Sporazum kojim je okončan rat u BiH postignut je u zračnoj bazi Wright-Patterson kod Dejtona 1995. godine.
Na današnji dan prije 19 godina u Parizu je i zvanično potpisan Opšti okvirni sporazum za mir u BiH, poznatiji kao Dejtonski sporazum, čime je okončan rat u BiH.
Sporazum su, u prisustvu tadašnjeg državnog sekretara SAD-a Warrena Christophera, potpisali nekadašnji predsjednici Srbije Slobodan Milošević i Hrvatske Franjo Tuđman, te Alija Izetbegović iz BiH.
Jedan od najosnovnijih principa na kojima je Dejtonski sporazum bio zasnovan bila je podjela BiH po ključu 51 posto teritorije Federaciji BiH i 49 posto Republici Srpskoj, te Distrikt Brčko, što je usaglasila kontaktna grupa.
Dejtonski sporazum je najveća ovlaštenja dao entitetima i naznačio osnovna ovlaštenja za nivo zajedničkih državnih organa.
Potpisnici su se obavezali da međusobne odnose regulišu prema Povelji UN-a, Završnom helsinškom aktu i drugim dokumentima OSCE-a, kao i na međusobno poštovanje suvereniteta i rješavanje nesporazuma na miroljubiv način.
'Shuttle' diplomatija
Sporazum koji je poznat i kao Parisko-dejtonski mirovni sporazum ima ukupno 11 aneksa, koji pokrivaju vojne, političke i civilne aspekte mirovnog dogovora, kao i regionalnu stabilizaciju. Aneks četiri tog sporazuma je i danas Ustav BiH.
Dejtonski sporazum postignut je u zračnoj bazi Wright-Patterson kod Dejtona, u američkoj državi Ohio.
Konferencija je trajala od prvog do 21. novembra 1995. godine. Glavni učesnici su bili Milošević, Izetbegović i Tuđman, američki posrednik Richard Holbrooke i general Wesley Clark.
Dejtonski sporazum bio je kulminacija šatl-diplomatije, koju je počeo Holbrooke sa svojim timom pod pokroviteljstvom SAD-a.
Šatl se sastojao od posredničke diplomatije između zaraćenih strana. Jednostavnije gledano, kontaktna grupa šatl-diplomatije igrala je ulogu kurira i moderatora, koji su prosljeđivali i moderirali zahtjeve zaraćenih strana.
Mnoge osnove i preduslovi Dejtonskog sporazuma počeli su, zapravo, šatl-diplomatijom još godinu dana prije završne konferencije.
Početkom 2008. godine je otkriveno da je originalni primjerak Dejtonskog mirovnog sporazuma izgubljen. Nakon što je Skupština BiH tražila novi primjerak, Francuska je poslala ovjerenu kopiju tog dokumenta.
Tokom 19 godina bilo je nekoliko bezuspješnih pokušaja ustavne reforme Dejtonskog sporazuma, a, prema mišljenjima mnogih međunarodnih dužnosnika, ovaj sporazum je davno prevaziđen, dok u RS-u još smatraju da se izvorni elementi Dejtonskog sporazuma moraju i dalje primjenjivati, piše agencija Anadolija.
