Predsjednik Srbije najavljuje diplomatsku ofanzivu za dogovor o statusu Kosova, koji bi zadovoljio i Srbe i Albance i velike sile, a bio bi u skladu i sa Ustavom Srbije. On kaže da šanse za uspjeh te zamisli "nisu velike", ali da ne smijemo odustati. I ne smijemo, ističe predsjednik, pristati na Ahtisaarijev dokument, niti se odreći Rezolucije 1244 SB od juna 1999. Upitao je i kako će "Preokret" ubjediti Srbe sjeverno od Ibra da prihvate Ahtisaarijev dokument, “kad im on daje manje nego što oni danas imaju“?
Izlažem se riziku od plime osuda, jer je u današnjoj Srbiji o Kosovu najopasnije govoriti istinu.
1. Šanse za spomenuti dogovor o statusu Kosova ne da “nisu velike“, nego one i ne postoje, pa moramo zaustaviti mlin koji ne može ništa da samelje. Pregovori o statusu Kosova (uz učešće najviših predstavnika vlasti u Beogradu i Prištini, kao i velikih sila, UN i EU) završeni su 2007. godine. Sa ovlašćenjima generalnog sekretara UN, te pregovore je, u skladu sa Rezolucijom 1244 SB UN, vodio bivši predsjednik Finske Marti Ahtisaari. Njegov dokument ili sveobuhvatno rješenje prihvatile su sve članice EU, NATO i generalni sekretar UN, ali ne i Savjet bezbjednosti UN, jer je Rusija zaprijetila vetom, uz obrazloženje da ona podržava Srbiju, bez obzira na činjenicu da su i njeni predstavnici učestvovali u pregovaračkom procesu koji je vodio Marti Ahtisaari.
2. Upravo se pozivajući na Rezoluciju 1244, kao i na Ahtisaarijev dokument, Kosovo proglašava nezavisnost u februaru 2008, a Međunarodni sud pravde u Hagu saopštava da time nije prekršeno međunarodno pravo. Do sada, državnost Kosova priznalo je 85 zemalja, a među njima su i SAD i 22 od 27 članica EU. Nedostaje još samo nekoliko priznanja pa da i većina članica UN bude na strani kosovske nezavisnosti.
Ove činjenice Srbija ne može promjeniti. Niti može promjeniti stvarnost da na Kosovu danas živi oko 1,8 miliona Albanaca i jedva nešto više od sto hiljada Srba, a dvije trećine njih su južno od Ibra i tamo nam je sva nacionalna duhovna baština.
3. Nestatusni dio Ahtisaarijevog dokumenta, koji određuje prava Srba i status srpske baštine na Kosovu, najbolja je i jedino moguća osnova za dijalog između Beograda i Prištine, uz posredovanje EU i bez formalnog priznanja Kosova za suverenu državu.
Ovlašćenja srpskih opština i srpskih institucija - od škola i bolnica do sudova i lokalne srpske policije - iznad su postojećih evropskih standarda. Za opštine sjeverno od Ibra predviđena je i dodatna autonomija. Zagarantovano je međusobno interesno povezivanje svih srpskih opština i institucija na Kosovu, kao i njihovo interesno povezivanje sa državom Srbijom, koja ima pravo da po svojoj volji novčano i na druge načine pomaže srpske opštine i sve srpske nacionalne ustanove na Kosovu, uz jedinu obavezu da pomoć bude javna i da se zna kome se, koliko i šta daje. Srpski jezik i ćirilica su, uz albanski i latinicu, u zvaničnoj upotrebi na cijeloj teritoriji Kosova.
Istovremeno, Srbima se garantuje najmanje 10 poslaničkih mandata u Skupštini Kosova, a kada bi svi oni, i koji su sada na Kosovu i koji su Kosovo napustili poslije juna 1999, izašli na izbore, Srbi bi mogli da imaju i 30 svojih poslanika, odnosno četvrtinu od ukupnog broja u kosovskom parlamentu. Albanska većina ne može usvojiti bilo koji zakon koji se tiče prava Srba i drugih nealbanaca ako dve trećine „manjinaca“ budu protiv. Vlasnik svih srpskih crkava, manastira, vjerskih objekata i crkvene imovine na Kosovu je „Srpska pravoslavna crkva Republike Srbije, sa sjedištem u Beogradu“.
Ahtisaarijev dokument je propisao svojevrsnu podjelu suvereniteta između albanske većine i srpske manjine na Kosovu. Problem je u nedostatku garancija SB UN i EU, a njih nema zbog toga što Srbija i Srbi sjeverno od Ibra neće da prihvate ni A od Ahtisaarija, a Rusija ih sokoli da se drže već zastarele Rezolucije 1244, koja Srbima na Kosovu ne garantuje praktično ništa.
4. Da odgovorim i na pitanje: kako da Srbi sjeverno od Ibra, pristajući na Ahtisaarijev dokument, prihvate da dobiju „manje nego što danas imaju“? Ogromna većina ljudi dobila bi više, jer bi sve srpske institucije bile finansirane i iz budžeta Kosova, a pomoć iz budžeta Srbije ne bi završavala kod kriminalaca i švercera. Samo bi izgubili oni i sa njima povezana “patriotska mreža“ profitera iz Beograda. Na sjeveru bi zaživeli i zakoni, kojih nema već 12 godina, pa taj region podsjeća na onu švercersku krčmu “Kazablanka“ iz istoimenog filma.
Blic.rs
