(Ne)sigurnost! RSE: Kineske kamere u Vladi Kosova zamjenjene drugim kineskim kamerama
U Vladi Kosova i na glavnom trgu u Prištini posljednjih godina uklonjene su kontroverzne kamere kineske proizvodnje, koje su odobrile Sjedinjene Američke Države. Vlada Kosova uklonila je sa zgrade većinu sigurnosnih kamera koje je napravila Dahua, kineska kompanija koju su sankcionisale Sjedinjene Države, piše Radio Slobodna Evropa, ali i konstatuje da su nove kamere postavljene u zgradi Vlade - takođe kineske, kompanije Uniview.
„Ogromna većina sigurnosnih kamera u zgradi Vlade je do sada zamjenjena, uključujući najkritičnije bezbjednosne tačke zgrade“, rekao je portparol vlade Perparim Kryeziu za RSE.
RSE podsjeća da je o prisustvu kamera u zgradi vlade pisala početkom 2022. godine i da je tada vlada predvođena Samoopredjeljenjem rekla da će analizirati ugovore, sa bezbjednosnog apsekta, pošto su kamere nabavile prethodne vlade.
Prema riječima Kryeziua, zamjena kamera počela je krajem 2022. godine.
„Preostali dio (kamera) je u procesu zamjene. Radimo na tome da se to uradi što je prije moguće“, dodao je Kryeziu.
Inače, „Dahua Technology i HikVision“ su na američkoj „crnoj listi“ od 2019. godine, zbog navodne povezanosti sa kršenjem ljudskih prava u Kini. Pored trgovinskih sankcija, ove i nekoliko drugih kineskih kompanija koje proizvode sigurnosne kamere smatraju se rizičnim za upotrebu od strane američkih institucija.
Međutim, RSE navodi da su prema onome što su oni primjetili, nove kamere postavljene u zgradi Vlade Kosova, takođe kineske kompanije - Uniview.
Ta kompanija je uvrštena na američku listu sankcija u decembru prošle godine, ali do sada se ni ona, ni njeni proizvodi ne smatraju zabranjenim prema Zakonu o odobrenju nacionalne odbrane SAD (NDAA) koji određuje da li se određena oprema smatra opasnom po nacionalnu bezbjednost SAD.
RSE podsjeća da je i nedavno i Centralna izborna komisija nabavila više od 2.000 sigurnosnih kamera, namjenjenih za praćenje parlamentarnih izbora, te da je Komisija takođe snabdjevena kamerama kompanije Uniview.
U tenderskom dosijeu, CIK je uključio na listu kriterijuma da kamere budu u skladu sa američkim zakonom.
Ova institucija do sada nije odgovorila na pitanja RSE o tome na kom zakonu ili internim propisima se zasniva ovaj zahtjev, kao ni na čemu su bezbjednosni problemi za proizvode koji su zabranjeni NDAA.
RSE je 2022. godine pisao da se kamere „Dahua Technology i HikVision“ koriste za nadzor u nekoliko institucija.
Objekti koje su nadzirale ove kamere su Specijalno tužilaštvo, Ministarstvo zdravlja i Ministarstvo trgovine.
HikVision kamere su i dalje prisutne u sva tri objekta. Specijalno tužilaštvo i Ministarstvo trgovine još nisu odgovorili na zahtjeve RSE za komentar po ovom pitanju.
U međuvremenu, Ministarstvo zdravlja je u svom odgovoru saopštilo da na Kosovu postoji pravni osnov za primjenu američkih sankcija, prema odluci vlade iz 2021. godine.
Međutim, Ministarstvo zdravlja je dodalo da je nabavka kamera za ovu ustanovu obavljena tokom 2019. godine, „prije nego što je donela odluku Vlada Kosova“.
U ovoj instituciji nisu naveli da li će nešto preduzeti da zamjeni postojeće kamere.
„Da, nakon što je ova odluka doneta od strane Vlade Republike Kosovo, Ministarstvo zdravlja je posvećeno ispunjavanju zahtjeva i obaveza koje proizilaze iz ove odluke u svakom pozivu“, saopštilo je Ministarstvo.
HikVision kamere su ranije pratile glavne trgove u Prištini, ali su sada zamjenjene kamerama kompanije Avigilon, koje se proizvode u u Kanadi i SAD. Grad nije naveo vrijeme i razlog za zamjenu kamera.
Koliko je sigurna kineska tehnologija nadzora?
Reid Standishkaže da se tehnički problemi koji su otkriveni kod nekih kineskih proizvođača često navode kao razlozi da se ne koriste u osjetljivim okruženjima.
Prema njegovim riječima, zabrinutost za bezbjednost ove tehnologije povezana je sa činjenicom da se „sistemi za nadzor u izvesnoj mjeri oslanjaju na opremu i softver proizvođača kamera“.
„Ovo dovodi do dvije glavne zabrinutosti. Prva je da se pokazalo da su klaud sistemi koje koriste neki kineski brendovi ranjiviji od drugih. Drugi je da podaci u Kini podležu kineskim zakonima, koji, prema ovim zakonima, dozvoljavaju Komunističkoj partiji Kine da pristupi podacima i koristi ih kako želi iz razloga nacionalne bezbjednosti. Još nema dokaza da se to dogodilo, ali se to rutinski pominje kao zabrinutost“, kaže Reid Standish.
U Agenciji za informacije i privatnost na Kosovu su rekli da institucije imaju obaveze za bezbjednost ličnih podataka koji se obrađuju putem nadzornih kamera.
„Institucije treba da obezbjede da uređaji budu bezbjedni i da izbjegavaju korišćenje proizvoda koji mogu da predstavljaju rizike po bezbjednost ličnih podataka“, saopštila je Agencija.
Međutim, kada je riječ o sigurnosnim kamerama, ova agencija nije komentarisala konkretne kompanije ili američke bezbjednosne propise i kako se oni primjenjuju na Kosovu.
Kineske kompanije su vodeći svjetski dobavljači tehnologije za nadzor. To je zato što su njihove kamere jeftine, jednostavne za upotrebu i instalaciju i nude visoke performanse.
Kompanije kao što su Hikvision i Dahua su djelimično u vlasništvu kineske države, dok je Uniview privatna kompanija, ali je učestvovala u ugovorima kineske vlade za nadgledanje manjina u Sinđiangu.
Do sada su SAD i Velika Britanija stavili na crnu listu nekoliko kineskih tehnoloških kompanija.
Međutim, većina evropskih zemalja nije uvela takve zabrane, već je odlučila da ukloni kineske kamere iz upotrebe u vladinim ili vojnim institucijama.
Izvor: RSE
RSE podsjeća da je o prisustvu kamera u zgradi vlade pisala početkom 2022. godine i da je tada vlada predvođena Samoopredjeljenjem rekla da će analizirati ugovore, sa bezbjednosnog apsekta, pošto su kamere nabavile prethodne vlade.
Prema riječima Kryeziua, zamjena kamera počela je krajem 2022. godine.
„Preostali dio (kamera) je u procesu zamjene. Radimo na tome da se to uradi što je prije moguće“, dodao je Kryeziu.
Inače, „Dahua Technology i HikVision“ su na američkoj „crnoj listi“ od 2019. godine, zbog navodne povezanosti sa kršenjem ljudskih prava u Kini. Pored trgovinskih sankcija, ove i nekoliko drugih kineskih kompanija koje proizvode sigurnosne kamere smatraju se rizičnim za upotrebu od strane američkih institucija.
Međutim, RSE navodi da su prema onome što su oni primjetili, nove kamere postavljene u zgradi Vlade Kosova, takođe kineske kompanije - Uniview.
Ta kompanija je uvrštena na američku listu sankcija u decembru prošle godine, ali do sada se ni ona, ni njeni proizvodi ne smatraju zabranjenim prema Zakonu o odobrenju nacionalne odbrane SAD (NDAA) koji određuje da li se određena oprema smatra opasnom po nacionalnu bezbjednost SAD.
RSE podsjeća da je i nedavno i Centralna izborna komisija nabavila više od 2.000 sigurnosnih kamera, namjenjenih za praćenje parlamentarnih izbora, te da je Komisija takođe snabdjevena kamerama kompanije Uniview.
U tenderskom dosijeu, CIK je uključio na listu kriterijuma da kamere budu u skladu sa američkim zakonom.
Ova institucija do sada nije odgovorila na pitanja RSE o tome na kom zakonu ili internim propisima se zasniva ovaj zahtjev, kao ni na čemu su bezbjednosni problemi za proizvode koji su zabranjeni NDAA.
RSE je 2022. godine pisao da se kamere „Dahua Technology i HikVision“ koriste za nadzor u nekoliko institucija.
Objekti koje su nadzirale ove kamere su Specijalno tužilaštvo, Ministarstvo zdravlja i Ministarstvo trgovine.
HikVision kamere su i dalje prisutne u sva tri objekta. Specijalno tužilaštvo i Ministarstvo trgovine još nisu odgovorili na zahtjeve RSE za komentar po ovom pitanju.
U međuvremenu, Ministarstvo zdravlja je u svom odgovoru saopštilo da na Kosovu postoji pravni osnov za primjenu američkih sankcija, prema odluci vlade iz 2021. godine.
Međutim, Ministarstvo zdravlja je dodalo da je nabavka kamera za ovu ustanovu obavljena tokom 2019. godine, „prije nego što je donela odluku Vlada Kosova“.
U ovoj instituciji nisu naveli da li će nešto preduzeti da zamjeni postojeće kamere.
„Da, nakon što je ova odluka doneta od strane Vlade Republike Kosovo, Ministarstvo zdravlja je posvećeno ispunjavanju zahtjeva i obaveza koje proizilaze iz ove odluke u svakom pozivu“, saopštilo je Ministarstvo.
HikVision kamere su ranije pratile glavne trgove u Prištini, ali su sada zamjenjene kamerama kompanije Avigilon, koje se proizvode u u Kanadi i SAD. Grad nije naveo vrijeme i razlog za zamjenu kamera.
Koliko je sigurna kineska tehnologija nadzora?
Reid Standishkaže da se tehnički problemi koji su otkriveni kod nekih kineskih proizvođača često navode kao razlozi da se ne koriste u osjetljivim okruženjima.
Prema njegovim riječima, zabrinutost za bezbjednost ove tehnologije povezana je sa činjenicom da se „sistemi za nadzor u izvesnoj mjeri oslanjaju na opremu i softver proizvođača kamera“.
„Ovo dovodi do dvije glavne zabrinutosti. Prva je da se pokazalo da su klaud sistemi koje koriste neki kineski brendovi ranjiviji od drugih. Drugi je da podaci u Kini podležu kineskim zakonima, koji, prema ovim zakonima, dozvoljavaju Komunističkoj partiji Kine da pristupi podacima i koristi ih kako želi iz razloga nacionalne bezbjednosti. Još nema dokaza da se to dogodilo, ali se to rutinski pominje kao zabrinutost“, kaže Reid Standish.
U Agenciji za informacije i privatnost na Kosovu su rekli da institucije imaju obaveze za bezbjednost ličnih podataka koji se obrađuju putem nadzornih kamera.
„Institucije treba da obezbjede da uređaji budu bezbjedni i da izbjegavaju korišćenje proizvoda koji mogu da predstavljaju rizike po bezbjednost ličnih podataka“, saopštila je Agencija.
Međutim, kada je riječ o sigurnosnim kamerama, ova agencija nije komentarisala konkretne kompanije ili američke bezbjednosne propise i kako se oni primjenjuju na Kosovu.
Kineske kompanije su vodeći svjetski dobavljači tehnologije za nadzor. To je zato što su njihove kamere jeftine, jednostavne za upotrebu i instalaciju i nude visoke performanse.
Kompanije kao što su Hikvision i Dahua su djelimično u vlasništvu kineske države, dok je Uniview privatna kompanija, ali je učestvovala u ugovorima kineske vlade za nadgledanje manjina u Sinđiangu.
Do sada su SAD i Velika Britanija stavili na crnu listu nekoliko kineskih tehnoloških kompanija.
Međutim, većina evropskih zemalja nije uvela takve zabrane, već je odlučila da ukloni kineske kamere iz upotrebe u vladinim ili vojnim institucijama.
Izvor: RSE
