Postoje tri teze za stručnu debatu o Zajednici: Kao prvo, Kosovo je sa 84 glasa ratifikovalo Prvi međunarodni sporazum (2013) koji ostaje obaveza države, a Prvi sporazum (od šest tačaka) nije bio predmet razmatranja od strane Ustavnog suda (već Principi Statuta, 2015, koji su podvrgnuti testu suda), stoga je neizbježan i o njemu se ne može pregovarati.
Kao drugo, ako Kurtijeva vlada insistira na nesprovođenju Sporazuma iz 2013. zašto onda ne započne proceduru njegovog poništavanja u skupštini (po istoj proceduru po kojoj je ratifikovan?) i kao treće, da li je Zajednica ustavna kategorija?
Ostala pitanja su politički postulati koji nemaju veze sa zakonsko-pravnim konceptima.
Francusko-njemački ili euro-američki dokument, kako se od nedavno naziva, dogovoren je između Kosova i Srbije po modelu „uzmi ili ostavi“, odnosno o njemu nema daljeg pregovaranja i zaključen je. Stoga je, prema Bečkom protokolu, međunarodni ugovor iako nije potpisan!
Na osnovu ovog protokola, smatraju se sporazumima i bez parafa, potpisa i ratifikacije, za njih je dovoljan samo verbalni proces instanci ili čak usmeni dogovor.
U „debati“ u Prištini, vođenoj na silu o delegitimizaciji istine druge strane, nema ničeg suštinskog, jer nema pravne ekspertize, neutralne prema političkim centrima.
Sedma tačka plana oko koje se lome koplja, je ponovno isticanje onoga što sadrži Ahtisaarijev plan, odnosno Ustav Kosova.
Član 143 Ustava [Sveobuhvatni prijedlog za rješenje statusa Kosova] predviđa u Tački 2 da, bez obzira na druge odredbe ovog Ustava, odredbe Sveobuhvatnog prijedloga za rješenje statusa Kosova od 26. marta 2007. imaju prednost nad svim ostalim zakonskim odredbama na Kosovu.
Dok je u Tački 7 francusko-njemačkog plana „izmišljen“ termin samostalno menadžerstvo kao zamjena za „samoupravu“ srpske zajednice i na kraju se može odnositi na sadašnje nadležnosti koje imaju opštine sa srpskom većinom na Kosovu, prema Zakonu o lokalnoj samoupravi, a može se povezati i sa Zajednicom, kao međunarodna garancija za ta već stečena prava. Dok se u Paketu (Aneks III (Decentralizacija, Član 9) – Međuopštinska saradnja – predviđa stvaranje brojnih udruženja (pogledaj: 9.2 Na osnovu principa Evropske povelje o lokalnoj samoupravi, opštine će imati pravo da formiraju i učestvuju u udruženjima opština Kosova radi zaštite i promovisanja zajedničkih interesa, u skladu sa zakonom.)
Drugo, Ahtisaarijev paket predviđa organ za donošenje odluka (pogledaj: 9.1.2 Opštinska partnerstva mogu da preduzimaju sve mjere koje su neophodne za sprovođenje i ostvarivanje njihove funkcionalne saradnje, između ostalog putem osnivanja organa za donošenje odluka sačinjenog od predstavnika imenovanih od strane skupština opština učesnica(…)
Kosovo je adaptiralo Zajednicu u Ustavu
Član 60 [Konsultativno vijeće za zajednice] u Tački 3, gdje se navodi da mandat Konsultativnog vijeća za zajednice obuhvata:
(1) obezbjeđivanje mehanizma za redovnu razmjenu mišljenja između zajednica i Vlade Kosova;
što se doslovno prenosi u Članu 7 Francusko-njemačkog plana: “Obe strane se obavezuju da će uspostaviti posebne aranžmane i garancije, u skladu sa relevantnim instrumentima Savjeta Evrope i oslanjajući se na postojeća evropska iskustva, kako bi se obezbjedio odgovarajući nivo samostalnog menadžerstva za srpsku zajednicu na Kosovu i mogućnosti za pružanje usluga u određenim oblastima, uključujući mogućnost finansijske podrške Srbije i direktan kanal komunikacije srpske zajednice sa Vladom Kosova. (…)
Kao posljedica zbunjujućeg poteza iz marta 2004, a posebno nesprovođenja presude Ustavnog suda Kosova (2016) u vezi sa imovinom Manastira Dečani, u nastavku Tačke 7 navodi se i prinudna mjera za Kosovo koja se odnosi na Srpsku pravoslavnu crkvu: “Strane će ozvaničiti status Srpske pravoslavne crkve na Kosovu i pružiti snažan nivo zaštite srpskim mjestima vjerskog i kulturnog nasljeđa, u skladu sa postojećim evropskim modelima.”
Zašto se promjenio narativ o dijalogu Kosovo-Srbija?
Kao prvo, Vlada Kosova (Kurti 2), nakon niza grešaka (nedozvoljavanje održavanja izbora Srbije na sjeveru Kosova, (uprkos pravu na dvojno državljanstvo), zatim raspisivanje tamošnjih izbora (zatim odlaganje) i posebno pokušaj sprovođenja zakona o tablicama uz policijske mjere) dijalog o sjeveru se iz političkog pretvorio u bezbjednosno pitanje, jer se u međuvremenu promjenila globalna geopolitika, budući da se Evropa (NATO granice) uključila u rat (protiv ruske agresije u Ukrajini).
Nepisano je pravilo da se država koja ne primjenjuje međunarodne sporazume i svoje unutrašnje zakone, u međunarodnoj praksi smatra propalom državom.
Budući da u kosovskom sistemu čine unutrašnji pravni sistem Kosova, međunarodni sporazumi se sprovode ili ukidaju, prema istom postupku po kojem su i postignuti.
Treći način ne postoji. Međutim, budući da zna da bi poništavanje sporazuma bilo praćeno izolacijom i sankcijama, Albin Kurti je zauzeo veoma sumnjiv stav prema njemu: interno kaže militantima da “Zajednica” ne prolazi, dok se spolja složio sa tačkama 7, 10 i 11, koje govore o primjeni svih briselskih sporazuma. Ali, da bi ga prodao u javnosti, on važnost pridaje redosledu (tačka 20-11), odnosno formi, a ne sadržaju.
Piše: Halil Matoshi, novinar i publicista
Izvor: Gazeta Ekspress/Kosovoonline
Ostala pitanja su politički postulati koji nemaju veze sa zakonsko-pravnim konceptima.
Francusko-njemački ili euro-američki dokument, kako se od nedavno naziva, dogovoren je između Kosova i Srbije po modelu „uzmi ili ostavi“, odnosno o njemu nema daljeg pregovaranja i zaključen je. Stoga je, prema Bečkom protokolu, međunarodni ugovor iako nije potpisan!
Na osnovu ovog protokola, smatraju se sporazumima i bez parafa, potpisa i ratifikacije, za njih je dovoljan samo verbalni proces instanci ili čak usmeni dogovor.
U „debati“ u Prištini, vođenoj na silu o delegitimizaciji istine druge strane, nema ničeg suštinskog, jer nema pravne ekspertize, neutralne prema političkim centrima.
Sedma tačka plana oko koje se lome koplja, je ponovno isticanje onoga što sadrži Ahtisaarijev plan, odnosno Ustav Kosova.
Član 143 Ustava [Sveobuhvatni prijedlog za rješenje statusa Kosova] predviđa u Tački 2 da, bez obzira na druge odredbe ovog Ustava, odredbe Sveobuhvatnog prijedloga za rješenje statusa Kosova od 26. marta 2007. imaju prednost nad svim ostalim zakonskim odredbama na Kosovu.
Dok je u Tački 7 francusko-njemačkog plana „izmišljen“ termin samostalno menadžerstvo kao zamjena za „samoupravu“ srpske zajednice i na kraju se može odnositi na sadašnje nadležnosti koje imaju opštine sa srpskom većinom na Kosovu, prema Zakonu o lokalnoj samoupravi, a može se povezati i sa Zajednicom, kao međunarodna garancija za ta već stečena prava. Dok se u Paketu (Aneks III (Decentralizacija, Član 9) – Međuopštinska saradnja – predviđa stvaranje brojnih udruženja (pogledaj: 9.2 Na osnovu principa Evropske povelje o lokalnoj samoupravi, opštine će imati pravo da formiraju i učestvuju u udruženjima opština Kosova radi zaštite i promovisanja zajedničkih interesa, u skladu sa zakonom.)
Drugo, Ahtisaarijev paket predviđa organ za donošenje odluka (pogledaj: 9.1.2 Opštinska partnerstva mogu da preduzimaju sve mjere koje su neophodne za sprovođenje i ostvarivanje njihove funkcionalne saradnje, između ostalog putem osnivanja organa za donošenje odluka sačinjenog od predstavnika imenovanih od strane skupština opština učesnica(…)
Kosovo je adaptiralo Zajednicu u Ustavu
Član 60 [Konsultativno vijeće za zajednice] u Tački 3, gdje se navodi da mandat Konsultativnog vijeća za zajednice obuhvata:
(1) obezbjeđivanje mehanizma za redovnu razmjenu mišljenja između zajednica i Vlade Kosova;
što se doslovno prenosi u Članu 7 Francusko-njemačkog plana: “Obe strane se obavezuju da će uspostaviti posebne aranžmane i garancije, u skladu sa relevantnim instrumentima Savjeta Evrope i oslanjajući se na postojeća evropska iskustva, kako bi se obezbjedio odgovarajući nivo samostalnog menadžerstva za srpsku zajednicu na Kosovu i mogućnosti za pružanje usluga u određenim oblastima, uključujući mogućnost finansijske podrške Srbije i direktan kanal komunikacije srpske zajednice sa Vladom Kosova. (…)
Kao posljedica zbunjujućeg poteza iz marta 2004, a posebno nesprovođenja presude Ustavnog suda Kosova (2016) u vezi sa imovinom Manastira Dečani, u nastavku Tačke 7 navodi se i prinudna mjera za Kosovo koja se odnosi na Srpsku pravoslavnu crkvu: “Strane će ozvaničiti status Srpske pravoslavne crkve na Kosovu i pružiti snažan nivo zaštite srpskim mjestima vjerskog i kulturnog nasljeđa, u skladu sa postojećim evropskim modelima.”
Zašto se promjenio narativ o dijalogu Kosovo-Srbija?
Kao prvo, Vlada Kosova (Kurti 2), nakon niza grešaka (nedozvoljavanje održavanja izbora Srbije na sjeveru Kosova, (uprkos pravu na dvojno državljanstvo), zatim raspisivanje tamošnjih izbora (zatim odlaganje) i posebno pokušaj sprovođenja zakona o tablicama uz policijske mjere) dijalog o sjeveru se iz političkog pretvorio u bezbjednosno pitanje, jer se u međuvremenu promjenila globalna geopolitika, budući da se Evropa (NATO granice) uključila u rat (protiv ruske agresije u Ukrajini).
Nepisano je pravilo da se država koja ne primjenjuje međunarodne sporazume i svoje unutrašnje zakone, u međunarodnoj praksi smatra propalom državom.
Budući da u kosovskom sistemu čine unutrašnji pravni sistem Kosova, međunarodni sporazumi se sprovode ili ukidaju, prema istom postupku po kojem su i postignuti.
Treći način ne postoji. Međutim, budući da zna da bi poništavanje sporazuma bilo praćeno izolacijom i sankcijama, Albin Kurti je zauzeo veoma sumnjiv stav prema njemu: interno kaže militantima da “Zajednica” ne prolazi, dok se spolja složio sa tačkama 7, 10 i 11, koje govore o primjeni svih briselskih sporazuma. Ali, da bi ga prodao u javnosti, on važnost pridaje redosledu (tačka 20-11), odnosno formi, a ne sadržaju.
Piše: Halil Matoshi, novinar i publicista
Izvor: Gazeta Ekspress/Kosovoonline
