISIS pristalica, uključujući i neke od poznatijih kosovskih imama; kad je State department proslavljao međunarodni Dan protiv homofobije, Thaçi je svoju kancelariju ukrasio LGBT bojama.
Najvažniji test ovog prijateljstva desio se tokom ovog ljeta kad su Amerikanci insistirali da Thaçi obezbjedi većinu za izglasavanje zakona o formiranju Specijalnog suda koji bi se bavio optužbama pomenutim u izvještaju Dicka Martija. Mnogi analitičari vjerovali su da Thaçi želi da sabotira ideju o Specijalnom sudu, ali uprkos Thaçijevim izjavama da izvještaj Dicka Martija smatra „naučnom fantastikom“, uspio je da ubjedi svoje poslanike da glasaju „za“, što je obezbjedilo dvije trećine potrebnih glasova.
Nekoliko nedjelja kasnije, u Savjetu bezbjednosti, Thaçi je tokom rasprave, govoreći o Kosovu, rekao da neće dozvoliti da se „ubice izjednačavaju sa žrtvama“; prištinski mediji tvrde da je tim međunarodnih advokata spreman da od Srbije zahtjeva ratne reparacije, a sam Thaçi je pomenuo da će se povesti postupak protiv Srbije za genocid, mada je u analima ratova na teritoriji ex-SFRJ genocid samo utvrđen u Srebrenici.
Šta je sljedeći korak za Thaçija? Bez obzira što je prošle godine ustupio funkciju premijera kako bi obezbjedio većinu u Parlamentu, njegova popularnost se nije smanjila, tvrde poznavaoci kosovskih prilika. Thaçi vjerovatno računa da će glasači kazniti premijera Isu Mustafu zbog neostvarenih ekonomskih obećanja. Prema sporazumu sa Mustafom, Thaçi bi trebalo da bude kosovski predsjednik 2016. U Prištini, međutim, mnogi ne vjeruju da će se Thaçi odreći mjesta partijskog predsjednika, mada to zahtjeva kosovski Ustav.
Istovremeno, Thaçi još nije oslobođen opasnosti da bude optužen na Specijalnom sudu, mada on insistira da nema šta da krije i da je bio „politički, više nego vojni lider“ UÇK.
Šta god Thaçi odluči da uradi ili šta mu sudbina donese, jasno je da je Hashim Thaçi, čije je ratno ime „Zmija“, dokazao da je sposoban da se transformiše, a sa njim i čitava država koju je vodio posljednjih deset godina.
E-novine
Upravo kad su se političke stranke složile da ponovo prebroje glasove ili da se glasanje ponovi u nekoliko opština, izbio je novi skandal koji je stigao na prve stranice svjetskih medija. Izvještaj koji je napisao švicarski političar Dick Marty – gdje se tvrdi da je Thaçi bio na čelu mafijaške organizacije koja je specijalizovala za drogu, prostituciju, trgovinom ljudima, uz najstrašniju od svih optužbi, da je lično učestvovao u trgovini ljudskim organima ratnih zarobljenika tokom rata na Kosovu 1999.
Činilo se da će izvještaj poznat pod imenom "Žuta kuća" zapečatiti Thaçijevu političku karijeru. Politički analitičari sa Kosova predviđali su da je sa Thaçijem završeno – ko će se od svjetskih političara usuditi da se sastane sa premijerom koji je optužen za tako užasne zločine?
Pet godina docnije, predviđanja o Thaçijevom nestanku s političke scene izgledaju sasvim nerealna. Čovjek kojeg njegov ratni neprijatelj Ivica Dačić tituliše "superzvijezdom globalnih medija", visoko je plasiran na kosovskom političkom pejsažu, vjerovatno nikad popularniji među kosovskim glasačima. Posljednje ankete pokazuju da je sam Thaçi popularniji od premijera Mustafe i opozicionog lidera Albina Kurtija – zajedno. Prisutniji nego ikad, Thaçi je pravi politički globtroter; za samo desetak dana, pojavio se na samitu svjetskih lidera u Beču; uhvaćen je kako igra fudbal sa austrijskim ministrom inostranih poslova i makedonskim premijerom; dao je veliki intervju za njemački "Bild", i intervju za britanski "Telegraph"; u listu Frankfurter Allgemaine Zeitung objavio je tekstove o imigrantima i o Specijalnom sudu Kosova.
U funkciji ministra inostranih poslova Kosova, Thaçi trenutno učestvuje u kampanjama da Kosovo postane član UNESCO i Interpola – ako postigne uspjeh, biće to još jedan njegov trijumf u dugoj karijeri političkih utakmica sa Srbijom. Istovremeno, svijestan snage društvenih mreža, Thaçi neumorno koristi Facebook gdje ga prati preko 300.000 ljudi, ali i kosovski mediji koji redovno prenose Thaçijeve statuse.
Kako se Thaçi izvukao? Kako je talas optužbi i sumnji da je kriminalac i mafijaš okrenuo naglavačke, postajući ubjeđeni mirotvorac kojeg su čak Demokratski i Republikanski kokusi u Kongresu SAD predložili za Nobelovu nagradu? Kako je uspio da se od osumnjičenog za ratne zločine transformiše u političara koji citira Stinga (“Gentleman walks and never runs”), ili brine o pravima LGBT zajednice preko naslovne strane lista New York Times?
U analizi drugog političkog povratka Hashima Thaçija postoji nekoliko objašnjenja. Za svoju međunarodnu podršku, što je svojevrsna ironija, Thaçi može da zahvali Srbiji. Naime, kad je po drugi put dobio mandat premijera, nije oklijevao da lično razgovara sa svojim kolegom iz Srbije, premijerom Ivicom Dačićem, uprkos zahtjevima kosovske opozicije da se razgovori ne započinju dok se Beograd ne izvini i ne prizna nezavisnost Kosova.
Neki smatraju da je Thaçi bio majstor političke koreografije koja je dovela do direktnih, politički visokih razgovora između Beograda i Prištine. U ljeto 2011, nezadovoljan sporošću i neefikasnošću tehničkih dijaloga koji su vodili na nižim nivoima pod okriljem EU, Thaçi je poslao kosovske specijalce da zauzmu granične prijelaze 1 i 31 koji su bili pod kontrolom srbijanskih paravojnih struktura. U rizičnoj akciji tokom razmjene vatre sa kriminalcima sa sjevera Kosova, poginuo je jedan kosovski policajac. Reakcije zvanične Srbije i komentari sa sjevera Kosova bili su na ivici histerije; njemački vojnici u okviru KFOR bili su izloženi vatri, dok su demonstranti na sjeveru Kosova zahtjevali hitnu „rusku humanitarnu pomoć“ svojoj „pravoslavnoj braći“. Njemačka kancelarka Angela Merkel shvatila je da na Nijemce u KFOR uniformama pucaju Srbi, te je otputovala za Beograd i premijeru Tadiću iznela čitav niz zahtjeva tokom čuvene konferencije za štampu. Sportskim riječnikom - Thaçi 1: Srbija 0. Intervencija kosovske policije podigla je Thaçijev politički rejting, ali još važnije – Zapad je u Thaçiju video kredibilnog partnera sa kojim može da sarađuje.
Thaçi je imao sreće. Kosovska politička elita uglavnom je bila sastavljena ili od kadrova KLA koji su izgledali ideološki pohabano, nesposobni da shvate nova vremena, poput Haradinaja ili Limaja, ili od pomalo nezrele generacije mlađih političara koji se protive dijalogu sa Srbijom, pokušavajući da svoj kredibilitet grade na ideji da budu ekstremniji nacionalisti nego Thaçi, što je slučaj sa Albinom Kurtijem i njegovim pokretom Samoopredjeljenje.
Drugo, Thaçi je u međuvremenu promjenio čitav svoj savjetnički tim. Nije bilo više mjesta za nekadašnje saborce. Neki od njih napustili su stranku, drugi su završili u manjim partijama, nekolicina je postala potpuno politički nepoželjna zbog optužbi da su učestvovali u kriminalu i ratnim zločinima. Današnji Thaçijev tim čine mladi ljudi koji su se obrazovali i diplomirali na Zapadu, koji imaju odlične međunarodne kontakte, digitalne vještine i progresivne ideje.
Najvažnije od svega, sve ono što je obećao međunarodnioj zajednici, Thaçi je ispunio. Nije tajna: Thaçi je uvijek bio blizak Amerikancima – u jednom pasusu knjige američkog diplomate Chrisa Hilla, koji je bio na pregovorima u Rambujeu, pominje se da je Klintoniov predstavnik za štampu James Rubin lično birao kravate upravo za – Thaçija.
Kosovski lobi u SAD uvijek je bio vrlo jak, još od posjete senatora Toma Lantosa i Boba Dolla Kosovu tokom 1989, ali je početkom novog stoljeća postalo jasno da borba protiv Miloševića i plan o nezavisnosti moraju da uključuju američki angažman. Thaçi je to na vrijeme shvatio. Čim su Amerikanci podržali sirijsku opoziciju, sa njom se odmah sreo Thaçi; čim je ISIS postao problem za SAD, Thaçi je pohapisio desetine ISIS pristalica, uključujući i neke od poznatijih kosovskih imama; kad je State department proslavljao međunarodni Dan protiv homofobije, Thaçi je svoju kancelariju ukrasio LGBT bojama.
Najvažniji test ovog prijateljstva desio se tokom ovog ljeta kad su Amerikanci insistirali da Thaçi obezbjedi većinu za izglasavanje zakona o formiranju Specijalnog suda koji bi se bavio optužbama pomenutim u izvještaju Dicka Martija. Mnogi analitičari vjerovali su da Thaçi želi da sabotira ideju o Specijalnom sudu, ali uprkos Thaçijevim izjavama da izvještaj Dicka Martija smatra „naučnom fantastikom“, uspio je da ubjedi svoje poslanike da glasaju „za“, što je obezbjedilo dvije trećine potrebnih glasova.
Nekoliko nedjelja kasnije, u Savjetu bezbjednosti, Thaçi je tokom rasprave, govoreći o Kosovu, rekao da neće dozvoliti da se „ubice izjednačavaju sa žrtvama“; prištinski mediji tvrde da je tim međunarodnih advokata spreman da od Srbije zahtjeva ratne reparacije, a sam Thaçi je pomenuo da će se povesti postupak protiv Srbije za genocid, mada je u analima ratova na teritoriji ex-SFRJ genocid samo utvrđen u Srebrenici.
Šta je sljedeći korak za Thaçija? Bez obzira što je prošle godine ustupio funkciju premijera kako bi obezbjedio većinu u Parlamentu, njegova popularnost se nije smanjila, tvrde poznavaoci kosovskih prilika. Thaçi vjerovatno računa da će glasači kazniti premijera Isu Mustafu zbog neostvarenih ekonomskih obećanja. Prema sporazumu sa Mustafom, Thaçi bi trebalo da bude kosovski predsjednik 2016. U Prištini, međutim, mnogi ne vjeruju da će se Thaçi odreći mjesta partijskog predsjednika, mada to zahtjeva kosovski Ustav.
Istovremeno, Thaçi još nije oslobođen opasnosti da bude optužen na Specijalnom sudu, mada on insistira da nema šta da krije i da je bio „politički, više nego vojni lider“ UÇK.
Šta god Thaçi odluči da uradi ili šta mu sudbina donese, jasno je da je Hashim Thaçi, čije je ratno ime „Zmija“, dokazao da je sposoban da se transformiše, a sa njim i čitava država koju je vodio posljednjih deset godina.
E-novine
