Kosovski centar za bezbjednosne studije nedavno je objavio izvještaj pod nazivom "Nova perspektiva odnosa između Kosova i Srbije: Revizija rangiranja aktivnosti za sprovođenje Osnovnog sporazuma".
Trenutni konflikt između Kosova i Srbije i dalje predstavlja značajan izazov za sigurnost, stabilnost i prosperitet na Zapadnom Balkanu.
U svjetlu nedavnih događaja, uključujući teroristički napad u Banjskoj 24. septembra 2023. godine, koji je naglasio potrebu za dugoročnim rješenjem, imperativ je nastaviti sa efikasnom primjenom Sporazuma o normalizaciji odnosa između Kosova i Srbije.
Unatoč prvobitnom usmenom dogovoru u Briselu u februaru 2023. godine, predsednik Srbije, Vučić, odbio je da potpiše taj sporazum i više puta je kritikovao sporazum u svojim javnim izjavama, što je znatno otežalo postizanje napretka i sprovođenje sporazuma. Dodatno, nepostizanje dogovora o akcionom planu za sprovođenje sporazuma u martu ove godine na samitu u Ohridu dodatno je zakomplikovalo proces i povećalo napetosti.
Međunarodna zajednica, uključujući Evropsku uniju i Sjedinjene Države, očekuje da Kosovo preduzme potrebne korake za uspostavljanje Asocijacije/Zajednice opština sa srpskom većinom na Kosovu (ZSO), dok se od Srbije očekuje da preduzme konkretne korake ka de facto priznanju nezavisnosti Kosova.
Mentor Vrajolli, izvršni direktor Kosovskog centra za bezbednosne studije (KCBS), izjavio je da "u središtu nedavnih sporova između Kosova i Srbije čini se da je pitanje redoslijeda akcija za sprovođenje sporazuma na putu ka normalizaciji odnosa. Stoga KCBS predlaže alternativan redoslijed akcija kako bi se zadovoljila očekivanja svih strana uključenih u dijalog o normalizaciji. Ova alternativna perspektiva se fokusira na uravnoteženu i realističnu primenu sporazuma, uzimajući u obzir zabrinutosti i međunarodne zajednice i Kosova".
U ovom novom pristupu, Vladi Kosova se preporučuje da podnese nacrt statuta za uspostavljanje Zajednice opština sa srpskom većinom, istovremeno tražeći od Srbije da formalno prizna Kosovo, dok EU i NATO nude jasnu perspektivu za članstvo Kosova u EU kroz status kandidata i NATO kroz Akcioni plan za članstvo (MAP).
Ramadan Ilazi, šef istraživanja u Kosovskom centru za bezbjednosne studije, izjavio je da iz perspektive Kosova, puna primjena sporazuma pruža najpraktičniju priliku za unapređenje odnosa sa NATO-om i EU.
Kako bi se odgovorilo na zabrinutost Kosova i obezbedila podrška međunarodne zajednice, predlaže se razmena pisama između kosovskog rukovodstva i kolega iz SAD, Francuske i Nemačke. Ova razmena treba da istakne hitnu potrebu Kosova za postizanje statusa kandidata za članstvo u EU, članstvo u NATO-u i integraciju u međunarodne organizacije kao što su INTERPOL i UNESKO.
Preporučuje se predsedniku Evropskog savjeta (EU) da organizuje samit između Kosova i pet zemalja članica EU koje još nisu priznale Kosovo, kako bi se podstakle pozitivne promjene u trenutnom statusu quo. Osnivanje Zajednice od strane Kosova i sprovođenje Osnovnog sporazuma od strane Kosova trebalo bi da dovede do priznanja od strane Kipra, Grčke, Rumunije, Slovačke i Španije, uz podršku EU i SAD.
Alternativna perspektiva na redoslijed akcija ima za cilj da pruži jasan put Kosovu, Srbiji, EU i SAD za postizanje normalizacije odnosa i početak pregovora o pravno obavezajućem sporazumu o sveobuhvatnoj normalizaciji odnosa, što bi predstavljalo važan korak ka formalnom priznanju Kosova od strane Srbije.
"Kosovski centar za bezbjednosne studije (KCBS) najavljuje da će uskoro objaviti još jednu analizu o formiranju Asocijacije/Zajednice opština sa srpskom većinom i principima koje je potrebno poštovati kako bi se uskladili sa odlukom Ustavnog suda Kosova iz decembra 2015. godine", navodi se u saopštenju Kosovskog centra za bezbjednosne studije.
U svjetlu nedavnih događaja, uključujući teroristički napad u Banjskoj 24. septembra 2023. godine, koji je naglasio potrebu za dugoročnim rješenjem, imperativ je nastaviti sa efikasnom primjenom Sporazuma o normalizaciji odnosa između Kosova i Srbije.
Unatoč prvobitnom usmenom dogovoru u Briselu u februaru 2023. godine, predsednik Srbije, Vučić, odbio je da potpiše taj sporazum i više puta je kritikovao sporazum u svojim javnim izjavama, što je znatno otežalo postizanje napretka i sprovođenje sporazuma. Dodatno, nepostizanje dogovora o akcionom planu za sprovođenje sporazuma u martu ove godine na samitu u Ohridu dodatno je zakomplikovalo proces i povećalo napetosti.
Međunarodna zajednica, uključujući Evropsku uniju i Sjedinjene Države, očekuje da Kosovo preduzme potrebne korake za uspostavljanje Asocijacije/Zajednice opština sa srpskom većinom na Kosovu (ZSO), dok se od Srbije očekuje da preduzme konkretne korake ka de facto priznanju nezavisnosti Kosova.
Mentor Vrajolli, izvršni direktor Kosovskog centra za bezbednosne studije (KCBS), izjavio je da "u središtu nedavnih sporova između Kosova i Srbije čini se da je pitanje redoslijeda akcija za sprovođenje sporazuma na putu ka normalizaciji odnosa. Stoga KCBS predlaže alternativan redoslijed akcija kako bi se zadovoljila očekivanja svih strana uključenih u dijalog o normalizaciji. Ova alternativna perspektiva se fokusira na uravnoteženu i realističnu primenu sporazuma, uzimajući u obzir zabrinutosti i međunarodne zajednice i Kosova".
U ovom novom pristupu, Vladi Kosova se preporučuje da podnese nacrt statuta za uspostavljanje Zajednice opština sa srpskom većinom, istovremeno tražeći od Srbije da formalno prizna Kosovo, dok EU i NATO nude jasnu perspektivu za članstvo Kosova u EU kroz status kandidata i NATO kroz Akcioni plan za članstvo (MAP).
Ramadan Ilazi, šef istraživanja u Kosovskom centru za bezbjednosne studije, izjavio je da iz perspektive Kosova, puna primjena sporazuma pruža najpraktičniju priliku za unapređenje odnosa sa NATO-om i EU.
Kako bi se odgovorilo na zabrinutost Kosova i obezbedila podrška međunarodne zajednice, predlaže se razmena pisama između kosovskog rukovodstva i kolega iz SAD, Francuske i Nemačke. Ova razmena treba da istakne hitnu potrebu Kosova za postizanje statusa kandidata za članstvo u EU, članstvo u NATO-u i integraciju u međunarodne organizacije kao što su INTERPOL i UNESKO.
Preporučuje se predsedniku Evropskog savjeta (EU) da organizuje samit između Kosova i pet zemalja članica EU koje još nisu priznale Kosovo, kako bi se podstakle pozitivne promjene u trenutnom statusu quo. Osnivanje Zajednice od strane Kosova i sprovođenje Osnovnog sporazuma od strane Kosova trebalo bi da dovede do priznanja od strane Kipra, Grčke, Rumunije, Slovačke i Španije, uz podršku EU i SAD.
Alternativna perspektiva na redoslijed akcija ima za cilj da pruži jasan put Kosovu, Srbiji, EU i SAD za postizanje normalizacije odnosa i početak pregovora o pravno obavezajućem sporazumu o sveobuhvatnoj normalizaciji odnosa, što bi predstavljalo važan korak ka formalnom priznanju Kosova od strane Srbije.
"Kosovski centar za bezbjednosne studije (KCBS) najavljuje da će uskoro objaviti još jednu analizu o formiranju Asocijacije/Zajednice opština sa srpskom većinom i principima koje je potrebno poštovati kako bi se uskladili sa odlukom Ustavnog suda Kosova iz decembra 2015. godine", navodi se u saopštenju Kosovskog centra za bezbjednosne studije.
