Na Kosovu je prošlog petka započet popis stanovništva. Građani će odgovarati na više desetine pitanja u sklopu sedam formulara – koji su pripremljeni za ovaj proces.
Ove formulare, odnosno upitnike – objavila je Agencija za statistiku Kosova.
Upitnici sadrže jezičke nepravilnosti.
Potkrale su se slovne („zapoišlenje“, „popunjovati“…); gramatičke greške („psihijatrijski institute“, „sa stanovanje“, „u većem ili manjem meri“, „nenaseljena stan“, „snabdijevanje iz javne usluge“, …); nedostatak kvačica kod nekih riječi („kuca“, umjesto „kuća“, „odzak“, umjesto „odžak“…) ili miješanje slova „č“ i „ć“ („posečujete“), ili termina u hrvatskoj varijanti jezika – („kategoriziraju“), odnosno ijekavici („glavni sistem snabdijevanja vodom“).
Formulari sadrže neke riječi, ili jezička pravila koja su prilagođena albanskom, hrvatskom, engleskom ili nekom drugom jeziku.
Za riječ „domaćinstva“ koristi se – „porodične ekonomije“ ili „familijarne ekonomije“.
Na pojedinim mjestima su postavljena čitava pitanja neprilagođena i nerazumljiva.
„Koji je glavni razlog vašeš odsustva iz vašeg uobičajenog stanovanja?“ – jedno je od pitanja na primjer.
U jednom od formulara u polju u kojem se građani izjašnjavaju o „porodičnom statusu“ ponuđeni su vrlo čudni odgovori „Muškarac/Žena sa krunom“ i „Muškarac/Žena bez krune“, „dete muškog partnera“, „dete ženskog partnera“.
Posebnu pažnju zaslužio je „toalet sa bideom“ za koji postoje četiri ponuđena odgovora. Tako postoje verzije o toaletu sa bideom unutar i van stambene jedinice, ali i van zgrade.
Font i veličina slova na listićima takođe nisu standardizovani, te se neke kategorije, ili mogućnost odgovora više ističu.
Pored vidljivih grešaka, u značajanom dijelu verzija upitnika, sadržaj djeluje rogobatno, neprirodno i nerazumljivo.
Šta piše u upitnicima
Ove riječi nalaze se upravo u prvom formularu S1 – „Spisak članova porodične ekonomije koji žive van Kosova“. Pravilno bi bilo – članovi „porodičnog domaćinstva“.
U njemu se nalaze pitanja u vezi sa ličnim informacijama poput imena, prezimena, godine rođenja, mjestom stanovanja, bračnom stanju, razlogom napuštanja Kosova.
U odjeljku „bračno stanje“, registrovana su tri statusa – Neoženjen/a, U braku, i zajednica (bračna), ali nema predviđeno da se supružnici mogu i razvesti, ili razdvojiti, postati udovci. Ova mogućnost biće ponuđena tek na pretposljednjem, tzv. „individualnom upitniku“
Drugi formular nosi naziv takođe sa pogrešnom rječju – „Uputnik za kolektivno stanovanje“.
U njemu se objašnjava da dokument popunjavaju osobe koje su smještene u hotelima, kampovima i osobe koje borave u studentskim domovima, bolnicama, domovima za stare, korektivnim ustanovama…
U ovom upitniku na primjer, za vrstu stanovanja u kolektivnom smještaju, nema preciznog odgovora za raseljena lica/izbjeglice koje i dalje žive u kolektivnom smještaju. „Izbeglički kamp“ se spominje samo kod pitanja „vrste institucionalne/kolektivne ekonomije).
Pitanja se odnose na sam objekat u kojem su smešteni, broj osoba koje tamo žive, odnosno borave.
U ovom formularu takođe se spominje riječ „ekonomija“, tačnije „institucionalne/kolektivne ekonomije“.
Prema opisu značenja, riječ je o objektima u kojima se nalaze osobe „čije se osnovne potrebe zadovoljavaju putem institucije“, odnosno objekti u kojima se pruža dugotrajno stanovanje grupi osoba“.
Ovaj formular povezan je sa novim, a on nosi naziv „Institucionalno-kolektivni upitnik porodične ekonomije„, u kojem sada postoji kategorija „izbeglički kampovi“.
Upitnik se završava sa nejasnom kategorijom „Ukupan broj osoba privremeno prisutnih u ekonomskim institucijama“.
Sljedećim formularom o upitniku za stan, zahtjevaju se informacije o mjestu stanovanja osobe, te se nude odgovori poput „stan/obična kuća“, druga vrsta stambenih objekata, dok je treći ponuđeni odgovor „beskućnik“, i u dokumentu se odmah pored ove riječi u zagradi navodi „obavestite nadzornika“.
U ovom formularu postavljaju se pitanja o vrsti kuće ili zgrade, godini izgradnje, da li je legalizovana, od čega je sagrađena, koliko ima soba, koji sistem grejanja se koristi…
Naredni formular bilježi podatke o članovima domaćinstva, odnosno osobama sa stalnim prebivalištem, te njihovom imovinom na domaćinstvima.
U ovom formularu spominju se kvalifikacije poput „izveštaj glavnog porodičnog člana“, kao i „glavni član porodične ekonomije“, „Jednočlana Ekonomska porodica“, „Višečlana ekonomska porodica“.
Kod popisivanja mogućih članova domaćinstava, mogu se popisati samo selektivni članovi jedne šire porodice. Nedostaju strina, teča, sestrić, bratanac, bratanica, zaova, pašenog…)
Neka od pitanja u ovom formularu se odnose na status stanovanja vlasnika – da li posheduje frižider, mašinu, bojler, telefon, klimu, internet…
Drugi dio odnosi se na poljoprivredna gazdinstva, odnosno – da li vlasnik kuće ima obradivu površinu – živinu, krave muzare, ovce, svinje, pčele…
Zatim slijedi individualni upitnik koji kreće od imena, datuma i mjesta rođenja, prebivališta, bračnog statusa.
Tu je i pitanje: „Da li ste rađali živu decu posle 2010. godine“, ali i „od živorođene dece posle 2010. godine, da li ima neko da je umrlo“.
Građani u ovom formularu odgovaraju i na pitanje „kojoj etničkoj grupi pripadate“, ali imaju opciju da na isto ne odgovore. Ista opcija postoji i na pitanje o vjerskom uvjerenju.
Građani se oglašavaju i o jezicima koje znaju da govore, o obrazovanju, da li umeju da pišu i čitaju, gdje rade.
U ovom formularu, više pitanja je postavljeno gramatički nepravilno, posebno sa pogrešnim odabirom prijedloga, i mogu da djeluju nerazumljivo, poput pitanja „da li imate teškoća u vidu“, umjesto – „Da li imate poteškoća sa vidom“.
Posljednji formular, bavi se evidencijom posljedicama rata 1998/1999 godine na, kako se još jednom navodi – „porodične ekonomije“.
U njemu se kreće upravo sa pitanjem – „da li je vaša porodična ekonomija pretrpela ekonomsku štetu kao posledica rata“.
Ujedno se od građana zahtjeva da procjene iznos pričinjene štete.
Dalja pitanja odnose se na ljudske gubitke tokom rata, odnosno ranjavanja, mučenja, nestanak članova porodice.
Period koji se uzima validnim za ovaj upitnik je od 28. februara 1998, do 11. juna 1999.
Sve formulare, odnosno pitanja koja će biti postavljena građanima možete pogledati OVDJE.
Upitnici sadrže jezičke nepravilnosti.
Potkrale su se slovne („zapoišlenje“, „popunjovati“…); gramatičke greške („psihijatrijski institute“, „sa stanovanje“, „u većem ili manjem meri“, „nenaseljena stan“, „snabdijevanje iz javne usluge“, …); nedostatak kvačica kod nekih riječi („kuca“, umjesto „kuća“, „odzak“, umjesto „odžak“…) ili miješanje slova „č“ i „ć“ („posečujete“), ili termina u hrvatskoj varijanti jezika – („kategoriziraju“), odnosno ijekavici („glavni sistem snabdijevanja vodom“).
Formulari sadrže neke riječi, ili jezička pravila koja su prilagođena albanskom, hrvatskom, engleskom ili nekom drugom jeziku.
Za riječ „domaćinstva“ koristi se – „porodične ekonomije“ ili „familijarne ekonomije“.
Na pojedinim mjestima su postavljena čitava pitanja neprilagođena i nerazumljiva.
„Koji je glavni razlog vašeš odsustva iz vašeg uobičajenog stanovanja?“ – jedno je od pitanja na primjer.
U jednom od formulara u polju u kojem se građani izjašnjavaju o „porodičnom statusu“ ponuđeni su vrlo čudni odgovori „Muškarac/Žena sa krunom“ i „Muškarac/Žena bez krune“, „dete muškog partnera“, „dete ženskog partnera“.
Posebnu pažnju zaslužio je „toalet sa bideom“ za koji postoje četiri ponuđena odgovora. Tako postoje verzije o toaletu sa bideom unutar i van stambene jedinice, ali i van zgrade.
Font i veličina slova na listićima takođe nisu standardizovani, te se neke kategorije, ili mogućnost odgovora više ističu.
Pored vidljivih grešaka, u značajanom dijelu verzija upitnika, sadržaj djeluje rogobatno, neprirodno i nerazumljivo.
Šta piše u upitnicima
Ove riječi nalaze se upravo u prvom formularu S1 – „Spisak članova porodične ekonomije koji žive van Kosova“. Pravilno bi bilo – članovi „porodičnog domaćinstva“.
U njemu se nalaze pitanja u vezi sa ličnim informacijama poput imena, prezimena, godine rođenja, mjestom stanovanja, bračnom stanju, razlogom napuštanja Kosova.
U odjeljku „bračno stanje“, registrovana su tri statusa – Neoženjen/a, U braku, i zajednica (bračna), ali nema predviđeno da se supružnici mogu i razvesti, ili razdvojiti, postati udovci. Ova mogućnost biće ponuđena tek na pretposljednjem, tzv. „individualnom upitniku“
Drugi formular nosi naziv takođe sa pogrešnom rječju – „Uputnik za kolektivno stanovanje“.
U njemu se objašnjava da dokument popunjavaju osobe koje su smještene u hotelima, kampovima i osobe koje borave u studentskim domovima, bolnicama, domovima za stare, korektivnim ustanovama…
U ovom upitniku na primjer, za vrstu stanovanja u kolektivnom smještaju, nema preciznog odgovora za raseljena lica/izbjeglice koje i dalje žive u kolektivnom smještaju. „Izbeglički kamp“ se spominje samo kod pitanja „vrste institucionalne/kolektivne ekonomije).
Pitanja se odnose na sam objekat u kojem su smešteni, broj osoba koje tamo žive, odnosno borave.
U ovom formularu takođe se spominje riječ „ekonomija“, tačnije „institucionalne/kolektivne ekonomije“.
Prema opisu značenja, riječ je o objektima u kojima se nalaze osobe „čije se osnovne potrebe zadovoljavaju putem institucije“, odnosno objekti u kojima se pruža dugotrajno stanovanje grupi osoba“.
Ovaj formular povezan je sa novim, a on nosi naziv „Institucionalno-kolektivni upitnik porodične ekonomije„, u kojem sada postoji kategorija „izbeglički kampovi“.
Upitnik se završava sa nejasnom kategorijom „Ukupan broj osoba privremeno prisutnih u ekonomskim institucijama“.
Sljedećim formularom o upitniku za stan, zahtjevaju se informacije o mjestu stanovanja osobe, te se nude odgovori poput „stan/obična kuća“, druga vrsta stambenih objekata, dok je treći ponuđeni odgovor „beskućnik“, i u dokumentu se odmah pored ove riječi u zagradi navodi „obavestite nadzornika“.
U ovom formularu postavljaju se pitanja o vrsti kuće ili zgrade, godini izgradnje, da li je legalizovana, od čega je sagrađena, koliko ima soba, koji sistem grejanja se koristi…
Naredni formular bilježi podatke o članovima domaćinstva, odnosno osobama sa stalnim prebivalištem, te njihovom imovinom na domaćinstvima.
U ovom formularu spominju se kvalifikacije poput „izveštaj glavnog porodičnog člana“, kao i „glavni član porodične ekonomije“, „Jednočlana Ekonomska porodica“, „Višečlana ekonomska porodica“.
Kod popisivanja mogućih članova domaćinstava, mogu se popisati samo selektivni članovi jedne šire porodice. Nedostaju strina, teča, sestrić, bratanac, bratanica, zaova, pašenog…)
Neka od pitanja u ovom formularu se odnose na status stanovanja vlasnika – da li posheduje frižider, mašinu, bojler, telefon, klimu, internet…
Drugi dio odnosi se na poljoprivredna gazdinstva, odnosno – da li vlasnik kuće ima obradivu površinu – živinu, krave muzare, ovce, svinje, pčele…
Zatim slijedi individualni upitnik koji kreće od imena, datuma i mjesta rođenja, prebivališta, bračnog statusa.
Tu je i pitanje: „Da li ste rađali živu decu posle 2010. godine“, ali i „od živorođene dece posle 2010. godine, da li ima neko da je umrlo“.
Građani u ovom formularu odgovaraju i na pitanje „kojoj etničkoj grupi pripadate“, ali imaju opciju da na isto ne odgovore. Ista opcija postoji i na pitanje o vjerskom uvjerenju.
Građani se oglašavaju i o jezicima koje znaju da govore, o obrazovanju, da li umeju da pišu i čitaju, gdje rade.
U ovom formularu, više pitanja je postavljeno gramatički nepravilno, posebno sa pogrešnim odabirom prijedloga, i mogu da djeluju nerazumljivo, poput pitanja „da li imate teškoća u vidu“, umjesto – „Da li imate poteškoća sa vidom“.
Posljednji formular, bavi se evidencijom posljedicama rata 1998/1999 godine na, kako se još jednom navodi – „porodične ekonomije“.
U njemu se kreće upravo sa pitanjem – „da li je vaša porodična ekonomija pretrpela ekonomsku štetu kao posledica rata“.
Ujedno se od građana zahtjeva da procjene iznos pričinjene štete.
Dalja pitanja odnose se na ljudske gubitke tokom rata, odnosno ranjavanja, mučenja, nestanak članova porodice.
Period koji se uzima validnim za ovaj upitnik je od 28. februara 1998, do 11. juna 1999.
Sve formulare, odnosno pitanja koja će biti postavljena građanima možete pogledati OVDJE.
