Kriza u Siriji pretvorila se u sektašku borbu za vlast, s potencijalnom opasnošću da u to uvuče cijelu regiju i pretvori u sukob dviju gorko suprotstavljenih muslimanskih ideologija, sunita i šiita.
Rat u Siriji dosad je donio 93.000 mrtvih i 1,6 miliona izbjeglica, a milioni ljudi su interno raseljeni. Brojke su u ustalnom porastu jer se zločini čine na obje strane.
Sukob je započeo 2011. mirnim protestima protiv autoritarnog režima Bashara al-Assada, naoko blagog nasljednika svog oca Hafeza, koji je između 1970. i 2000. čeličnom rukom vladao Sirijom. Strahujući da je Sirija suočena sa vrstom protesta koji su svrgnuli vladare u Tunisu, Egiptu i Libiji tokom "Arapskog proljeća", Bashar al-Assad je angažovao snage sigurnosti i tenkove kako bi spriječio proteste. Ali, to je samo dolilo ulje na vatru, te su se protesti pretvorili u oružanu pobunu, a Sirija se našla u građanskom ratu koji je izrastao u začarani sektaški sukob.
Sukob šiita i sunita
Na jednoj strani su oni koji slijede predsjednika Assada, koji pripada sekti šiitskih muslimana. Na drugoj su pobunjenici koje čine većinom pripadnici sunitskog stanovništva. Nivo divljaštva u ovom ratu je užasan, piše Daily Mail.
Nažalost, to je poznata priča o vjerskom sukobu koji datira još iz sedmog stoljeća. Nakon smrti poslanika Muhameda 632. godine bila su četiri kandidata koja su se natjecala za njegovog nasljednika. Jedna grupa, koja će postati šiitska struja, preferirala je poslanikovog unuka Alija, koji je 680. godine ubijen u sukobu sa grupom koja je izrasla u sunitsku struju.
Danas, u Siriji i širom Bliskog istoka, podijeljenost je ponor u kojem teologija igra važnu ulogu. Glavni stubovi Assadovog režima su vojska, obavještajne službe i lokalna verzija nacionalne stranke koju je vodio Saddam Hussein u Iraku. Assad je pod utjecajem svoje majke i ujaka, koji žele srušiti sirijske pobunjenike. Mnogi bogati poslovni ljudi u glavnom gradu Damasku također podržavaju Assada, baš kao i kršćani koji strahuju od brze uspostave islamističke države ako on padne.
U srcu sirijske vlasti su pripadnici Assadove sekte alavita, koja pripada šiitima i čini 12 posto stanovništva, a njeni su pripadnici većinom raspoređeni na glavnim funkcijama u sirijskoj vojsci. Kršćani čine 10 posto sirijskog stanovništva, dok još 10 posto čine Kurdi, koji su suniti i puno više su prisutni u Turskoj, Iranu i Iraku.
Budući da je sukob u Siriji religijskog karaktera, vrlo lako bi se moglo desiti da nadmaši sirijske granice i u rat uvuče regionalne sile. Assada podržava Iran, koji je glavna snaga šiita na Bliskom istoku, kao i libanski saveznik, grupa Hezbollah, koja je glavno iransko oružje u ​​borbi sa Izraelom. Kao rezultat toga, Assada štiti iranska Revolucionarna garda, a tu je i 5.000-8.000 iskusnih boraca Hezbollaha, koji su u Siriji donijeli veliku prevagu na stranu Assada.
Kompleksne veze
Borbi protiv Assada pridružile su se hiljade boraca koji dolaze iz cijele regije. Pobunjenici su imali koristi i od zloglasne grupe Jabhat al-Nusra, koja je povezana s Al-Kaidom u Iraku. Pobunjenike finansijski i oružjem podržavaju sunitske države kao što su Katar i Saudijska Arabija. Takve kompleksne veze mogle bi dovesti do posljedica diljem svijeta. Dešavanja u Siriji utječu i na Izrael sa kojim graniči, a ne treba zaboraviti da su Sjedinjene Američke Države izraelski saveznik.
Iako predsjednik Barack Obama želi smanjiti američku umiješanost na Bliskom istoku, američki interes da tu ima jeftine zalihe nafte i plina svrstao je SAD na stranu pobunjenika. Nasuprot tome, Assad ima podršku dugogodišnjeg sirijskog prijatelja Rusije, ali i Kine, koje ne žele dozvoliti da Assad bude svrgnut sa vlasti, kao što je to učinjeno sa Muamerom Gadafijem u Libiji.
Rat u Siriji ima destabilizirajući učinak na cijelu regiju, a mogao bi prerasti u zastrašujući domino efekt koji bi doveo i do raspada država. Ipak, takav užasan scenarij se može i izbjeći, a sve opet zavisi od velikih sila, koje zasad čekaju rasplet situacije u ovoj državi. Stoga, nije isključeno ni da sukob u Siriji dovede i do trećeg svjetskog rata.
