Građani plaćaju! Revizori: Ministarstvo kulture izdvojilo 2,5 miliona eura bez plana, ima 153 konsultanta
„Tokom provjere uočili smo da je MKOS, suprotno budžetskim ograničenjima utvrđenim u odluci o javnom pozivu, prekoračilo planirani budžet prilikom evaluacije projekata, kao i da je subvencionisalo druge institucije koje nisu bile planirane budžetom“, navodi se u Izvještaju o reviziji godišnjih finansijskih izvještaja Ministarstva kulture, omladine i sporta za 2024. godinu Nacionalne kancelarije za reviziju.
A ovo je samo jedan od nalaza revizora u instituciji koja ima 153 konsultanta. Prema NKR-u, MKOS je subvencionisalo RTK sa 140 hiljada eura za prenos utakmica fudbalske reprezentacije, iako je RTK javni medij i kao takav se finansira iz Skupštine Kosova. Prekoračenje vrijednosti ugovora u iznosu od 200 hiljada eura predstavlja poseban nalaz i odnosi se na televizijske spotove.
Povećanje budžeta za projekte sa 2,4 miliona na skoro 5 miliona eura, angažovanje 153 konsultanta, nedostaci u procesima zapošljavanja, pozicije sa vršiocima dužnosti suprotno zakonu i loše sprovođenje kapitalnih investicija, samo su neki od nalaza Nacionalne kancelarije za reviziju za Ministarstvo kulture.
Najviša kulturna institucija na Kosovu, prema Izvještaju o reviziji za 2024. godinu, suočava se sa nizom nalaza koji za Nacionalnu kancelariju za reviziju predstavljaju zabrinutost u upravljanju javnim finansijama i suprotni su važećim zakonima. Ministarstvo kulture se saglasilo sa većinom zaključaka revizora, dok je obećalo da će se izraditi plan delovanja na osnovu nalaza i preporuka.
Povećanje budžeta za projekte na skoro 5 miliona eura
Prema Nacionalnoj kancelariji za reviziju, MKOS je tokom 2024. godine povećao podršku javnim pozivima za podršku nezavisnoj kulturnoj sceni za više od 100 odsto. Kao osnova uzeta je odluka od 13.3.2024. o javnom pozivu za projektne predloge u oblasti umjetnosti, kulture i nasljeđa za 2024. godinu. Prema toj odluci, NVO-i i pojedinci trebalo je da budu podržani od strane Odjeljenja za kulturu sa 2 miliona eura, dok je Odjeljenje za kulturno nasljeđe imalo predviđenih 400 hiljada eura. Međutim, situacija se promjenila za više od 100 odsto.
„Tokom testiranja uočili smo da je MKOS, suprotno budžetskim ograničenjima utvrđenim u odluci o javnom pozivu, prekoračilo planirani budžet prilikom evaluacije projekata, kao i da je subvencionisalo druge institucije koje nisu bile planirane budžetom“, navodi se u izvještaju objavljenom u četvrtak.
Revizori su utvrdili da su iz Odjeljenja za kulturu bili podržani projekti u iznosu od 4 miliona i 104 hiljade eura, dok su iz Odjeljenja za kulturno nasleđe podržani projekti u iznosu od 840 hiljada i 801 euro, „čime je planirani budžet prema javnom pozivu premašen za više od 100 odsto“.
Konačan iznos bio je 4 miliona i 944 hiljade i 801 euro.
Revizori su naišli i na jedno posebno subvencionisanje u ovom slučaju.
„MKOS je subvencionisalo Radio-televiziju Kosovo (RTK) u iznosu od 140.000 € za prenos utakmica fudbalske reprezentacije, iako je RTK javni medij i kao takav se finansira iz Skupštine Kosova“, navodi se u izvještaju. MKOS se nije saglasila sa ovim nalazom.
Prema izvještaju, obrazloženo je da je na konkursu bilo kvalitetnih projekata.
„MKOS je, nakon što je stvorilo finansijske uslove, raspolažući cjelokupnim sredstvima unutar odgovarajućih budžetskih kodova za podršku nezavisnoj kulturnih sceni, kroz izmene i dopune odluka, odobrilo novi budžet za podršku. Shodno tome, budžet za podršku nije prekoračen, već je na osnovu procjene profesionalnih komisija MKOS-a promenjen“, navodi se u komentaru MKOS-a. Međutim, revizori nisu odustali od svog nalaza uz obrazloženje da „nije ponuđen nijedan dokaz u vezi sa zahtjevom za dodatni budžet i odgovarajućim odobrenjima“.
Izvještaj pojašnjava da je MKOS izvršilo plaćanja u neadekvatnim ekonomskim kategorijama, u iznosu od 662 hiljade i 412 eura. Revizori su utvrdili da je plaćanje u iznosu od 631 hiljadu i 66 eura putem sudskih odluka za „troškove organizacije događaja, dizajn i štampanje promotivnih materijala“ izvršeno iz kategorije kapitalnih investicija, iako su po prirodi ti troškovi pripadali kategoriji robe i usluga.
Ovaj nalaz takođe obuhvata i isplate u iznosu od 395 hiljada i 596 eura, izvršene putem sudskih odluka za kapitalne investicije. U ovom slučaju je i ugovor za „Snabdjevanje radnom opremom i materijalima neophodnim za restauraciju-konzervaciju artefakata i kabineta za Nacionalni muzej Kosova“. Revizori su utvrdili da je plaćanje za opremu u iznosu od 18 hiljada i 350 eura, plaćeno iz kategorije robe i usluga, po prirodi pripadalo kategoriji kapitalnih investicija. Za ovaj nalaz se, prema izvještaju, saglasila i MKOS.
Prekoračenje zakonskih rokova kod vršilaca dužnosti
Ministarstvo kulture ne poštuje čak ni zakonsku odredbu da se jedna pozicija ne može pokrivati vršiocem dužnosti duže od jedne godine. To je odredba Zakona o javnim službenicima. Revizori su utvrdili da je MKOS tokom revizije imenovao 49 zvaničnika postavljenih rešenjem kao vršioce dužnosti, od kojih 28 u MKOS, 14 u Nacionalnoj biblioteci Kosova i sedam u Državnom arhivu Kosova.
„Takođe, u 11 slučajeva smo primjetili da su redovne radne pozicije bile pokrivene vršiocima dužnosti duže od zakonski predviđenog roka od dvanaest (12) mjeseci, i to: 7 u Ministarstvu, 1 u ASHAK, 2 u BKK i jedan u AMMKM“, navodi se u izvještaju. Ovaj nalaz MKOS je prihvatila i nije ga osporila.
Armija konsultanata i prekoračenje 200.000 eura za televizijske spotove
Angažovanje konsultanata putem postupaka javnih nabavki za pokrivanje redovnih radnih mjesta je još jedan nalaz revizora. Izvještaj odražava da su posebne usluge, koje se ne mogu pružiti putem postupaka zapošljavanja, profesionalne usluge koje su potrebne naručiocu, ali koje ne ispunjavaju zahtjeve sa osobljem koje ima. Revizori su utvrdili da je tokom 2024. godine MKOS, uključujući podređene institucije, angažovao 153 konsulenta sa ugovorima o posebnim uslugama putem postupaka javnih nabavki. Od toga, 149 u MKOS-u, tri u AMKMK-u i jedan u BKK.
„Ova lica su bila angažovana na redovnim pozicijama, kao administrativni, pravni, finansijski službenici, arhivisti, IT, vozači, istoričari, etnolozi i drugi. To se dogodilo zbog neadekvatne kontrole i nepravilne primene zakonskih zahteva“, navodi se u izvještaju. MKOS se saglasila sa ovim nalazom.
Prekoračenje vrijednosti ugovora za više od 200 hiljada eura predstavlja poseban nalaz. „Usluge produkcije televizijskih spotova i dokumentaraca za potrebe MKOS-a“, naziv je ugovora zaključenog između MKOS-a i konzorcijuma firmi za period od 16.10.2023. do 15.10.2026. Ta suma je bila prekoračena znatno ranije, uključujući mogućnost dodatnih plaćanja od 30 odsto.
„MKOS je izvršio plaćanja u iznosu od 1 milion i 62 hiljade i 93 eura. Dakle, vrijednost plaćanja je premašila vrijednost ugovora, uključujući (+30%), za 22 hiljade i 93 eura“, navodi se u izvještaju. I sa ovim nalazom se MKOS saglasila.
Nedostatak realizacije kapitalnih projekata
Prema finansijskim izvještajima, MKOS je imalo početni budžet od 88 miliona i 118 hiljada i 721 euro za 2024. godinu. Od 6,9 miliona eura za plate i dnevnice potrošeno je 6,7 miliona. Od 5,1 milion eura predviđenih za robu i usluge, potrošnja je dostigla 5,9 miliona eura. Kao početni budžet za subvencije i transfere bilo je 17,1 milion. Međutim, rashodi su povećani na 23 miliona.
Rashodi u ovoj kategoriji su povećani za 8,2 miliona eura. Najslabija tačka ostaju kapitalne investicije, koje se istovremeno žrtvuju za druge troškove tokom godine. Od 58,4 miliona eura iz početnog budžeta za kapitalne investicije, MKOS je potrošilo 26,1 milion eura.
„Budžet za kapitalne investicije u poređenju sa početnim budžetom je smanjen za 15.308.834 eura, kao rezultat zahtjeva za transfere i odluka Vlade u iznosu od 15.303.834 eura i raspodjela iz određenih donatorskih grantova u iznosu od 5.000 eura. Potrošnja konačnog budžeta u ovoj kategoriji bila je 61%. Ovaj nizak nivo realizacije je posljedica nepokretanja/sprovođenja procedura javnih nabavki za kapitalne projekte, otkazivanja procedura, kao i nepokretanja zahteva od strane jedinica koje podnose zahtjeve“, navodi se u izvještaju.
Pored nedostatka planiranja, MKOS takođe izgleda da ima nedostatke u određivanju tehničkih specifikacija prilikom objavljivanja tendera za nabavke. Prema Izvještaju Nacionalne kancelarije za reviziju, iz uzoraka koji su testirani, u dva slučaja je primećeno da tehničke specifikacije ograničavaju ili favorizuju broj ekonomskih operatera koji mogu da učestvuju. To se radi određivanjem opreme samo jednog proizvođača. I sa ovim nalazom MKOS se saglasilo.
Izvor: Koha/ KoSSev
Povećanje budžeta za projekte sa 2,4 miliona na skoro 5 miliona eura, angažovanje 153 konsultanta, nedostaci u procesima zapošljavanja, pozicije sa vršiocima dužnosti suprotno zakonu i loše sprovođenje kapitalnih investicija, samo su neki od nalaza Nacionalne kancelarije za reviziju za Ministarstvo kulture.
Najviša kulturna institucija na Kosovu, prema Izvještaju o reviziji za 2024. godinu, suočava se sa nizom nalaza koji za Nacionalnu kancelariju za reviziju predstavljaju zabrinutost u upravljanju javnim finansijama i suprotni su važećim zakonima. Ministarstvo kulture se saglasilo sa većinom zaključaka revizora, dok je obećalo da će se izraditi plan delovanja na osnovu nalaza i preporuka.
Povećanje budžeta za projekte na skoro 5 miliona eura
Prema Nacionalnoj kancelariji za reviziju, MKOS je tokom 2024. godine povećao podršku javnim pozivima za podršku nezavisnoj kulturnoj sceni za više od 100 odsto. Kao osnova uzeta je odluka od 13.3.2024. o javnom pozivu za projektne predloge u oblasti umjetnosti, kulture i nasljeđa za 2024. godinu. Prema toj odluci, NVO-i i pojedinci trebalo je da budu podržani od strane Odjeljenja za kulturu sa 2 miliona eura, dok je Odjeljenje za kulturno nasljeđe imalo predviđenih 400 hiljada eura. Međutim, situacija se promjenila za više od 100 odsto.
„Tokom testiranja uočili smo da je MKOS, suprotno budžetskim ograničenjima utvrđenim u odluci o javnom pozivu, prekoračilo planirani budžet prilikom evaluacije projekata, kao i da je subvencionisalo druge institucije koje nisu bile planirane budžetom“, navodi se u izvještaju objavljenom u četvrtak.
Revizori su utvrdili da su iz Odjeljenja za kulturu bili podržani projekti u iznosu od 4 miliona i 104 hiljade eura, dok su iz Odjeljenja za kulturno nasleđe podržani projekti u iznosu od 840 hiljada i 801 euro, „čime je planirani budžet prema javnom pozivu premašen za više od 100 odsto“.
Konačan iznos bio je 4 miliona i 944 hiljade i 801 euro.
Revizori su naišli i na jedno posebno subvencionisanje u ovom slučaju.
„MKOS je subvencionisalo Radio-televiziju Kosovo (RTK) u iznosu od 140.000 € za prenos utakmica fudbalske reprezentacije, iako je RTK javni medij i kao takav se finansira iz Skupštine Kosova“, navodi se u izvještaju. MKOS se nije saglasila sa ovim nalazom.
Prema izvještaju, obrazloženo je da je na konkursu bilo kvalitetnih projekata.
„MKOS je, nakon što je stvorilo finansijske uslove, raspolažući cjelokupnim sredstvima unutar odgovarajućih budžetskih kodova za podršku nezavisnoj kulturnih sceni, kroz izmene i dopune odluka, odobrilo novi budžet za podršku. Shodno tome, budžet za podršku nije prekoračen, već je na osnovu procjene profesionalnih komisija MKOS-a promenjen“, navodi se u komentaru MKOS-a. Međutim, revizori nisu odustali od svog nalaza uz obrazloženje da „nije ponuđen nijedan dokaz u vezi sa zahtjevom za dodatni budžet i odgovarajućim odobrenjima“.
Izvještaj pojašnjava da je MKOS izvršilo plaćanja u neadekvatnim ekonomskim kategorijama, u iznosu od 662 hiljade i 412 eura. Revizori su utvrdili da je plaćanje u iznosu od 631 hiljadu i 66 eura putem sudskih odluka za „troškove organizacije događaja, dizajn i štampanje promotivnih materijala“ izvršeno iz kategorije kapitalnih investicija, iako su po prirodi ti troškovi pripadali kategoriji robe i usluga.
Ovaj nalaz takođe obuhvata i isplate u iznosu od 395 hiljada i 596 eura, izvršene putem sudskih odluka za kapitalne investicije. U ovom slučaju je i ugovor za „Snabdjevanje radnom opremom i materijalima neophodnim za restauraciju-konzervaciju artefakata i kabineta za Nacionalni muzej Kosova“. Revizori su utvrdili da je plaćanje za opremu u iznosu od 18 hiljada i 350 eura, plaćeno iz kategorije robe i usluga, po prirodi pripadalo kategoriji kapitalnih investicija. Za ovaj nalaz se, prema izvještaju, saglasila i MKOS.
Prekoračenje zakonskih rokova kod vršilaca dužnosti
Ministarstvo kulture ne poštuje čak ni zakonsku odredbu da se jedna pozicija ne može pokrivati vršiocem dužnosti duže od jedne godine. To je odredba Zakona o javnim službenicima. Revizori su utvrdili da je MKOS tokom revizije imenovao 49 zvaničnika postavljenih rešenjem kao vršioce dužnosti, od kojih 28 u MKOS, 14 u Nacionalnoj biblioteci Kosova i sedam u Državnom arhivu Kosova.
„Takođe, u 11 slučajeva smo primjetili da su redovne radne pozicije bile pokrivene vršiocima dužnosti duže od zakonski predviđenog roka od dvanaest (12) mjeseci, i to: 7 u Ministarstvu, 1 u ASHAK, 2 u BKK i jedan u AMMKM“, navodi se u izvještaju. Ovaj nalaz MKOS je prihvatila i nije ga osporila.
Armija konsultanata i prekoračenje 200.000 eura za televizijske spotove
Angažovanje konsultanata putem postupaka javnih nabavki za pokrivanje redovnih radnih mjesta je još jedan nalaz revizora. Izvještaj odražava da su posebne usluge, koje se ne mogu pružiti putem postupaka zapošljavanja, profesionalne usluge koje su potrebne naručiocu, ali koje ne ispunjavaju zahtjeve sa osobljem koje ima. Revizori su utvrdili da je tokom 2024. godine MKOS, uključujući podređene institucije, angažovao 153 konsulenta sa ugovorima o posebnim uslugama putem postupaka javnih nabavki. Od toga, 149 u MKOS-u, tri u AMKMK-u i jedan u BKK.
„Ova lica su bila angažovana na redovnim pozicijama, kao administrativni, pravni, finansijski službenici, arhivisti, IT, vozači, istoričari, etnolozi i drugi. To se dogodilo zbog neadekvatne kontrole i nepravilne primene zakonskih zahteva“, navodi se u izvještaju. MKOS se saglasila sa ovim nalazom.
Prekoračenje vrijednosti ugovora za više od 200 hiljada eura predstavlja poseban nalaz. „Usluge produkcije televizijskih spotova i dokumentaraca za potrebe MKOS-a“, naziv je ugovora zaključenog između MKOS-a i konzorcijuma firmi za period od 16.10.2023. do 15.10.2026. Ta suma je bila prekoračena znatno ranije, uključujući mogućnost dodatnih plaćanja od 30 odsto.
„MKOS je izvršio plaćanja u iznosu od 1 milion i 62 hiljade i 93 eura. Dakle, vrijednost plaćanja je premašila vrijednost ugovora, uključujući (+30%), za 22 hiljade i 93 eura“, navodi se u izvještaju. I sa ovim nalazom se MKOS saglasila.
Nedostatak realizacije kapitalnih projekata
Prema finansijskim izvještajima, MKOS je imalo početni budžet od 88 miliona i 118 hiljada i 721 euro za 2024. godinu. Od 6,9 miliona eura za plate i dnevnice potrošeno je 6,7 miliona. Od 5,1 milion eura predviđenih za robu i usluge, potrošnja je dostigla 5,9 miliona eura. Kao početni budžet za subvencije i transfere bilo je 17,1 milion. Međutim, rashodi su povećani na 23 miliona.
Rashodi u ovoj kategoriji su povećani za 8,2 miliona eura. Najslabija tačka ostaju kapitalne investicije, koje se istovremeno žrtvuju za druge troškove tokom godine. Od 58,4 miliona eura iz početnog budžeta za kapitalne investicije, MKOS je potrošilo 26,1 milion eura.
„Budžet za kapitalne investicije u poređenju sa početnim budžetom je smanjen za 15.308.834 eura, kao rezultat zahtjeva za transfere i odluka Vlade u iznosu od 15.303.834 eura i raspodjela iz određenih donatorskih grantova u iznosu od 5.000 eura. Potrošnja konačnog budžeta u ovoj kategoriji bila je 61%. Ovaj nizak nivo realizacije je posljedica nepokretanja/sprovođenja procedura javnih nabavki za kapitalne projekte, otkazivanja procedura, kao i nepokretanja zahteva od strane jedinica koje podnose zahtjeve“, navodi se u izvještaju.
Pored nedostatka planiranja, MKOS takođe izgleda da ima nedostatke u određivanju tehničkih specifikacija prilikom objavljivanja tendera za nabavke. Prema Izvještaju Nacionalne kancelarije za reviziju, iz uzoraka koji su testirani, u dva slučaja je primećeno da tehničke specifikacije ograničavaju ili favorizuju broj ekonomskih operatera koji mogu da učestvuju. To se radi određivanjem opreme samo jednog proizvođača. I sa ovim nalazom MKOS se saglasilo.
Izvor: Koha/ KoSSev
