Prije nego li počnemo govoriti o razlozima propasti Osmanlijske države, spomenućemo pozitivnosti po kojima je ona bila poznata:
Osmanlijsko carstvo za vrijeme Sulejmana II.
1. Veliko proširenje teritorija muslimankih zemalja na tri kontinenta: Azija, Afrika i Evropa sve do Beča.
2. Stajanje na put evro-krstaškim vojskama, raznih provijencija, koje su imale u planu uništiti glavne centre islama.
3. Rad na širenju islama i islamske kulture posebno na teritoriji Evrope.
4. Spriječavanje kolonizacije nekih islamskih zemalja po Africi i Aziji.
5. Predstavljali su politički centar islamskog hilafeta i muslimana.
6. Osmanlijska država se prostirala preko tri kontinenta, na skoro 20 miliona kilometara kvadratnih.
7. Kršćanska Evropa je u Osmanlijama prvashodno gledala muslimane a ne Turke, i to muslimane koji su nanovo oživjeli borbeni duh kod muslimana, i koji su fizički stali u odbranu muslimana i muslimanskih teritorija.
8. Osmanlije su ukinule robovlasnički sistem koji je tada bio aktuelan u Evropi, i čovjek se pod njihovom vlašću rađao kao slobodan a ne kao rob.
9. Osmanlije su dokazivale svoju privrženost Islamu preko formiranja čisto muslimanskih vojski koje su između ostalog bile podučavane islamu i šeri’atskom pravu; izdavanja šeri’atskog časopisa (el-medžella el-šer’ijja), koja je u sebi sadržavale fetve islamke uleme i odgovore učenjaka po raznim gorućim i aktuelnim pitanjima; respektovanja i slušanja uleme, slijeđenja Šeri’ata, borbe na Allahovom putu, poštovanja hafiza Kur’ana, te održavanja Mekke, Medine i Kudsa.
10. Osmanlije su uklonile sa geografske mape svijeta kršćanskog giganta – Vizantijsku državu, onog dana kada su osvojili Konstantinopolj 1453.g., na čelu sa sultanom Mehmed Fatihom rhm.
Razlozi propasti Osmanlijske države
Glavni razlog propadanja svih država pa time i Osmanlijske države jeste skretanje sa Božijeg puta i napuštanje principa pravde – po čemu su bili poznati prvih deset osmanlijskih sultana. Nakon njih dolaze sultani koji su bili poznati po zulumu i nepravednoj vladavini, što je ubrzo rezultiralo propašću islamskog hilafeta i islamske države.
Nakon što ćemo saznati za glavne razloge i faktore propasti Osmanlijske države, ono što izaziva čuđenje vrijedno divljenja jeste to – kako su uspjeli održati se 600 godina na vlasti, nakon takvih unutrašnjih i spoljnih devijacija i udara:
1. Kontriranje principima i pravilima Šeri’ata – posebno principu sprovođenja pravde, po čemu je bila poznata na početku svoje vladavine. Kraj Osmanlijske države je bio poznat po zulumu i nepravdi, mitu i korupciji, otimačinama, bludu i grijesima, odavanju slastima i uživanjima – što je vidno utjecalo na smanjenje ugledanja i opadanja hejbeta i rejtinga države u očima podanika ali i neprijatelja.
2. Davanje prostora i slobode djelovanju devijantnih, sufijsko-derviških, tarikata i pravaca, što je uveliko otupilo oštricu i borbenost islama kao i islamskog vjerovanja.
3. Zavođenje evropske prakse, kulture i zakona na uštrp islamskog zakonodavstva i Šeri’atom regulisanih pravila.
4. Brojni krstaški ratovi koje je vodila Evropa i Rusija protivu Osmanlija, od njihovog početka pa sve do kraja države, koji su umnogome bili iscrpljujući, poput ratova sa Austrijom i Venecijom u Evropi, Rusijom na sjeveru i Kavkazu, Francuskom u Egiptu i Alžiru, Britanijom u Egiptu, Jemenu, Kuvajtu, Španijom u Crvenom Moru radi odbrane Mekke i Medine, te Italijom u Libiji, a o unutrašnjim secesionističkim pobunama, koje su bile podrivane svana, da i ne govorimo.
5. Ekpresno proširenje teritorija osmanlijske države preko 15 miliona kilometara kvadratnih, čija prostranstva, planine, rijeke, mora i pustinje nije bilo lahko prevaliti, i svugdje na vrijeme stići. Tolika prostranstva i brojne različitosti i narode: arape, turke, kurde, čerkeze, čečene, dagistance, albance, bošnjake i ostale – je na okupu držala samo čvrsta vjera i ispravno vjerovanje koje se nije dalo poljuljati sektašenjem, nacionalizmom niti secesionizmom.
6. Zaostajanje intelektualno-obrazovnog sistema, po čemu je islamski svijet specifičan i dan danas. Reis Mustafa ef. Cerić, kaže: „Nažalost danas u cijelom muslimanskom svijetu koji se sastoji od 57 država, postoji ne više od 500 univerziteta, dok ukupni broj univerziteta samo u Sjedinjenim Američkim Državama iznosi 5.758. Nijedna obrazovna institucija iz islamskog svijeta se ne nalazi na listi od 500 najpoznatijih univerziteta u svijetu. Pred tom činjenicom muslimani treba da se zamisle i da se upitaju zašto i kada su odustali od prvog i najvažnijeg principa islama, a to je edukacija kao put prema uspjehu na ovome svijetu i spasu na drugome svijetu. Protivno je islamu, bilo kome, posebno djevojčicama, uskraćivati pravo na osnovno, srednje i visoko obrazovanjeâ€, naglašava reis Cerić.
7. Osmanlije su se, u novo-osvojenim krajevima, zadovoljavali haračom, i tim ljudima nisu posvećivali dovoljno pažnje kada je u pitanju prihvatanje islama, pravda, bezbjednost itd..
8. Slabosti osmanlijske države su doprinjele i zavjere evropskih država koje su pomagale sve vjersko-političke secesionizme u osmanlijskoj državi, a posebno one nacionalističke, što se dešavalo u svim krajevima države.
9. Prevelika prava i široke autonomije koje je osmanlijska država davala raznim oblastima i teritorijama, kao i slobodno korišćenje morskih dobara i luka – što joj se vremenom obilo o glavu.
10. Opčinjenost i zanešenost vlašću koja je ponijela neke osmanlijske sultane je bila toliko izražena da su se nekada, titule određenih sultana, miješale u Božije sifate i svojstva.
11. Osnivanje janičarskih odreda i vojske sastavljene od kršćanske djece, što se u početku pokazalo dobrim ali je kasnije zadalo velike glavobolje osmanlijskoj državi i sultanima.
12. Nakon određenog vremena osmanlijski sultani nisu više predvodili svoje vojske u pohodima, što je bilo povodom brojnim porazima i gubljenju bitaka.
13. Sultani, kud su se povukli sa bojnih polja, utoliko su se povukli i od direktnog vođenja politike, prepuštajući vođenje državne politike velikim Vezirima, koji su mnogo puta iznevjeravali opšte interese osmanlijske države.
14. Davanje odgovornih funkcija nesposobnim ljudima kada se dešavalo da obični kuhari, baštovani, kočijaši i sluge postanu ministri ili zapovjednici vojski ili opšti činovnici, što je sve išlo na štetu države.
15. Žendiba sultana sa strankinjama često puta i kršćankama, preko kojih su njihove države vršile politički utjecaj nad sultanima, i koje su, često puta, izazivale prava krvoprolića u sultanskim familijama, kada bi, na njihov nagovor i spletku, sultani ubijali svoju braću, sinove a često puta i roditelje. Uz ovo treba spomenuti i brojne hareme žena koji su dosta doprinjeli cjelokupnoj lošoj situaciji, koje su čak imale utjecaja i na donošenje bitnih političkih odluka na Dvoru.
16. Brojni Sultani su dolazili na vlast, a da nisu iz odaja svoga Dvora izlazili u javnost, a često puta kao neuki ili mladi, bivali su žrtve raznih zavjera i spletki kojih oni nisu bili ni svjesni.
17. Licemjerstvo, pretvaranje i varanje brojnih državnih službenika i činovnika, pa čak i velikih vojskovođa i vezira, koji su sa strane bili ubacivani u sultanske redove radi izazivanja nereda i nemira i radi sprovođenja zuluma i nepravdi radi pobune stanovništva protivu osmanlijske države.
18. Kvarenje pozicije glavnog muftije i glavnog kadije, koji su postali korumpirani i čije su pozicije na kraju anulirane.
19. Luksuz i raskoš na Porti i Dvoru koji je nekada znao iznositi trećinu državnih prihoda.
20. Brojni kamatni krediti i dugovi koje je Osmanlijska država pozajmljivala od evropskih država, što joj se kasnije obilo o glavu… (itd.)
Sead ef. Jasavić, prof.fikha,
Imam „Sultanija“ džamije, Plav, CG
1. Veliko proširenje teritorija muslimankih zemalja na tri kontinenta: Azija, Afrika i Evropa sve do Beča.
2. Stajanje na put evro-krstaškim vojskama, raznih provijencija, koje su imale u planu uništiti glavne centre islama.
3. Rad na širenju islama i islamske kulture posebno na teritoriji Evrope.
4. Spriječavanje kolonizacije nekih islamskih zemalja po Africi i Aziji.
5. Predstavljali su politički centar islamskog hilafeta i muslimana.
6. Osmanlijska država se prostirala preko tri kontinenta, na skoro 20 miliona kilometara kvadratnih.
7. Kršćanska Evropa je u Osmanlijama prvashodno gledala muslimane a ne Turke, i to muslimane koji su nanovo oživjeli borbeni duh kod muslimana, i koji su fizički stali u odbranu muslimana i muslimanskih teritorija.
8. Osmanlije su ukinule robovlasnički sistem koji je tada bio aktuelan u Evropi, i čovjek se pod njihovom vlašću rađao kao slobodan a ne kao rob.
9. Osmanlije su dokazivale svoju privrženost Islamu preko formiranja čisto muslimanskih vojski koje su između ostalog bile podučavane islamu i šeri’atskom pravu; izdavanja šeri’atskog časopisa (el-medžella el-šer’ijja), koja je u sebi sadržavale fetve islamke uleme i odgovore učenjaka po raznim gorućim i aktuelnim pitanjima; respektovanja i slušanja uleme, slijeđenja Šeri’ata, borbe na Allahovom putu, poštovanja hafiza Kur’ana, te održavanja Mekke, Medine i Kudsa.
10. Osmanlije su uklonile sa geografske mape svijeta kršćanskog giganta – Vizantijsku državu, onog dana kada su osvojili Konstantinopolj 1453.g., na čelu sa sultanom Mehmed Fatihom rhm.
Razlozi propasti Osmanlijske države
Glavni razlog propadanja svih država pa time i Osmanlijske države jeste skretanje sa Božijeg puta i napuštanje principa pravde – po čemu su bili poznati prvih deset osmanlijskih sultana. Nakon njih dolaze sultani koji su bili poznati po zulumu i nepravednoj vladavini, što je ubrzo rezultiralo propašću islamskog hilafeta i islamske države.
Nakon što ćemo saznati za glavne razloge i faktore propasti Osmanlijske države, ono što izaziva čuđenje vrijedno divljenja jeste to – kako su uspjeli održati se 600 godina na vlasti, nakon takvih unutrašnjih i spoljnih devijacija i udara:
1. Kontriranje principima i pravilima Šeri’ata – posebno principu sprovođenja pravde, po čemu je bila poznata na početku svoje vladavine. Kraj Osmanlijske države je bio poznat po zulumu i nepravdi, mitu i korupciji, otimačinama, bludu i grijesima, odavanju slastima i uživanjima – što je vidno utjecalo na smanjenje ugledanja i opadanja hejbeta i rejtinga države u očima podanika ali i neprijatelja.
2. Davanje prostora i slobode djelovanju devijantnih, sufijsko-derviških, tarikata i pravaca, što je uveliko otupilo oštricu i borbenost islama kao i islamskog vjerovanja.
3. Zavođenje evropske prakse, kulture i zakona na uštrp islamskog zakonodavstva i Šeri’atom regulisanih pravila.
4. Brojni krstaški ratovi koje je vodila Evropa i Rusija protivu Osmanlija, od njihovog početka pa sve do kraja države, koji su umnogome bili iscrpljujući, poput ratova sa Austrijom i Venecijom u Evropi, Rusijom na sjeveru i Kavkazu, Francuskom u Egiptu i Alžiru, Britanijom u Egiptu, Jemenu, Kuvajtu, Španijom u Crvenom Moru radi odbrane Mekke i Medine, te Italijom u Libiji, a o unutrašnjim secesionističkim pobunama, koje su bile podrivane svana, da i ne govorimo.
5. Ekpresno proširenje teritorija osmanlijske države preko 15 miliona kilometara kvadratnih, čija prostranstva, planine, rijeke, mora i pustinje nije bilo lahko prevaliti, i svugdje na vrijeme stići. Tolika prostranstva i brojne različitosti i narode: arape, turke, kurde, čerkeze, čečene, dagistance, albance, bošnjake i ostale – je na okupu držala samo čvrsta vjera i ispravno vjerovanje koje se nije dalo poljuljati sektašenjem, nacionalizmom niti secesionizmom.
6. Zaostajanje intelektualno-obrazovnog sistema, po čemu je islamski svijet specifičan i dan danas. Reis Mustafa ef. Cerić, kaže: „Nažalost danas u cijelom muslimanskom svijetu koji se sastoji od 57 država, postoji ne više od 500 univerziteta, dok ukupni broj univerziteta samo u Sjedinjenim Američkim Državama iznosi 5.758. Nijedna obrazovna institucija iz islamskog svijeta se ne nalazi na listi od 500 najpoznatijih univerziteta u svijetu. Pred tom činjenicom muslimani treba da se zamisle i da se upitaju zašto i kada su odustali od prvog i najvažnijeg principa islama, a to je edukacija kao put prema uspjehu na ovome svijetu i spasu na drugome svijetu. Protivno je islamu, bilo kome, posebno djevojčicama, uskraćivati pravo na osnovno, srednje i visoko obrazovanjeâ€, naglašava reis Cerić.
7. Osmanlije su se, u novo-osvojenim krajevima, zadovoljavali haračom, i tim ljudima nisu posvećivali dovoljno pažnje kada je u pitanju prihvatanje islama, pravda, bezbjednost itd..
8. Slabosti osmanlijske države su doprinjele i zavjere evropskih država koje su pomagale sve vjersko-političke secesionizme u osmanlijskoj državi, a posebno one nacionalističke, što se dešavalo u svim krajevima države.
9. Prevelika prava i široke autonomije koje je osmanlijska država davala raznim oblastima i teritorijama, kao i slobodno korišćenje morskih dobara i luka – što joj se vremenom obilo o glavu.
10. Opčinjenost i zanešenost vlašću koja je ponijela neke osmanlijske sultane je bila toliko izražena da su se nekada, titule određenih sultana, miješale u Božije sifate i svojstva.
11. Osnivanje janičarskih odreda i vojske sastavljene od kršćanske djece, što se u početku pokazalo dobrim ali je kasnije zadalo velike glavobolje osmanlijskoj državi i sultanima.
12. Nakon određenog vremena osmanlijski sultani nisu više predvodili svoje vojske u pohodima, što je bilo povodom brojnim porazima i gubljenju bitaka.
13. Sultani, kud su se povukli sa bojnih polja, utoliko su se povukli i od direktnog vođenja politike, prepuštajući vođenje državne politike velikim Vezirima, koji su mnogo puta iznevjeravali opšte interese osmanlijske države.
14. Davanje odgovornih funkcija nesposobnim ljudima kada se dešavalo da obični kuhari, baštovani, kočijaši i sluge postanu ministri ili zapovjednici vojski ili opšti činovnici, što je sve išlo na štetu države.
15. Žendiba sultana sa strankinjama često puta i kršćankama, preko kojih su njihove države vršile politički utjecaj nad sultanima, i koje su, često puta, izazivale prava krvoprolića u sultanskim familijama, kada bi, na njihov nagovor i spletku, sultani ubijali svoju braću, sinove a često puta i roditelje. Uz ovo treba spomenuti i brojne hareme žena koji su dosta doprinjeli cjelokupnoj lošoj situaciji, koje su čak imale utjecaja i na donošenje bitnih političkih odluka na Dvoru.
16. Brojni Sultani su dolazili na vlast, a da nisu iz odaja svoga Dvora izlazili u javnost, a često puta kao neuki ili mladi, bivali su žrtve raznih zavjera i spletki kojih oni nisu bili ni svjesni.
17. Licemjerstvo, pretvaranje i varanje brojnih državnih službenika i činovnika, pa čak i velikih vojskovođa i vezira, koji su sa strane bili ubacivani u sultanske redove radi izazivanja nereda i nemira i radi sprovođenja zuluma i nepravdi radi pobune stanovništva protivu osmanlijske države.
18. Kvarenje pozicije glavnog muftije i glavnog kadije, koji su postali korumpirani i čije su pozicije na kraju anulirane.
19. Luksuz i raskoš na Porti i Dvoru koji je nekada znao iznositi trećinu državnih prihoda.
20. Brojni kamatni krediti i dugovi koje je Osmanlijska država pozajmljivala od evropskih država, što joj se kasnije obilo o glavu… (itd.)
Sead ef. Jasavić, prof.fikha,
Imam „Sultanija“ džamije, Plav, CG
