Sankcije, izolacija... Od proglašenja nezavisnosti Kosovo nije uspelo da ostvari ekonomsku održivost
Od proglašenja nezavisnosti Kosovo nije uspelo da stvori ekonomsku održivost, a pored toga, od juna 2023. godine, uvedene su sankcije sankcije Evropske unije zbog situacije na sjeveru, navodi RTV21 rezultate u oblasti ekonomije u posljednjih 17 godina.
Kosovo, je 2008. godine imalo budžet od milijardu i 27 miliona eura, dok je godinu dana nakon nezavisnosti 2009. godine, Skupština Kosova odobrila budžet od milijardu i 430 miliona eura. Tako je budžet za 2024. dostigao 3,3 milijarde eura, a 2025. 3,6 milijardi eura.
Tako je tokom 2009. godine Kosovo zabilježilo privredni rast od 5 odsto, dok je 2023. ova stopa iznosila 3,5 odsto, a 2024. oko 4 odsto, što stručnjaci iz oblasti ekonomije smatraju prirodnim, a ne rezultatom ekonomskog razvoja.
Još jedan izazov za najnoviju državu u Evropi ostaje visoka stopa siromaštva i visoka stopa nezaposlenosti u poređenju sa zemljama u regionu. Prema posljednjem izvještaju Svjetske banke, na Kosovu je zaposleno samo 37 odsto radno sposobnog stanovništva, podsjeća RTV21.
Kosovo ostaje neprivlačna zemlja za strane investicije, posebno velikih svjetskih kompanija i brendova. Prema podacima CBK-a, direktne strane investicije od januara do septembra 2024. godine dostigle su vrijednost od 657,3 miliona eura, što prema procjenama ekonomskih stručnjaka ukazuje da je tempo rasta investicija usporen. U pogledu sektora, aktivnosti u oblasti nekretnina su dominirale stranim direktnim investicijama.
Profesor ekonomije Ilir Hajdini pomenuo je neka dostignuća u ekonomskom sektoru tokom ovih 17 godina državnosti. On kaže da je nakon sticanja nezavisnosti, Kosovo uložilo milijarde eura u putnu infrastrukturu, kao i u izgradnju dva autoputa, onog koji povezuje zemlju sa Albanijom „Ibrahim Rugova“, kao i drugog autoputa „Arben Xhaferi“ u pravcu Skoplja.
„Kosovo ima kontinuiran ekonomski rast u posljednjih 20 godina. Najistaknutiji projekti vrijedni pomena su autoput koji povezuje Kosovo sa Albanijom, autoput „Ibrahim Rugova“ i još jedan autoput između Prištine i Skoplja. U energetskom sektoru smo takođe imali uniju tržišta između Kosova i Albanije, koju su omogućili nemački investitori... U kontekstu stranih investicija koje su se desile, iskusili smo spor rast“, kazao je Hajdini.
Ekonomski ekspert Safet Gërxhaliu izjavio je da je vrijeme da se prate evropski i svjetski trendovi u ekonomskom smislu.
„Sama činjenica da danas nemamo ulaganja, nema stranih investitora, najveća je šteta. Vjerujem da sve što se može nazvati ponosom Kosova u posljednjih 17 godina jeste činjenica da je privatni sektor zaista mnogo više napredovao od politike. Takođe je činjenica da je doprinos dijaspore bio prilično očigledan u ekonomskim i socijalnim aspektima Kosova, ali sada, moramo da imamo dijalog, moramo zaista da unapredimo ovo partnerstvo, jer samo tako možemo da idemo napred“, rekao je ekonomista.
Kosovo uvozi većinu proizvoda iz susjednih zemalja, svijeta i zemalja Evropske unije. Izvoz robe prema Carini Kosova su simbolične brojke, tako da je trgovinski deficit i dalje povećan u odnosu na uvoz. Istovremeno, uvoz je takođe povećan u posljednje tri do četiri godine. Tokom 2024. godine Kosovo je izvezlo robe u vrijednosti od 889 miliona eura, dok je uvezlo 6,38 milijardi eura, što je dostiglo najveću stopu uvoza od poslijeratnog perioda. U 2023. vrijednost izvoza bila je 819 miliona eura, uvoza takođe 5 milijardi 878 miliona eura.
Tokom ovih godina nezavisnosti, zemlja je zastala u izgradnji željeznice i razvoju javnih preduzeća kao što su „Trepča“, „Infraskosi“ i Telekom, a 1. januara 2024. godine se dogodilo dugo očekivano dostignuće za zemlju - liberalizacija viza za slobodno kretanje građana u šengenskom prostoru.
Tako je Kosovo poslije proglašenja nezavisnosti uspelo da uđe u skoro sve međunarodne finansijske organizacije, Svjetsku banku, Međunarodni monetarni fond, Evropsku banku za obnovu i razvoj, ali ne i Biro zelene karte, što ostaje uslov za članstvo naše zemlje u Ujedinjenim nacijama.
Izvor: RTV21
Tako je tokom 2009. godine Kosovo zabilježilo privredni rast od 5 odsto, dok je 2023. ova stopa iznosila 3,5 odsto, a 2024. oko 4 odsto, što stručnjaci iz oblasti ekonomije smatraju prirodnim, a ne rezultatom ekonomskog razvoja.
Još jedan izazov za najnoviju državu u Evropi ostaje visoka stopa siromaštva i visoka stopa nezaposlenosti u poređenju sa zemljama u regionu. Prema posljednjem izvještaju Svjetske banke, na Kosovu je zaposleno samo 37 odsto radno sposobnog stanovništva, podsjeća RTV21.
Kosovo ostaje neprivlačna zemlja za strane investicije, posebno velikih svjetskih kompanija i brendova. Prema podacima CBK-a, direktne strane investicije od januara do septembra 2024. godine dostigle su vrijednost od 657,3 miliona eura, što prema procjenama ekonomskih stručnjaka ukazuje da je tempo rasta investicija usporen. U pogledu sektora, aktivnosti u oblasti nekretnina su dominirale stranim direktnim investicijama.
Profesor ekonomije Ilir Hajdini pomenuo je neka dostignuća u ekonomskom sektoru tokom ovih 17 godina državnosti. On kaže da je nakon sticanja nezavisnosti, Kosovo uložilo milijarde eura u putnu infrastrukturu, kao i u izgradnju dva autoputa, onog koji povezuje zemlju sa Albanijom „Ibrahim Rugova“, kao i drugog autoputa „Arben Xhaferi“ u pravcu Skoplja.
„Kosovo ima kontinuiran ekonomski rast u posljednjih 20 godina. Najistaknutiji projekti vrijedni pomena su autoput koji povezuje Kosovo sa Albanijom, autoput „Ibrahim Rugova“ i još jedan autoput između Prištine i Skoplja. U energetskom sektoru smo takođe imali uniju tržišta između Kosova i Albanije, koju su omogućili nemački investitori... U kontekstu stranih investicija koje su se desile, iskusili smo spor rast“, kazao je Hajdini.
Ekonomski ekspert Safet Gërxhaliu izjavio je da je vrijeme da se prate evropski i svjetski trendovi u ekonomskom smislu.
„Sama činjenica da danas nemamo ulaganja, nema stranih investitora, najveća je šteta. Vjerujem da sve što se može nazvati ponosom Kosova u posljednjih 17 godina jeste činjenica da je privatni sektor zaista mnogo više napredovao od politike. Takođe je činjenica da je doprinos dijaspore bio prilično očigledan u ekonomskim i socijalnim aspektima Kosova, ali sada, moramo da imamo dijalog, moramo zaista da unapredimo ovo partnerstvo, jer samo tako možemo da idemo napred“, rekao je ekonomista.
Kosovo uvozi većinu proizvoda iz susjednih zemalja, svijeta i zemalja Evropske unije. Izvoz robe prema Carini Kosova su simbolične brojke, tako da je trgovinski deficit i dalje povećan u odnosu na uvoz. Istovremeno, uvoz je takođe povećan u posljednje tri do četiri godine. Tokom 2024. godine Kosovo je izvezlo robe u vrijednosti od 889 miliona eura, dok je uvezlo 6,38 milijardi eura, što je dostiglo najveću stopu uvoza od poslijeratnog perioda. U 2023. vrijednost izvoza bila je 819 miliona eura, uvoza takođe 5 milijardi 878 miliona eura.
Tokom ovih godina nezavisnosti, zemlja je zastala u izgradnji željeznice i razvoju javnih preduzeća kao što su „Trepča“, „Infraskosi“ i Telekom, a 1. januara 2024. godine se dogodilo dugo očekivano dostignuće za zemlju - liberalizacija viza za slobodno kretanje građana u šengenskom prostoru.
Tako je Kosovo poslije proglašenja nezavisnosti uspelo da uđe u skoro sve međunarodne finansijske organizacije, Svjetsku banku, Međunarodni monetarni fond, Evropsku banku za obnovu i razvoj, ali ne i Biro zelene karte, što ostaje uslov za članstvo naše zemlje u Ujedinjenim nacijama.
Izvor: RTV21
