Zapadni Balkan u 2024. očekuje povećanje ekonomskog rasta, a dodatno ubrzanje predviđa se i za 2025, tako da će ovaj region ponovo dostići prosečne pretpandemijske stope rasta. Kako bi se smanjile razvojne razlike u odnosu na Evropsku uniju i unapredio životni standard, u regiji treba da se nastavi sa sprovođenjem reforme. To podrazumijeva povećanje ulaganja u zelenu ekonomiju u gradovima, čime će oni moći efikasnije da doprinesu sveukupnom ekonomskom razvoju, navodi se u novom, danas objavljenom izdanju redovnog ekonomskog izvještaja za Zapadni Balkan koji je objavila Svjetska banka.
Ove godine se očekuje povećanje ekonomske aktivnosti na Zapadnom Balkanu na 3,2 procenta, što predstavlja 0,2 procentna poena više nego što je Svjetska banka predvidjela u prethodnom izdanju izvještaja, dok se u 2025. očekuje dalje povećanje na 3,5 procenata. Pojedinačne prognoze za šest ekonomija Zapadnog Balkana: Albaniju, Bosnu i Hercegovinu, Crnu Goru, Kosovo, Sjevernu Makedoniju i Srbiju obuhvaćene su Ekonomskim izvještajem Svjetske banke za Evropu i Centralnu Aziju koji je takođe objavljen danas.
Očekuje se da će se rast BDP-a na Kosovu povećati na 3,7 procenata u 2024. godini, podržan kontinuiranom stabilizacijom međunarodnih cijena, a kasnije će se povećati ka potencijalu Kosova od oko 4 procenta, podstaknut prilivom iz dijaspore i postepenim povećanjem investicija.
„Izgledi su pozitivni, ali neizvesnosti povezane i sa geopolitičkim tenzijama i sa unutrašnjom politikom, i dalje ekonomsko usporavanje u EU nose značajne rizike“, rekao je Masimiliano Poluchi, menadžer Svjetske banke za Kosovo i Sjevernu Makedoniju.
„Da bi se ubrzala ekonomska konvergencija sa EU, reforme u fiskalnom, upravnom, obrazovnom i energetskom sektoru moraju biti prioritet“, dodao je on.
Ulaganje u zelenu tranziciju i unapređenje kvaliteta života u gradovima Zapadnog Balkana takođe bi mogli pomoći jačanju rasta u regiji, navodi se u izvještaju Svjetske banke.
“Ekonomski razvoj odvija se upravo u gradovima. Oni omogućavaju radnicima lakši pristup radnim mjestima, povećavaju produktivnost, pružaju više mogućnosti i olakšavaju razmenu dobara i ideja”, rekla je Nataša Rovo, viša ekonomista u Svjetskoj banci i jedan od koautora izvještaja.
“Gradovi na Zapadnom Balkanu su prethodnih godina pokazali otpornost. Međutim, imaju poteškoće da postanu pokretači ekonomskog rasta, ne samo zbog strukturnih i demografskih izazova nego i zbog osjetljivosti na klimatske promjene. Ulaganje u zelenu ekonomiju bi moglo pružiti priliku za pokretanje rasta u budućnosti”, naglasila je Rovo.
Izvještaj daje preporuke za aktivnosti u tri glavne oblasti za zelenu ekonomiju i jačanje gradova Zapadnog Balkana.
Kao prvo, gradovi bi trebalo da postanu kompaktniji, što bi pogodovalo rastu, snizilo troškove pružanja javnih usluga i unapredilo ekološke ishode. Kao drugo, reforme i investicije za širenje sistema javnog prevoza i prelazak na zelenije, energetski efikasnije građevine smanjile bi zagađenje vazduha koje svake godine uzrokuje preuranjenu smrt hiljada ljudi u regiji. Kao treće, ekstremna vrućina u gradovima, gdje je ljeti temperatura za 4,5–7,5°C viša u odnosu na okolna ruralna područja, negativno će uticati na produktivnost i ljudsko zdravlje. Gradske vlasti bi trebale da donesu mjere za rashlađivanje fizičkog prostora kroz bolja urbanistička rješenja i ciljane investicije.
Očekuje se da će se rast BDP-a na Kosovu povećati na 3,7 procenata u 2024. godini, podržan kontinuiranom stabilizacijom međunarodnih cijena, a kasnije će se povećati ka potencijalu Kosova od oko 4 procenta, podstaknut prilivom iz dijaspore i postepenim povećanjem investicija.
„Izgledi su pozitivni, ali neizvesnosti povezane i sa geopolitičkim tenzijama i sa unutrašnjom politikom, i dalje ekonomsko usporavanje u EU nose značajne rizike“, rekao je Masimiliano Poluchi, menadžer Svjetske banke za Kosovo i Sjevernu Makedoniju.
„Da bi se ubrzala ekonomska konvergencija sa EU, reforme u fiskalnom, upravnom, obrazovnom i energetskom sektoru moraju biti prioritet“, dodao je on.
Ulaganje u zelenu tranziciju i unapređenje kvaliteta života u gradovima Zapadnog Balkana takođe bi mogli pomoći jačanju rasta u regiji, navodi se u izvještaju Svjetske banke.
“Ekonomski razvoj odvija se upravo u gradovima. Oni omogućavaju radnicima lakši pristup radnim mjestima, povećavaju produktivnost, pružaju više mogućnosti i olakšavaju razmenu dobara i ideja”, rekla je Nataša Rovo, viša ekonomista u Svjetskoj banci i jedan od koautora izvještaja.
“Gradovi na Zapadnom Balkanu su prethodnih godina pokazali otpornost. Međutim, imaju poteškoće da postanu pokretači ekonomskog rasta, ne samo zbog strukturnih i demografskih izazova nego i zbog osjetljivosti na klimatske promjene. Ulaganje u zelenu ekonomiju bi moglo pružiti priliku za pokretanje rasta u budućnosti”, naglasila je Rovo.
Izvještaj daje preporuke za aktivnosti u tri glavne oblasti za zelenu ekonomiju i jačanje gradova Zapadnog Balkana.
Kao prvo, gradovi bi trebalo da postanu kompaktniji, što bi pogodovalo rastu, snizilo troškove pružanja javnih usluga i unapredilo ekološke ishode. Kao drugo, reforme i investicije za širenje sistema javnog prevoza i prelazak na zelenije, energetski efikasnije građevine smanjile bi zagađenje vazduha koje svake godine uzrokuje preuranjenu smrt hiljada ljudi u regiji. Kao treće, ekstremna vrućina u gradovima, gdje je ljeti temperatura za 4,5–7,5°C viša u odnosu na okolna ruralna područja, negativno će uticati na produktivnost i ljudsko zdravlje. Gradske vlasti bi trebale da donesu mjere za rashlađivanje fizičkog prostora kroz bolja urbanistička rješenja i ciljane investicije.
