Premijer Albin Kurti boravio je u prvoj zvaničnoj posjeti Berlinu, gdje se sastao sa njemačkim kancelarom Olafom Scholzom. Za Deutsche Welle on govori o Berlinskom procesu, dijalogu i odnosima sa Srbijom.
Gospodine premijeru, došli ste u Berlin na poziv kancelara Olafa Scholza, jer je Njemačka odlučila da da podstrek procesu integracije Zapadnog Balkana u Evropsku uniju, s obzirom na dinamiku koju trenutno stvara rat u Ukrajini. Berlinski proces je proces koji je započela kancelarka Angela Merkel, ali koji nije dao mnogo konkretnih rezultata. Da li mislite da je to pravi način da se Zapadni Balkan ponudi Evropskoj uniji?
Bila mi je čast da prisustvujem sastanku sa kancelarom Scholzom na njegov poziv ovdje u kancelariji, gdje smo se prvi put sreli. Bilo je zadovoljstvo da potvrdim da dijelimo zajedničke vrijednosti. Evropska unija i NATO imaju Njemačku kao strateškog saveznika za Kosovo i uvjereni smo da je Berlinski proces sa njegovom ponovnom energijom preko novog kancelara, Olafa Scholza, dobra vijest za svaku balkansku zemlju, a posebno za Kosovo. Svaki treći građanin Kosova nema prebivalište na njemu, već u zapadnoj Evropi, a najviše u Njemačkoj. Naši sporazumi će se povećati, ekonomska i trgovinska saradnja takođe, i vjerujem da nas i u Evropskoj uniji i u Berlinskom procesu čekaju dobri dani.
Jedan od elemenata Berlinskog procesa je zajedničko regionalno tržište, na koje su se lideri Zapadnog Balkana obavezali, ali do sada nije sprovedeno. Šta treba da se desi da bi Zapadni Balkan bolje sarađivao?
Zajedničko regionalno tržište je u srcu Berlinskog procesa. Ne zamjena za EU, već priprema za nju. Da bi ostvarila zajedničko regionalno tržište, Srbija mora da prihvati kosovska dokumenta i na taj način omogući četvorostruko kretanje koje predstavlja vrijednost Evropske unije. Vjerujem da je posljednji put da se izvrši pritisak na Beograd da prihvati kosovska dokumenta i na taj način da kapital, službe i ljudi slobodno kruže i da se zajedno približavaju EU.
Tražite da dokumenti budu u okviru pojma "Republika Kosovo". Zar niste spremni da tu malo popustite, čak i da date podsticaj saradnji?
Ne možemo da se vratimo ni prije 1999. godine, kada smo oslobođeni, ni prije 2008. godine, kada smo proglasili nezavisnost, ni prije 2010. godine, kada je Međunarodni sud pravde legitimisao Deklaraciju o nezavisnosti, niti prije 2012. godine, kada je okončan međunarodni nadzor nezavisnosti Kosova. Dokumenti pripadaju Republici i kao takvi moraju biti prihvaćeni. Ne zaboravimo, Slovačka, Grčka i Rumunija još ne priznaju našu zemlju, nadam se da će se to uskoro promjeniti, ali i oni imaju svoju kancelariju u Prištini i prihvataju naša dokumenta. Moj pasoš prihvataju i Grčka, Rumunija i Slovačka, a ako Srbija želi da uđe u Evropsku uniju, bar kao prvi korak, treba da se pridruži zemljama koje ne priznaju status, a za koje se zna da su manjine.
Time smo ušli u dijalog za normalizaciju odnosa sa Srbijom. Gospodin Scholz Vas je pozvao na razgovor u prisustvu predsjednika Vučića i pregovarača Lajčaka. Šta može proizaći iz ovog sastanka?
Moje prisustvo i učešće na sastanku i aktivnostima ovdje u Berlinu, naravno, nije bilo samo za sastanak sa kancelarom Olafom Scholzom, već i sa ministarkom spoljnih poslova gospođom Analenom Berbok, kao i na još jednom trilateralnom sastanku sa predsjednikom Srbije i posrednikom EU, Miroslavom Lajčakom. Smatram da dijalog treba da bude principijelan, izbalansiran, simetričan, sa rezultatima koji se pokažu takvim da doprinose građanima bez razlike, ali i rezultate koji su u okviru vrijednosti EU. Demokratizacija, vladavina prava, borba protiv korupcije, suočavanje sa prošlošću, reciprocitet itd.
Vidite li prepreku kod sebe, koji sebe vidite kao modernog i demokratskog lidera Kosova, u tome da nađete zajednički jezik sa aktuelnim predsjednikom Srbije Vučićem?
Nije lako, jer za razliku od Srbije, Kosovo je demokratska zemlja. Postoji kvalitetna demokratija. Kod nas opozicija može da pobjedi na izborima. I imamo najveći privredni rast u regionu. Kosovo je dokaz da ekonomski razvoj i institucionalna i socijaldemokratija idu ruku pod ruku. Volio bih da se pristup u Srbiji promjeni, a ne da se kao ranije usklađuje sa zvaničnim Kremljom, koji je izvršio neopravdanu vojnu agresiju i ničim izazvanu invaziju na Ukrajinu, i želim da i Srbija uvede sankcije Rusiji da se distancira od Putina u sadašnjosti i od Miloševića zbog njegove prošlosti.
S druge strane, Srbija je moćna država koja ima i sirovine koje su potrebne Zapadu ili Evropskoj uniji. Tako da Srbija može da traži svoj dio. Da li ste spremni da prihvatite Zajednicu srpskih opština, kako je predviđeno 2013. godine?
Principijelan dijalog treba da dovede do pravno obavezujućeg sporazuma za punu normalizaciju odnosa između Kosova i Srbije, koji se fokusira na uzajamno priznanje. Ne uzajamno priznanje na kraju jednog procesa koji je dug, kao što je to bilo u poslednjoj deceniji, već uzajamno priznanje u središtu sporazuma, koji normalizuje odnose. Kosovo je normalna država, ali odnosi sa Srbijom nisu normalni i treba da ih normalizujemo. Ne vjerujem da je Srbija potrebna Evropskoj uniji koliko je Srbiji potrebna Evropska unija. Dakle, sve zemlje Zapadnog Balkana, zajedno, imaju stanovnika koliko i Holandija, dok ukupni bruto domaći proizvod ima koliko i Slovačka. Ali Zapadni Balkan, ulaskom u Evropsku uniju, smanjuje za tri hiljade kilometara spoljnu granicu, što je dobro za bezbjednost, ali i ujedinjuje porodice, jer nema porodica, ne samo na Kosovu, nego, rekao bih, na Balkanu koja nema svog člana bar u zapadnom dijelu Evrope.
Balkan i dalje provocira Rusija. Govorili ste o hibridnom ratu. Vidite li opasnost da se ovaj hibridni rat pretvori u pravi rat i na Balkanu?
Dokazano je da hibridni rat ne zamjenjuje rat, već ga priprema, a, s druge strane, dokazano je i da autokratske zemlje, kada kupuju naoružanje, to ne čine za svečane vojne parade, već to rade precizno, da koriste naoružanje u agresivnom ratu protiv susjeda. Zato smo veoma oprezni, i veoma budni, pratimo šta se tamo dešava, blizu tri odsto bruto društvenog proizvoda se pravi za investicije i rashode za vojsku, u kom slučaju kupuju oružje, ili dobijaju donacije iz Rusije, Bjelorusije i Kine. Oko granice Kosova sa Srbijom već postoji 48 vojnih baza, koje ugrožavaju bezbednost i mir u našoj zemlji. Ali sa našim državnim mogućnostima, s tim da iako nismo u NATO imamo NATO na Kosovu, i iako nismo u Evropskoj uniji, imamo i Evropsku uniju integrisanu na Kosovu, mi smo još uvijek bezbjedni.
Ali u našem sjevernom susjedu, Srbiji, poznato je da Gasprom ima većinski udio u naftnoj industriji. Niš je ruski humanitarni centar, a oni imaju trgovinske sporazume sa Ruskom Federacijom i dio su Evroazijske ekonomske unije koju predvodi Moskva. Dakle, veze su višestruke, one su duboke i mislim da bi Evropska unija i NATO trebalo da vode računa da Srbija više ne sjedi u tri-četiri stolice. Istovremeno, trebalo bi da cijene doprinos Kosova, koje nema drugu alternativu i neće imati nikakve paralelne projekte osim EU i NATO.
Bila mi je čast da prisustvujem sastanku sa kancelarom Scholzom na njegov poziv ovdje u kancelariji, gdje smo se prvi put sreli. Bilo je zadovoljstvo da potvrdim da dijelimo zajedničke vrijednosti. Evropska unija i NATO imaju Njemačku kao strateškog saveznika za Kosovo i uvjereni smo da je Berlinski proces sa njegovom ponovnom energijom preko novog kancelara, Olafa Scholza, dobra vijest za svaku balkansku zemlju, a posebno za Kosovo. Svaki treći građanin Kosova nema prebivalište na njemu, već u zapadnoj Evropi, a najviše u Njemačkoj. Naši sporazumi će se povećati, ekonomska i trgovinska saradnja takođe, i vjerujem da nas i u Evropskoj uniji i u Berlinskom procesu čekaju dobri dani.
Jedan od elemenata Berlinskog procesa je zajedničko regionalno tržište, na koje su se lideri Zapadnog Balkana obavezali, ali do sada nije sprovedeno. Šta treba da se desi da bi Zapadni Balkan bolje sarađivao?
Zajedničko regionalno tržište je u srcu Berlinskog procesa. Ne zamjena za EU, već priprema za nju. Da bi ostvarila zajedničko regionalno tržište, Srbija mora da prihvati kosovska dokumenta i na taj način omogući četvorostruko kretanje koje predstavlja vrijednost Evropske unije. Vjerujem da je posljednji put da se izvrši pritisak na Beograd da prihvati kosovska dokumenta i na taj način da kapital, službe i ljudi slobodno kruže i da se zajedno približavaju EU.
Tražite da dokumenti budu u okviru pojma "Republika Kosovo". Zar niste spremni da tu malo popustite, čak i da date podsticaj saradnji?
Ne možemo da se vratimo ni prije 1999. godine, kada smo oslobođeni, ni prije 2008. godine, kada smo proglasili nezavisnost, ni prije 2010. godine, kada je Međunarodni sud pravde legitimisao Deklaraciju o nezavisnosti, niti prije 2012. godine, kada je okončan međunarodni nadzor nezavisnosti Kosova. Dokumenti pripadaju Republici i kao takvi moraju biti prihvaćeni. Ne zaboravimo, Slovačka, Grčka i Rumunija još ne priznaju našu zemlju, nadam se da će se to uskoro promjeniti, ali i oni imaju svoju kancelariju u Prištini i prihvataju naša dokumenta. Moj pasoš prihvataju i Grčka, Rumunija i Slovačka, a ako Srbija želi da uđe u Evropsku uniju, bar kao prvi korak, treba da se pridruži zemljama koje ne priznaju status, a za koje se zna da su manjine.
Time smo ušli u dijalog za normalizaciju odnosa sa Srbijom. Gospodin Scholz Vas je pozvao na razgovor u prisustvu predsjednika Vučića i pregovarača Lajčaka. Šta može proizaći iz ovog sastanka?
Moje prisustvo i učešće na sastanku i aktivnostima ovdje u Berlinu, naravno, nije bilo samo za sastanak sa kancelarom Olafom Scholzom, već i sa ministarkom spoljnih poslova gospođom Analenom Berbok, kao i na još jednom trilateralnom sastanku sa predsjednikom Srbije i posrednikom EU, Miroslavom Lajčakom. Smatram da dijalog treba da bude principijelan, izbalansiran, simetričan, sa rezultatima koji se pokažu takvim da doprinose građanima bez razlike, ali i rezultate koji su u okviru vrijednosti EU. Demokratizacija, vladavina prava, borba protiv korupcije, suočavanje sa prošlošću, reciprocitet itd.
Vidite li prepreku kod sebe, koji sebe vidite kao modernog i demokratskog lidera Kosova, u tome da nađete zajednički jezik sa aktuelnim predsjednikom Srbije Vučićem?
Nije lako, jer za razliku od Srbije, Kosovo je demokratska zemlja. Postoji kvalitetna demokratija. Kod nas opozicija može da pobjedi na izborima. I imamo najveći privredni rast u regionu. Kosovo je dokaz da ekonomski razvoj i institucionalna i socijaldemokratija idu ruku pod ruku. Volio bih da se pristup u Srbiji promjeni, a ne da se kao ranije usklađuje sa zvaničnim Kremljom, koji je izvršio neopravdanu vojnu agresiju i ničim izazvanu invaziju na Ukrajinu, i želim da i Srbija uvede sankcije Rusiji da se distancira od Putina u sadašnjosti i od Miloševića zbog njegove prošlosti.
S druge strane, Srbija je moćna država koja ima i sirovine koje su potrebne Zapadu ili Evropskoj uniji. Tako da Srbija može da traži svoj dio. Da li ste spremni da prihvatite Zajednicu srpskih opština, kako je predviđeno 2013. godine?
Principijelan dijalog treba da dovede do pravno obavezujućeg sporazuma za punu normalizaciju odnosa između Kosova i Srbije, koji se fokusira na uzajamno priznanje. Ne uzajamno priznanje na kraju jednog procesa koji je dug, kao što je to bilo u poslednjoj deceniji, već uzajamno priznanje u središtu sporazuma, koji normalizuje odnose. Kosovo je normalna država, ali odnosi sa Srbijom nisu normalni i treba da ih normalizujemo. Ne vjerujem da je Srbija potrebna Evropskoj uniji koliko je Srbiji potrebna Evropska unija. Dakle, sve zemlje Zapadnog Balkana, zajedno, imaju stanovnika koliko i Holandija, dok ukupni bruto domaći proizvod ima koliko i Slovačka. Ali Zapadni Balkan, ulaskom u Evropsku uniju, smanjuje za tri hiljade kilometara spoljnu granicu, što je dobro za bezbjednost, ali i ujedinjuje porodice, jer nema porodica, ne samo na Kosovu, nego, rekao bih, na Balkanu koja nema svog člana bar u zapadnom dijelu Evrope.
Balkan i dalje provocira Rusija. Govorili ste o hibridnom ratu. Vidite li opasnost da se ovaj hibridni rat pretvori u pravi rat i na Balkanu?
Dokazano je da hibridni rat ne zamjenjuje rat, već ga priprema, a, s druge strane, dokazano je i da autokratske zemlje, kada kupuju naoružanje, to ne čine za svečane vojne parade, već to rade precizno, da koriste naoružanje u agresivnom ratu protiv susjeda. Zato smo veoma oprezni, i veoma budni, pratimo šta se tamo dešava, blizu tri odsto bruto društvenog proizvoda se pravi za investicije i rashode za vojsku, u kom slučaju kupuju oružje, ili dobijaju donacije iz Rusije, Bjelorusije i Kine. Oko granice Kosova sa Srbijom već postoji 48 vojnih baza, koje ugrožavaju bezbednost i mir u našoj zemlji. Ali sa našim državnim mogućnostima, s tim da iako nismo u NATO imamo NATO na Kosovu, i iako nismo u Evropskoj uniji, imamo i Evropsku uniju integrisanu na Kosovu, mi smo još uvijek bezbjedni.
Ali u našem sjevernom susjedu, Srbiji, poznato je da Gasprom ima većinski udio u naftnoj industriji. Niš je ruski humanitarni centar, a oni imaju trgovinske sporazume sa Ruskom Federacijom i dio su Evroazijske ekonomske unije koju predvodi Moskva. Dakle, veze su višestruke, one su duboke i mislim da bi Evropska unija i NATO trebalo da vode računa da Srbija više ne sjedi u tri-četiri stolice. Istovremeno, trebalo bi da cijene doprinos Kosova, koje nema drugu alternativu i neće imati nikakve paralelne projekte osim EU i NATO.
