U svijetu epidemiologije koji počiva na zakonu uzroka i posljedica, svako društvo ima pritisak koji zaslužuje, a visokorazvijene zemlje su „zaradile“ neke ozbiljne probleme.
Tako su Evropljani teži nego što su ikada bili. Sudeći po indeksu tjelesne mase, pokazatelju masti u našem tijelu na osnovu visine i težine, prosječni Evropljanin ima indeks 25,3, a prosečna Evropljanka 24,3 (sve iznad 25 znači da ste gojazni).
Šta je visok pritisak
Hipertenzija je krvni pritisak od 140/90 ili iznad. Prvi broj je sistolni pritisak, snaga krvi na zidove krvnih sudova u trenutku srčanog otkucaja. Drugi broj je dijastolni pritisak, snaga krvi između dva otkucaja. Normalan pritisak je oko 120/80 ili malo niži. Pritisak između 120/80 i 140/90 naziva se prethipertenzijom, koja zahtjeva u najmanju ruku promjene u načinu ishrane i aktivnu fizičku aktivnost, pošto često vodi u pravu hipertenziju i, čak i prije nego što se to dogodi, povećava rizik od srčanih oboljenja. Treba naglasiti da se danas hipertenzija smatra jednim od faktora rizika za hronična masovna nezarazna oboljenja.
Ko ga ima?
Svaka treća osoba u svijetu ima visok krvni pritisak. Više su mu skloni muškarci nego žene.
Uzroci
Oko 70 odsto ljudi ima visok pritisak nepoznatog porijekla, poznatiju kao esencijalna hipertenzija. Neka oboljenja bubrega i žljezda sa unutrašnjim lučenjem uzrokuju povišen krvni pritisak i on se može smatrati simptomom ovih bolesti, dok dijabetes može da izazove nastanak hipertenzije, jer je to bolest koja teško oštećuje krvne sudove i periferne nerve, može čak da izazove moždani udar. Ipak, najčešći krivac je način života. Neaktivnost, gojaznost, stres, pušenje i previše soli doprinose visokom pritisku.
Simptomi
Hipertenzija obično nema nikakve simptome, što je i čini tihim ubicom. Čak i ako imate izuzetno visok pritisak, takozvanu malignu hipertenziju, može se desiti da ništa ne osećate. Ali s druge strane, simptomi kao što su glavobolja, umor, mučnina, pojačano znojenje, smetnje s vidom, bolovi u grudima ili hladni ekstremiteti upozoravaju na hipertenziju. Maligna hipertenzija zahteva hitan odlazak kod lekara.
Komplikacije
Hipertenzija može da izazove moždani udar, srčani napad i otkazivanje bubrega. Kod trudnica, ona može da dovede do konvulzija ili smrti, kao i do prevremenog porođaja ili rođenja mrtvog deteta.
Lječenje
Kada se javi visok pritisak, lječenje je mnogo komplikovanije jer je tu već došlo do promjena na krvnim sudovima i srčanom mišiću. U zavisnosti da li je se javlja kao posljedica neke bolesti ili je nepoznatog porekla određuje se terapija ljekovima uz obaveznu promenu načina života. To znači pravilna ishrana i fizička aktivnost. U principu najvažnija je preventiva, koja podrazumeva redovne konsultacije sa ljekarom opšte prakse, zdravu ishranu i redovnu fizičku aktivnost.
Organi koji stradaju
OČI - Pod dejstvom pritiska, krvni sudovi u mrežnjači postaju zadebljani ili ispuštaju tečnost.
MOZAK - Moždani udar može da bude izazvan pucanjem krvnih sudova ili krvnim ugruškom koji se odlepio od zidova krvnog suda.
MATERICA - Pritisak raste u trudnoći.
STOPALA I RUKE - Hladna stopala i prsti mogu da budu nagovještaj naglog skoka pritiska.
SRCE - Suženi, zadebljali krvni sudovi prisiljavaju srce da pojačano pumpa krv da bi dospjela tamo gde je potrebno, čime se smanjuje njihova efikasnost i izaziva infarkt.
KRVNI SUDOVI - S godinama, elastično tkivo krvnih sudova se pretvara u tvrdi kolagen. Hipertenzija pojačava pritisak na te zidove i ubrzava cio proces. Masne naslage se često gomilaju na neravninama u kolagenu, a to može dovesti do infarkta srca ili mozga.
BUBREZI - Hipertenzija oštećuje krvne sudove, uključujući one u bubrezima. Time se ometa funkcija bubrega i još više podiže pritisak. Bubreg koji loše funkcioniše ne može adekvatno da reguliše lučenje supstanci koje kontrolišu nivo soli i tečnosti u organizmu.
