"Džemati Alban" RSE: Ko su ratnici sa Zapadnog Balkana u Siriji?
Albanci iz nekoliko država Zapadnog Balkana aktivni su u nedavnim borbama pobunjenika u Siriji, koje su dovele do svrgavanja tamošnje vlade. Vjeruje se da su borci grupisani u jedinicu koja govori albanski u okviru koalicije Hayat Tahrir al-Sham (HTS), koju su SAD i EU proglasile terorističkom, što je dovelo do smenjivanja predsjednika Bashara al-Assada početkom decembra, piše Radio Slobodna Evropa.
„Džemati Alban“ je naziv kojim se grupa albanskih boraca identifikovala u javnosti, posebno na društvenim mrežama.
Albanci, međutim, čine samo mali dio od stotina stranih boraca u redovima pobunjeničke grupe koja je preuzela vlast. Vjeruje se da sam HTS i savezničke grupe imaju oko 10.000 boraca.
HTS je ranije bio povezan sa Al-Kaidom. Pošto je nedavno preuzeo vlast, ova alijansa je obećala toleranciju i inkluzivnost, iako postoji zabrinutost zbog njihove povezanosti sa terorističkim grupama.
Ko je HTS?
Hayat Tahrir al-Sham (HTS) je militantna islamistička grupa čiji su članovi uglavnom salafisti, ultra-radikalna sekta sunitskog islama. Ova grupa traži uspostavljanje države u Siriji po islamskom pravu.
Grupa se pojavila na sceni 2012. godine, godinu dana nakon početka sirijskog građanskog rata. U početku se grupa pojavljivala pod imenom Jabhat al-Nusra, ili Nusra front, sirijski ogranak Al-Kaide.
Predvođena Muhamedom al-Julanijem, grupa je primala naređenja od Abu Bakra al-Bagdadija, vođe Al-Kaide u Iraku. Bagdadi je tada prekinuo veze sa Al-Kaidom i osnovao ekstremističku grupu, Islamsku državu (IS), grupu kojoj je Džulani odbio da se pridruži.
Nusra front je postao jedna od najsmrtonosnijih grupa koje se bore protiv Asada i koristi taktike kao što su samoubilački bombaški napadi i improvizovane eksplozivne naprave.
Militantna grupa je kasnije nekoliko puta mijenjala ime i distancirala se od Al-Kaide. U 2017. godini pridružila se drugim opozicionim grupama na sjeverozapadu Sirije kako bi formirala HTS.
Ovu grupu su Sjedinjene Države i savezničke grupe proglasile terorističkom organizacijom.
Ko je "Džemati Alban" i kakav je njen značaj u Siriji?
Stručnjak za spoljnu politiku i bezbjednost Adrian Shtuni koji djeluje u Vašingtonu i saradnik Međunarodnog centra za borbu protiv terorizma u Hagu, kaže da je ova grupa aktivna u Siriji od 2012. godine, iako nezvanično pod ovim nazivom Kongregacija Albanaca.
„Ali njegove komponente, ljudi koji su formirali ovu grupu su kasnije koristili ovo kao ime“, rekao je on.
Prema njegovim riječima ova grupa se sastoji od desetina ljudi, ima komandnu strukturu etničkih Albanaca i radi se o „džihadističkoj i dobro strukturiranoj islamističkoj grupi“.
„Ljudi koji su članovi ove grupe dolaze uglavnom sa Kosova, iz Sjeverne Makedonije, ali i sa drugih albanskih teritorija na Balkanu, kao i iz dijaspore“, kaže on.
Vođa tamošnje albanske grupe je, ističe, 48-godišnji muškarac iz Skoplja poznat kao Abu Katade al-Albani.
Njegovo pravo ime je Abdul Jashari i imao je visoke savjetodavne funkcije kod komandanta HTS-a, naveo je Shtuni.
Abdul Jashari je pod sankcijama SAD od 2016. Prema odluci Ministarstva finansija, ovaj vojni savjetnik je sankcionisan kao jedan od vođa Al-Nusre, ogranka Al-Kaide u Siriji, i pomogao je u prikupljanju sredstava za porodice boraca Nusre.
Kongregacija Albanaca je u posljednje vrijeme prilično aktivna na društvenim mrežama, posebno na Telegramu, objavljujući tokove borbi, pa čak i video snimke i fotografije vojnika, uglavnom maskiranih.
Na video snimku, od 30. novembra, vidi se vojnik koji govori albanski kako stoji na bedemu u starom gradu Alepa, drugom po veličini u Siriji.
Video je snimljen na dan kada je HTS preuzeo kontrolu nad gradom na sjeverozapadu te zemlje.
Neidentifikovano lice, na albanskom jeziku, govori o oslobođenju Alepa, moleći se za druga oslobođenja od „velikog ugnjetavanja”, kako se naziva na Asadov režim.
Isti vojnik nosi obilježje „Albanian Tactical“, za koje se vjeruje da je podgrupa albanske kongregacije usmjerena na obuku.
„Albanska zajednica je podjeljena u nekoliko grupa koje su specijalizovane: jedna za bacanje mina, druga je grupa snajperista, a onda imamo i ovu grupu za obuku koja se zove Albanska taktika 'Albanian Tactical'“, kaže Shtuni.
On dodaje da grupa Albanaca i njeno rukovodstvo imaju poseban značaj u okviru HTS-a.
RSE je identifikovao nekoliko Telegram grupa u rasponu od stotina do hiljada pratilaca koje objavljuju aktivnosti militantnih vojnika u Siriji.
Većina sadržaja objava je na albanskom jeziku, a ima i video snimaka na kojima vojnici govore albanski i prikazuju scene iz različitih gradova Sirije, posebno nakon nedavnih akcija rušenja tamošnje vlasti.
Kosovske vlasti nisu odgovorile o broju aktuelnih boraca sa Kosova u Siriji, niti njihovom učešću u koaliciji HTS.
Međutim, prethodni podaci pokazuju da se vjeruje da je više od 350 ljudi otišlo u Siriju od 2011. godine, uglavnom da bi se pridružili ekstremističkoj grupi Islamska država.
Za rehabilitaciju i reintegraciju lica osuđenih za terorizam, Ministarstvo pravde Kosova je 2018. godine potpisalo sporazum sa Islamskom zajednicom Kosova.
Kosovo je 2015. godine usvojilo Zakon o zabrani učešća u oružanim sukobima van teritorije Kosova, dok je od 2019. godine organizovano više operacija repatrijacije, kojima je vraćeno više stotina ljudi.
U Kazneno-popravnoj službi Kosova za Radio Slobodna Evropa kažu da su nakon sudskih procesa kroz njene kazneno-popravne ustanove prošla oko 42 zatvorenika za učešće u stranim ratovima. Trenutno ih je sedam u kazneno-popravnim ustanovama.
Ranije je rečeno da oko 100 građana i dalje ostaje na teritoriji Sirije i Iraka.
Do poraza Islamske države krajem 2017. godine, većina građana Kosova u Siriji živela je na teritorijama koje kontroliše ova grupa.
Lavdrim Muhaxheri, militant Islamske države, koji je proglašen ubijenim, bio je poznat kao vođa Albanaca u terorističkim formacijama Islamske države.
„To je bilo samoubistvo“, prepričavaju svoja iskustva u Siriji bivši borci sa Balkana
Takođe iz drugih zemalja u regionu, etnički Albanci su hrlili u Siriju da bi se pridružili ekstremističkoj grupi Islamska država (IS) i Nusra frontu, sirijskom ogranku Al Kaide.
Među njima je bio i etnički Albanac iz Sjeverne Makedonije koji se borio u Siriji četiri godine do 2020. godine, a zatim se vratio u Evropu.
„Bio sam mlad, prevarili su nas snimci na internetu“, rekao je on za Radio Slobodna Evropa, pod uslovima anonimnosti iz bezbjednosnih razloga.
„Onda smo stupili u kontakt sa nekima iz Turske i otišli (za Siriju). To je bilo samoubistvo. Jedva smo uspjeli da se izvučemo odatle“, dodao je čovjek, koji nije otkrio grupu kojoj se pridružio.
Prema podacima Ministarstva unutrašnjih poslova Sjeverne Makedonije, na ratištima u Siriji i Iraku trenutno učestvuje ukupno četiri državljana te zemlje.
Ovo ministarstvo je takođe potvrdilo da postoje etnički podjeljene grupe, uključujući u ovom slučaju albansku kongregaciju, sa albanskim članovima iz nekoliko balkanskih zemalja.
Samet Shabani, iz organizacije Horizon Civitas, koja se bavi punim sprovođenjem sloboda i ljudskih prava, kaže da je fenomen regrutacije Albanaca u ratovima na Bliskom istoku „u značajnom padu u posljednjih osam godina”.
Sjeverna Makedonija je takođe kategorisala učešće u stranim oružanim sukobima kao krivično djelo.
„Zbog toga procjenjujem da će, ukoliko bude novih aneksija na Bliskom istoku, to biti više iz razloga večne migracije u takozvane 'obećane zemlje' nego iz razloga rata“, kaže Shabani.
Pored aktivnih albanskih boraca, u Siriji su i članovi njihovih porodica.
Među njima je i Eva Dumani iz Albanije, koja je imala osam godina kada ju je njen otac Shkelzen 2013. odveo u Siriju i pridružio se Islamskoj državi.
Vjeruje se da je njen otac, iako je legalno gonjen u Albaniji, ubijen u Siriji.
Gdje se Eva, koja sada ima 19 godina, nalazi nepoznato je, iako se siročad i udovice militanata IS često drže u kampovima od strane rivalskih grupa.
Xhetan Ndregjoni iz Tirane, Evin ujak, rekao je za RSE da povremeno razgovara sa svojom nećakinjom „iako ona nerado otkriva svoju tačnu lokaciju ili situaciju“.
„Nekoliko puta sam želeo da odem u Siriju, ali ne znam da li je moja nećaka pod pritiskom i ne usuđuje se da kaže da želi da ode ili je radikalizovana i ne želi da ode“, rekao je Ndregjoni.
Ministarstvo unutrašnjih poslova Albanije je saopštilo da vjeruje da se u Siriji „trenutno nalazi 30 albanskih državljana“, ali nisu naveli više detalja.
Bosanski državljani su takođe učestvovali u borbama u Siriji.
Jedan od njih, koji u Siriji živi od 2013. godine, nalazi se među nekoliko desetina Bošnjaka za koje se vjeruje da se tamo nalaze.
Govoreći pod uslovom anonimnosti iz bezbjednosnih razloga, on je sebe opisao kao bivšeg „hipija“ koji se okrenuo salafizmu, ultraradikalnoj sekti pod sunitskim islamom.
Rekao je da se preselio u Siriju da bi se borio protiv Assadove vlade i pomogao „oslobađanju naroda Sirije“.
„Bio sam u nekoliko bendova. Mislim da mi je bilo lakše jer nisam imao pojma o ratu“, rekao je on ne precizirajući.
Čovjek je rekao da je odustao od borbi 2018. godine, oženivši se lokalnom ženom. Prešao je u civilni život u severozapadnoj provinciji Idlib, uporištu HTS-a.
Mnogi Evropljani koji su se pridružili oružanim grupama u Siriji bili su radikalizovani na internetu ili su ih namamili lokalni regruti.
Drugi su bili motivisani vjerskim uvjerenjima i idejom džihada, ili svetog rata, dok su neki bili privučeni novcem koji su nudile militantne grupe.
Adrian Shtuni iz Međunarodnog centra protiv terorizma ne vjeruje da se interesi albanskih boraca za povratak u svoje zemlje sada mogu povećati, čak i nakon pada Assadovog režima.
„Nisam siguran da bi željeli da se vrate, pošto su ti ljudi fokusirani, imaju džihadističko porijeklo, rizikovali su živote za svoje ideološke ciljeve koje nisu krili“, kaže on i dodaje da neki od njih možda imaju ambicije za pozicije u novoj vladi u Siriji.
Izvor: Radio Slobodna Evropa
Albanci, međutim, čine samo mali dio od stotina stranih boraca u redovima pobunjeničke grupe koja je preuzela vlast. Vjeruje se da sam HTS i savezničke grupe imaju oko 10.000 boraca.
HTS je ranije bio povezan sa Al-Kaidom. Pošto je nedavno preuzeo vlast, ova alijansa je obećala toleranciju i inkluzivnost, iako postoji zabrinutost zbog njihove povezanosti sa terorističkim grupama.
Ko je HTS?
Hayat Tahrir al-Sham (HTS) je militantna islamistička grupa čiji su članovi uglavnom salafisti, ultra-radikalna sekta sunitskog islama. Ova grupa traži uspostavljanje države u Siriji po islamskom pravu.
Grupa se pojavila na sceni 2012. godine, godinu dana nakon početka sirijskog građanskog rata. U početku se grupa pojavljivala pod imenom Jabhat al-Nusra, ili Nusra front, sirijski ogranak Al-Kaide.
Predvođena Muhamedom al-Julanijem, grupa je primala naređenja od Abu Bakra al-Bagdadija, vođe Al-Kaide u Iraku. Bagdadi je tada prekinuo veze sa Al-Kaidom i osnovao ekstremističku grupu, Islamsku državu (IS), grupu kojoj je Džulani odbio da se pridruži.
Nusra front je postao jedna od najsmrtonosnijih grupa koje se bore protiv Asada i koristi taktike kao što su samoubilački bombaški napadi i improvizovane eksplozivne naprave.
Militantna grupa je kasnije nekoliko puta mijenjala ime i distancirala se od Al-Kaide. U 2017. godini pridružila se drugim opozicionim grupama na sjeverozapadu Sirije kako bi formirala HTS.
Ovu grupu su Sjedinjene Države i savezničke grupe proglasile terorističkom organizacijom.
Ko je "Džemati Alban" i kakav je njen značaj u Siriji?
Stručnjak za spoljnu politiku i bezbjednost Adrian Shtuni koji djeluje u Vašingtonu i saradnik Međunarodnog centra za borbu protiv terorizma u Hagu, kaže da je ova grupa aktivna u Siriji od 2012. godine, iako nezvanično pod ovim nazivom Kongregacija Albanaca.
„Ali njegove komponente, ljudi koji su formirali ovu grupu su kasnije koristili ovo kao ime“, rekao je on.
Prema njegovim riječima ova grupa se sastoji od desetina ljudi, ima komandnu strukturu etničkih Albanaca i radi se o „džihadističkoj i dobro strukturiranoj islamističkoj grupi“.
„Ljudi koji su članovi ove grupe dolaze uglavnom sa Kosova, iz Sjeverne Makedonije, ali i sa drugih albanskih teritorija na Balkanu, kao i iz dijaspore“, kaže on.
Vođa tamošnje albanske grupe je, ističe, 48-godišnji muškarac iz Skoplja poznat kao Abu Katade al-Albani.
Njegovo pravo ime je Abdul Jashari i imao je visoke savjetodavne funkcije kod komandanta HTS-a, naveo je Shtuni.
Abdul Jashari je pod sankcijama SAD od 2016. Prema odluci Ministarstva finansija, ovaj vojni savjetnik je sankcionisan kao jedan od vođa Al-Nusre, ogranka Al-Kaide u Siriji, i pomogao je u prikupljanju sredstava za porodice boraca Nusre.
Kongregacija Albanaca je u posljednje vrijeme prilično aktivna na društvenim mrežama, posebno na Telegramu, objavljujući tokove borbi, pa čak i video snimke i fotografije vojnika, uglavnom maskiranih.
Na video snimku, od 30. novembra, vidi se vojnik koji govori albanski kako stoji na bedemu u starom gradu Alepa, drugom po veličini u Siriji.
Video je snimljen na dan kada je HTS preuzeo kontrolu nad gradom na sjeverozapadu te zemlje.
Neidentifikovano lice, na albanskom jeziku, govori o oslobođenju Alepa, moleći se za druga oslobođenja od „velikog ugnjetavanja”, kako se naziva na Asadov režim.
Isti vojnik nosi obilježje „Albanian Tactical“, za koje se vjeruje da je podgrupa albanske kongregacije usmjerena na obuku.
„Albanska zajednica je podjeljena u nekoliko grupa koje su specijalizovane: jedna za bacanje mina, druga je grupa snajperista, a onda imamo i ovu grupu za obuku koja se zove Albanska taktika 'Albanian Tactical'“, kaže Shtuni.
On dodaje da grupa Albanaca i njeno rukovodstvo imaju poseban značaj u okviru HTS-a.
RSE je identifikovao nekoliko Telegram grupa u rasponu od stotina do hiljada pratilaca koje objavljuju aktivnosti militantnih vojnika u Siriji.
Većina sadržaja objava je na albanskom jeziku, a ima i video snimaka na kojima vojnici govore albanski i prikazuju scene iz različitih gradova Sirije, posebno nakon nedavnih akcija rušenja tamošnje vlasti.
Kosovske vlasti nisu odgovorile o broju aktuelnih boraca sa Kosova u Siriji, niti njihovom učešću u koaliciji HTS.
Međutim, prethodni podaci pokazuju da se vjeruje da je više od 350 ljudi otišlo u Siriju od 2011. godine, uglavnom da bi se pridružili ekstremističkoj grupi Islamska država.
Za rehabilitaciju i reintegraciju lica osuđenih za terorizam, Ministarstvo pravde Kosova je 2018. godine potpisalo sporazum sa Islamskom zajednicom Kosova.
Kosovo je 2015. godine usvojilo Zakon o zabrani učešća u oružanim sukobima van teritorije Kosova, dok je od 2019. godine organizovano više operacija repatrijacije, kojima je vraćeno više stotina ljudi.
U Kazneno-popravnoj službi Kosova za Radio Slobodna Evropa kažu da su nakon sudskih procesa kroz njene kazneno-popravne ustanove prošla oko 42 zatvorenika za učešće u stranim ratovima. Trenutno ih je sedam u kazneno-popravnim ustanovama.
Ranije je rečeno da oko 100 građana i dalje ostaje na teritoriji Sirije i Iraka.
Do poraza Islamske države krajem 2017. godine, većina građana Kosova u Siriji živela je na teritorijama koje kontroliše ova grupa.
Lavdrim Muhaxheri, militant Islamske države, koji je proglašen ubijenim, bio je poznat kao vođa Albanaca u terorističkim formacijama Islamske države.
„To je bilo samoubistvo“, prepričavaju svoja iskustva u Siriji bivši borci sa Balkana
Takođe iz drugih zemalja u regionu, etnički Albanci su hrlili u Siriju da bi se pridružili ekstremističkoj grupi Islamska država (IS) i Nusra frontu, sirijskom ogranku Al Kaide.
Među njima je bio i etnički Albanac iz Sjeverne Makedonije koji se borio u Siriji četiri godine do 2020. godine, a zatim se vratio u Evropu.
„Bio sam mlad, prevarili su nas snimci na internetu“, rekao je on za Radio Slobodna Evropa, pod uslovima anonimnosti iz bezbjednosnih razloga.
„Onda smo stupili u kontakt sa nekima iz Turske i otišli (za Siriju). To je bilo samoubistvo. Jedva smo uspjeli da se izvučemo odatle“, dodao je čovjek, koji nije otkrio grupu kojoj se pridružio.
Prema podacima Ministarstva unutrašnjih poslova Sjeverne Makedonije, na ratištima u Siriji i Iraku trenutno učestvuje ukupno četiri državljana te zemlje.
Ovo ministarstvo je takođe potvrdilo da postoje etnički podjeljene grupe, uključujući u ovom slučaju albansku kongregaciju, sa albanskim članovima iz nekoliko balkanskih zemalja.
Samet Shabani, iz organizacije Horizon Civitas, koja se bavi punim sprovođenjem sloboda i ljudskih prava, kaže da je fenomen regrutacije Albanaca u ratovima na Bliskom istoku „u značajnom padu u posljednjih osam godina”.
Sjeverna Makedonija je takođe kategorisala učešće u stranim oružanim sukobima kao krivično djelo.
„Zbog toga procjenjujem da će, ukoliko bude novih aneksija na Bliskom istoku, to biti više iz razloga večne migracije u takozvane 'obećane zemlje' nego iz razloga rata“, kaže Shabani.
Pored aktivnih albanskih boraca, u Siriji su i članovi njihovih porodica.
Među njima je i Eva Dumani iz Albanije, koja je imala osam godina kada ju je njen otac Shkelzen 2013. odveo u Siriju i pridružio se Islamskoj državi.
Vjeruje se da je njen otac, iako je legalno gonjen u Albaniji, ubijen u Siriji.
Gdje se Eva, koja sada ima 19 godina, nalazi nepoznato je, iako se siročad i udovice militanata IS često drže u kampovima od strane rivalskih grupa.
Xhetan Ndregjoni iz Tirane, Evin ujak, rekao je za RSE da povremeno razgovara sa svojom nećakinjom „iako ona nerado otkriva svoju tačnu lokaciju ili situaciju“.
„Nekoliko puta sam želeo da odem u Siriju, ali ne znam da li je moja nećaka pod pritiskom i ne usuđuje se da kaže da želi da ode ili je radikalizovana i ne želi da ode“, rekao je Ndregjoni.
Ministarstvo unutrašnjih poslova Albanije je saopštilo da vjeruje da se u Siriji „trenutno nalazi 30 albanskih državljana“, ali nisu naveli više detalja.
Bosanski državljani su takođe učestvovali u borbama u Siriji.
Jedan od njih, koji u Siriji živi od 2013. godine, nalazi se među nekoliko desetina Bošnjaka za koje se vjeruje da se tamo nalaze.
Govoreći pod uslovom anonimnosti iz bezbjednosnih razloga, on je sebe opisao kao bivšeg „hipija“ koji se okrenuo salafizmu, ultraradikalnoj sekti pod sunitskim islamom.
Rekao je da se preselio u Siriju da bi se borio protiv Assadove vlade i pomogao „oslobađanju naroda Sirije“.
„Bio sam u nekoliko bendova. Mislim da mi je bilo lakše jer nisam imao pojma o ratu“, rekao je on ne precizirajući.
Čovjek je rekao da je odustao od borbi 2018. godine, oženivši se lokalnom ženom. Prešao je u civilni život u severozapadnoj provinciji Idlib, uporištu HTS-a.
Mnogi Evropljani koji su se pridružili oružanim grupama u Siriji bili su radikalizovani na internetu ili su ih namamili lokalni regruti.
Drugi su bili motivisani vjerskim uvjerenjima i idejom džihada, ili svetog rata, dok su neki bili privučeni novcem koji su nudile militantne grupe.
Adrian Shtuni iz Međunarodnog centra protiv terorizma ne vjeruje da se interesi albanskih boraca za povratak u svoje zemlje sada mogu povećati, čak i nakon pada Assadovog režima.
„Nisam siguran da bi željeli da se vrate, pošto su ti ljudi fokusirani, imaju džihadističko porijeklo, rizikovali su živote za svoje ideološke ciljeve koje nisu krili“, kaže on i dodaje da neki od njih možda imaju ambicije za pozicije u novoj vladi u Siriji.
Izvor: Radio Slobodna Evropa
