Ideja o razmjeni teriorija između Kosova i Srbije, kao rješenje kojim će konačno biti raspetljan kosovski čvor ponovo je aktuelizovana: u samo sedam dana sa Kosova su stigle dvije izjave koje ove opciju vraćaju na sto, i to uz argument da je bolje i "to nego formiranje Zajednice srpskih opština", ali i da je u pitanju rješenje kojim se "sprečava novi sukob", prenosi Blic.
Ideju o razmjeni teritorija izneta je, doduše nezvanično, dok je dijalogom koji se odvija u Briselu posredovala tadašnja šefica evropske diplomatije Federica Mogherini a u ime Kosova pregovarao tadašnji predsjednik Hashim Thaçi.
Na nju je, kako se moglo zaključiti na osnovu izjava zvaničnika, stavljena tačka, i to nakon što su podršku uskratile najmoćnije članice Evropske Unije, među kojima prije i Njemačka. Objašnjenje za takav stav bilo je da razmjena teritorije po etničkom principu nije rješenje i da bi otvorila Pandorinu kutiju daljeg prekrajanja granica na Balkanu.
U EU sigurno i dalje strahuju od domino efekta koji bi se sa Kosova proširoo na region, ali je bez obzira na to ideju razmjene teritorija ponovo u etar bacio potpredsjednik najveće opozicione partije, Demokratske partije Kosova Ramë Buja. Izjasnio se da je on, ukoliko treba birati između Zajednice opština sa srpskom većinom (ZSO) i razmjene teritorija, za razmjenu teritorija.
Sa njim se saglasio i bivši komandant OVK Hafir Hoxha koji je rekao da je jedini kosovsko-srpski epilog, ako se želi da se izbjegne rat, promena granica koja bi, kako je naveo, eliminisala uticaj Srbije na Kosovu i Kosova u Srbiji.
Predložio je da bi Srbiji trebalo dati Leposavić i Zubin Potok, ali ne i Sjevernu Mitrovicu, za Medveđu, Preševo i Bujanovac.
Činenjica jeste da je ovu priču pokrenula opozicija na Kosovu, koja, sada, nema način da je vrati u pregovaračke okvire, kao i da ni su uspjeli da je realizuju u vrijeme kada je PDK na čelu sa Thaçijem bila na vlasti.
Ali, sudeći prema nekim izjavama koje se mogu pročitati, ona je prihvatljiva Kosovu, uz uslov da je političari prodaju i prežive (u političkom smislu). To se prevashodno odnosi na aktuelnog premijera Kosova Albina Kurtija, koji je svoju politiku i dolazak na vlast gradio na tome da nema odricanja od teritorije i da je to "propala ideja koja vodi u sukobe".
A upravo od regionalnog raspleta strahuje Evropska unija, jer postoji bojazan da se ne bi završio samo na Kosovu i da bi izazvao efekat leptira u BiH, ali i da bi Albanci u Sjevernoj Makedoniji mogla da zatraži nešto više nego multietničke države.
Kada se ovako poslože stvari, pitanje je otkud se ponovo povela ova priča, i ima li šanse da se sprovede.
Govoreći o tome, direktor Foruma za etničke odnose i poznavalac prilika na Kosovu Dušan Janjić kaže za Blic da je sada ovim kosovska strana potvrdila da je bilo razgovora o razmjeni teritorija, a da je do njene akteulizacije došlo zbog unutrašnjih prilika na Kosovu.
"Na Kosovu je sada osjetljiva situacija, atmosfera je takva da može da dođe do vanrednih parlamentarnih izbora. Uz to, situacija u regionu je takođe osjetljiva, BiH se riješava, i ovim PDK "kaniduje" Kosovo kao temu a istovremeno se unutarpolitički pozicionira jer im treba tema na kojoj će se razlikovati od ostalih stranaka", podsjeća on.
On podsjeća da se o ovoj temi pričalo 2017. i 2018, kada je franciski "Le Mond" objavio mapu o razgraničenju. Janjić, ujedno, smatra i da je ideja - neostvariva.
"Više je razloga za to. Prvo, niko ne želi nove granice, a to bi dovelo do novih granica između Srbije i Sjeverne Makedonije. Drugo, ne bi moglo da prođe bez sukoba i zahtjevnog i teško sprovodivog prilagođavanja Srba Južno od Ibra, jer ako Preševo ode Kosovu, onda je Gračanica isječena", smatra on.
Ponovo iskakanje ove ideje on vidi i kao "odmeravanje blokovskih snaga".
"Dok god Srbija nije član NATO, a Kosovo se ponasa kao da je član, to znači da može da se posmatra i kao odmeravanje blokovakih snaga", napominje on.
Pariski list, je podsjećanja radi, tada pisao da bi, u slučaju teritorijalne razmjene između Kosova i Srbije, prvi put bilo riječi o novim granicama iscrtanim na čisto etničkoj osnovi, a ne više na ranijim administrativnim linijama konstitutivnih republika ili autonomnih regiona bivše Jugoslavije.
Na mapi je prikazano kako bi izgledala nova "granica između Srbije i Kosova" pri čemu bi sjeverni dio Kosova, sa srpskim opštinama Leposavić, Zvečan, Zubin Potok i Mitrovica, pripale Srbiji, dok bi Kosovu pripala teritorija opštine Medveđa i Preševska dolina, naseljene većinskim albanskim stanovništvom, a koje su u sastavu Srbije.
"Le Mond" je u grafičkom prikazu sa sopstvenim tumačenjem različitim bojama predstavio teritorije naseljene srpskim stanovništvom i teritorije sa, vidno većinskim, albanskim stanovništvom.
Mapa koju je "Le Mond" predstavio 2018. godine
Na mapi su predstavljene četiri opštine s većinskim srpskim stanovništvom na sjeveru Kosova, za koje se navodi da su "izvan kontrole, nisu pravno uređene i plen su mafijaških grupa". "Le Mond" je na mapi naveo da "stanovnici sjevera Kosova ne plaćaju porez niti račune za struju, kao i da na referendumu 2012. godine 99,7 odsto njih nije priznalo legitimitet vlasti na Kosovu".
Mitrovica je na mapi opisana kao grad-simbol etničkih podjela, a jezero Gazivode kao ključno za snebdjevanje Kosova vodom, ali se ističe da je vlasništvo nad njim sporno i da se ono nalazi na "granici sa Srbijom".
Prikazane su i dvije glavne termoelektrane čije hlađenje, kako se napominje, zavisi od jezera Gazivode. Predstavljen je i rudnik Trepča, za koji francuski list navodi da pravo na njega polaže Beograd, a da rudnikom upravljaju dva različita entiteta - entitet kosovskih Albanaca i entitet Srba.
Za Medveđu, na teritoriji Srbije, "Le Mond" navodi da predsjednik Kosova Hashim Thaçi traži pripajanje te opštine Kosovu, ali da je većina albanskog stanovništva Medveđu već napustila. Na "Le Mondovoj" mapi je navedeno i da, na teritoriji Srbije, "Preševska dolina" prkosi centralnoj vlasti. Prizren je prikazan kao značajan za Srpsku pravoslavnu crkvu, uz podsjećanje da Srbi Kosovo smatraju kolijevkom svoje nacije i vjere.
Izvor: Kosovo onlajn/Blic
Na nju je, kako se moglo zaključiti na osnovu izjava zvaničnika, stavljena tačka, i to nakon što su podršku uskratile najmoćnije članice Evropske Unije, među kojima prije i Njemačka. Objašnjenje za takav stav bilo je da razmjena teritorije po etničkom principu nije rješenje i da bi otvorila Pandorinu kutiju daljeg prekrajanja granica na Balkanu.
U EU sigurno i dalje strahuju od domino efekta koji bi se sa Kosova proširoo na region, ali je bez obzira na to ideju razmjene teritorija ponovo u etar bacio potpredsjednik najveće opozicione partije, Demokratske partije Kosova Ramë Buja. Izjasnio se da je on, ukoliko treba birati između Zajednice opština sa srpskom većinom (ZSO) i razmjene teritorija, za razmjenu teritorija.
Sa njim se saglasio i bivši komandant OVK Hafir Hoxha koji je rekao da je jedini kosovsko-srpski epilog, ako se želi da se izbjegne rat, promena granica koja bi, kako je naveo, eliminisala uticaj Srbije na Kosovu i Kosova u Srbiji.
Predložio je da bi Srbiji trebalo dati Leposavić i Zubin Potok, ali ne i Sjevernu Mitrovicu, za Medveđu, Preševo i Bujanovac.
Činenjica jeste da je ovu priču pokrenula opozicija na Kosovu, koja, sada, nema način da je vrati u pregovaračke okvire, kao i da ni su uspjeli da je realizuju u vrijeme kada je PDK na čelu sa Thaçijem bila na vlasti.
Ali, sudeći prema nekim izjavama koje se mogu pročitati, ona je prihvatljiva Kosovu, uz uslov da je političari prodaju i prežive (u političkom smislu). To se prevashodno odnosi na aktuelnog premijera Kosova Albina Kurtija, koji je svoju politiku i dolazak na vlast gradio na tome da nema odricanja od teritorije i da je to "propala ideja koja vodi u sukobe".
A upravo od regionalnog raspleta strahuje Evropska unija, jer postoji bojazan da se ne bi završio samo na Kosovu i da bi izazvao efekat leptira u BiH, ali i da bi Albanci u Sjevernoj Makedoniji mogla da zatraži nešto više nego multietničke države.
Kada se ovako poslože stvari, pitanje je otkud se ponovo povela ova priča, i ima li šanse da se sprovede.
Govoreći o tome, direktor Foruma za etničke odnose i poznavalac prilika na Kosovu Dušan Janjić kaže za Blic da je sada ovim kosovska strana potvrdila da je bilo razgovora o razmjeni teritorija, a da je do njene akteulizacije došlo zbog unutrašnjih prilika na Kosovu.
"Na Kosovu je sada osjetljiva situacija, atmosfera je takva da može da dođe do vanrednih parlamentarnih izbora. Uz to, situacija u regionu je takođe osjetljiva, BiH se riješava, i ovim PDK "kaniduje" Kosovo kao temu a istovremeno se unutarpolitički pozicionira jer im treba tema na kojoj će se razlikovati od ostalih stranaka", podsjeća on.
On podsjeća da se o ovoj temi pričalo 2017. i 2018, kada je franciski "Le Mond" objavio mapu o razgraničenju. Janjić, ujedno, smatra i da je ideja - neostvariva.
"Više je razloga za to. Prvo, niko ne želi nove granice, a to bi dovelo do novih granica između Srbije i Sjeverne Makedonije. Drugo, ne bi moglo da prođe bez sukoba i zahtjevnog i teško sprovodivog prilagođavanja Srba Južno od Ibra, jer ako Preševo ode Kosovu, onda je Gračanica isječena", smatra on.
Ponovo iskakanje ove ideje on vidi i kao "odmeravanje blokovskih snaga".
"Dok god Srbija nije član NATO, a Kosovo se ponasa kao da je član, to znači da može da se posmatra i kao odmeravanje blokovakih snaga", napominje on.
Pariski list, je podsjećanja radi, tada pisao da bi, u slučaju teritorijalne razmjene između Kosova i Srbije, prvi put bilo riječi o novim granicama iscrtanim na čisto etničkoj osnovi, a ne više na ranijim administrativnim linijama konstitutivnih republika ili autonomnih regiona bivše Jugoslavije.
Na mapi je prikazano kako bi izgledala nova "granica između Srbije i Kosova" pri čemu bi sjeverni dio Kosova, sa srpskim opštinama Leposavić, Zvečan, Zubin Potok i Mitrovica, pripale Srbiji, dok bi Kosovu pripala teritorija opštine Medveđa i Preševska dolina, naseljene većinskim albanskim stanovništvom, a koje su u sastavu Srbije.
"Le Mond" je u grafičkom prikazu sa sopstvenim tumačenjem različitim bojama predstavio teritorije naseljene srpskim stanovništvom i teritorije sa, vidno većinskim, albanskim stanovništvom.
Mapa koju je "Le Mond" predstavio 2018. godine
Na mapi su predstavljene četiri opštine s većinskim srpskim stanovništvom na sjeveru Kosova, za koje se navodi da su "izvan kontrole, nisu pravno uređene i plen su mafijaških grupa". "Le Mond" je na mapi naveo da "stanovnici sjevera Kosova ne plaćaju porez niti račune za struju, kao i da na referendumu 2012. godine 99,7 odsto njih nije priznalo legitimitet vlasti na Kosovu".
Mitrovica je na mapi opisana kao grad-simbol etničkih podjela, a jezero Gazivode kao ključno za snebdjevanje Kosova vodom, ali se ističe da je vlasništvo nad njim sporno i da se ono nalazi na "granici sa Srbijom".
Prikazane su i dvije glavne termoelektrane čije hlađenje, kako se napominje, zavisi od jezera Gazivode. Predstavljen je i rudnik Trepča, za koji francuski list navodi da pravo na njega polaže Beograd, a da rudnikom upravljaju dva različita entiteta - entitet kosovskih Albanaca i entitet Srba.
Za Medveđu, na teritoriji Srbije, "Le Mond" navodi da predsjednik Kosova Hashim Thaçi traži pripajanje te opštine Kosovu, ali da je većina albanskog stanovništva Medveđu već napustila. Na "Le Mondovoj" mapi je navedeno i da, na teritoriji Srbije, "Preševska dolina" prkosi centralnoj vlasti. Prizren je prikazan kao značajan za Srpsku pravoslavnu crkvu, uz podsjećanje da Srbi Kosovo smatraju kolijevkom svoje nacije i vjere.
Izvor: Kosovo onlajn/Blic
