Među teškom mehanizacijom, kojom su Srbi na sjeveru Kosova 31. jula napravili barikade i blokirali gotovo sve puteve koji vode do prijelaza Jarinje i Brnjak, bila su i vozila gotovo identična onim koja koriste srpske komunalne službe u opštinama na sjeveru Kosova, pokazuje istraživanje Radija Slobodna Evropa (RSE).
Ove službe, kao što je Javno komunalno preduzeće (JKP) "Standard" iz Sjeverne Mitrovice, su pod kontrolom Srpske liste, vodeće partije Srba na Kosovu koja je bliska Srpskoj naprednoj stranci (SNS) predsednika Srbije Aleksandra Vučića.
Kamere RSE su na barikadama 31. jula i 1. avgusta zabilježile i prisustvo radnika preduzeća "Standard", koji su bili u uniformama.
Radnici JKP “Standard” u radnim uniformama na barikadama u mjestu Rudare na sjeveru Kosova. 1 avgust, 2022
Direktor ovog preduzeća je Goran Rakić, predsjednik Srpske liste, koji je ministar za zajednice i povratak u Vladi Kosova, premijera Albina Kurtija.
RSE je pokušao da stupi u kontakt sa Rakićem ali bezuspješno. Potom smo se obratili Aleksandru Trajkoviću, kog lokalni mediji predstavljaju kao "rukovodioca" JKP "Standard”, a koji je nakon pitanja RSE šta su radnici i kamioni tog preduzeća radili na barikadama odgovorio:
"To pitanje morate da postavite direktoru firme, ja stvarno ne mogu da vam odgovorim na to pitanje."
Rekao je da je on "samo rukovodilac ekonomskog sektora".
Na zvaničnom sajtu JKP "Standard" se navodi da je to preduzeće zaduženo "za obavljanje komunalnih djelatnosti na teritoriji opštine Kosovska Mitrovica".
Lokacija vozila na kome je bilo vozilo preduzeća 'Sandard'
RSE je oko učešća kamiona srpskih komunalnih službi na barikadama pokušao da dobije izjavu Aleksandra Spirića, predsjednika Privremenog organa u Sjevernoj Mitrovici, ali pošto se nije javljao na telefon upit mu je poslat i putem poruke na Viberu. Odgovor nije stigao.
Osim Privremenog opštinskog organa, koji su za kosovske vlasti nelegalne paralelne institucije, funkcionišu i opštine sa srpskom većinom koje rade po kosovskim zakonima, ali su i u njima funkcioneri Srpske liste na vodećim pozicijama.
Primjera radi, Zoran Todić je načelnik Opštine Leposavić po kosovskom sistemu ali vodi i Privremeni opštinski organ u srpskom sistemu.
Mnogi kamioni na barikadama bili su neobilježeni, neki čak i bez registarskih tablica.
Međutim, na snimcima koje ima RSE može se videti i jedan kamion-cisterna. Snimak je napravljen sa zadnje lijeve stane vozila, na kojem se jasno vidi registarska tablica sa oznakom Beograda.
Cisterna na barikadama koju je JKP "Gradska čistoća" iz Beograda 16. maja 2019. godine donirala Privremenom opštinskom organu Zubin Potok.
Identičnu cisternu je JKP "Gradska čistoća" iz Beograda 16. maja 2019. godine donirala predstavnicima Opštine Zubin Potok.
O tom događaju je na sajtu "Gradske čistoće" objavljen izveštaj i fotogalerija.
Cisterna JKP "Gradska čistoća" iz Beograda donirana predstavnicima Opštine Zubin Potok 16. maja 2019.
Takođe, na jednoj fotografiji se vidi cisterna slična onoj koja je bila na barikadama ali registarski broj tablice nije moguće vidjeti, pošto je fotografija snimljena sa bočne strane.
RSE se obratio Carini Kosova uz zahtjev da dobije broj registarske tablice cisterne koja je iz Beograda kao donacija 16. maja 2019. uvezena Kosovo, za potrebe Privremenog opštinskog organa Zubin Potok. Odgovor nije stigao.
Na barikadama je ekipa RSE snimila i jedan bijeli kamion za odnošenje smeća, na kojem je istaknut logo Javnog komunalnog preduzeća "Gradska čistoća" iz Beograda. Fotografija je snimila desnu stranu kamiona i ne vide se registarske tablice ali se vidi logotip "Gradske čistoće".
Bijeli kamion za odnošenje smeća sa logoom Javnog komunalnog preduzeća "Gradska čistoća" iz Beograda usnimljen na barikadi u Rudaru
Jedan takav kamion je ovo preduzeće doniralo preduzeću "Standard" u Sjevernoj Mitrovici 18. juna 2020. godine. Uprava Grada Beograda je to objavila na zvaničnom sajtu, uz fotografije sa svečane ceremonije u Sjevernoj Mitrovici.
Ceremoniji je, kako se vidi, prisustvovao i tadašnji zamjenik gradonačelnika glavnog grada Goran Vesić koji se fotografisao ispred poklonjenog kamiona.
RSE je Gorana Vesića kontaktirao posredstvom Vibera. U poruci su mu dostavljene fotografije kamiona sa barikada i onog koji je doniran Sjevernoj Mitrovici. Od bivšeg zamjenika gradonačelnika nije stigao odgovor.
RSE je i JKP "Gradskoj čistoći" uputio zahtjev za pristup informacijama od javnog značaja u vezi sa brojevima registarskih tablica vozila koja su donirana opštinama na sjeveru Kosova.
Međutim, te informacije nam nisu dostavljene.
Osim vozila koja se dovode u vezu sa lokalnim komunalnim službama, saobraćajnice na sjeveru Kosova blokirali su i kamioni pojedinih privatnih kompanija iz Srbije. Jedan šleper crvene boje jasno je obilježen oznakom preduzeća "Srbijaautoput".
'Srbijaautoput' vozilo na barikadi kod Zubinog Potoka
Riječ je o privatnoj firmi sa sjedištem u Beogradu koja se bavi izgradnjom puteva i autoputeva.
Kao direktor i apsolutni vlasnik firme vodi se Željko Janković. Ovo preduzeće je u posljednje dvije godine dobilo dvadesetak tendera za radove na izgradnji, rekonstrukciji i održavanju lokalnih saobraćajnica po Srbiji.
Lokacija barikade na kojoj je bilo vozilo 'Srbijaautoput'
RSE je poslao upit firmi "Srbijaautoput" sa molbom da pruže više detalja o učešću kamiona sa oznakama te firme na barikadama, ali do zaključenja teksta odgovor nije stigao. Na službeni telefon se takođe niko nije javio.
Inače, vozači kamiona kojima su blokirani putevi na sjeveru 31. jula i 1. avgusta, uglavnom su nosili maske preko lica.
Takođe, RSE je u mjestu Donje Jarinje dokumentovao kako dva muškarca, sa maskama preko lica i u panciru, stoje pored barikada naoružani.
RSE je u vezi sa korišćenjem vozila komunalnih preduzeća kontaktirao i Kancelariju za Kosovo u Vladi Srbije ali odgovor nije stigao.
Fotografija na kojoj se sa desene strane pored kamiona vide maskirana naoružana osoba u Donjem Jarinju, opstina Leposavić. 31 jul, 2022.
Posljednje tenzije na Kosovu su nastale 31. jula, uoči početka procesa preregistracije srpskih tablica sa oznakama gradova na Kosovu na RKS (Republika Kosovo) i uspostavljanja recipročnih mjera oko ličnih karata koje izdaju srpski organi.
Tada su lokalni Srbi u četiri opštine na sjeveru Kosova kamionima i drugim vozilima blokirali puteve u znak protesta, a Srpska lista im zahvaljivala na tome i ohrabrivala ih.
Lokacija kamiona u Donjem Jarinju pored kojeg su bile gdje su bile naoružane i maskirane osobe
Goran Rakić, predsjednik Srpske liste, je na vanrednoj konferenciji za novinare sa direktorom Kancelarije za Kosovo Petrom Petkovićem u Beogradu 1. avgusta, rekao da su barikade "reakcija a ne akcija na jednostrane poteze Prištine".
U međuvremenu je Vlada Kosova donela odluku da će na 30 dana, na zahtjev međunarodnih partnera, odložiti primjenu tih odluka zbog dezinformacija koje stižu iz Beograda o stanju na terenu.
S druge strane, sjever Kosova je obljepljen plakatama "Nema predaje LK ostaje" i "Nema predaje KM ostaje".
Plakate u Sjevernoj Mitrovici
Prethodno je 1. avgusta ministar unutrašnjih poslova Kosova Xhelal Sveçla rekao da su barikade na sjeveru Kosova postavile "srpske ilegalne strukture, 15 minuta nakon što su sirene puštene i raspoređene na devet različitih lokacija na sjeveru zemlje".
Premijer Kosova Albin Kurti je u intervjuu za RSE rekao da je u opštinama na sjeveru Kosovu 31. jula postojao rizik da situacija preraste u oružani sukob "zbog straha koji je uneo Beograd i zbog planova rađenih u Raškoj i Beogradu".
"Najmanje 9 barikada je postavljeno unutar 10 minuta. Radi se o organizaciji i pripremi koje ne može biti građansko, već državno. Ovo se kuvalo u Beogradu gdje se više od mjesec dana vodila kampanja kako će se 1. avgusta na Kosovu početi takozvana oluja, slična onoj u Hrvatskoj, i da će uslijediti pakao na Kosovu", kazao je Kurti.
"Te barikade koje su podignute 31. jula nose nešto novo, jer nisu prosto bile barikade koje bi ometale kretanje, već i sa kojih bi se pucalo na vozila koja dolaze. Prema tome, na ovim barikadama je bilo i naoružanih ljudi. Ne radi se o barikadama sa civilnim stanovništvom koje jednostavno ometaju kretanje, već se radi o barikadama sa naoružanim ljudima koji su postavili barikade na takvim pozicijama prigodnim za pucanje na vozila ili ljude koji dolaze", dodao je Kurti.
U međuvremenu je Srpska lista potvrdila da je na barikadama bio potpredsjednik te stranke Milan Radoičić, za kojim kosovske vlasti tragaju zbog umješanosti u slučaj "Brezovica", u okviru kog je zbog zloupotrebe službenog položaja uhapšen i funkcioner Srpske liste i bivši načelnik Štrpca Bratislav Nikolić. Radoičić se sumnjiči za “zastrašivanje svjedoka u toku krivičnog postupka”.
Ovo nije prvi puta da se barikade postavljaju na sjeveru Kosova kako bi kosovske vlasti bile sprečene da realizuju svoje odluke.
One su postavljene i septembra prošle godine, kada je Vlada Kosova uvela recipročne mjere Srbiji oko registarskih tablica.
Granični prijelazi Jarinje i Brnjak su na dvije nedjelje bili blokirani a tamo su se sve vrijeme nalazili pripadnici Specijalne policije Kosova, dok su u nekoliko navrata u blizini graničnog prelaza Jarinje nadletali vojni avioni Srbije.
Tada je zvanični Beograd poručio da su jedinice Vojske Srbije u povišenoj borbenoj gotovosti u garnizonima Raška i Novi Pazar, nadomak granice sa Kosovom.
Barikade su postavljene i 2011. godine, kako Kosovo ne bi uspostavilo vlast na sjeveru. KFOR je te 2011. godine označio Zvonka Veselinovića kao osobu koja je organizovala postavljanje barikada i izazivanje nereda u tom dijelu Kosova.
Zvonko Veselinović, biznismen sa sjevera Kosova, se zajedno sa potpredsjednikom Srpske liste Milanom Radoičićem, dovodi u vezu sa nekim kriminalnim radnjama i protiv kojih je vođeno nekoliko postupaka pred pravosudnim organima u Srbiji.
Veselinović i Radoičić se nalaze i na crnoj listi SAD zbog umješanosti u međunarodni organizovani kriminal a kosovske vlasti ih dovode u vezu sa ubistvom srpskog opozicionog političara Olivera Ivanovića.
Kamere RSE su na barikadama 31. jula i 1. avgusta zabilježile i prisustvo radnika preduzeća "Standard", koji su bili u uniformama.
Radnici JKP “Standard” u radnim uniformama na barikadama u mjestu Rudare na sjeveru Kosova. 1 avgust, 2022
Direktor ovog preduzeća je Goran Rakić, predsjednik Srpske liste, koji je ministar za zajednice i povratak u Vladi Kosova, premijera Albina Kurtija.
RSE je pokušao da stupi u kontakt sa Rakićem ali bezuspješno. Potom smo se obratili Aleksandru Trajkoviću, kog lokalni mediji predstavljaju kao "rukovodioca" JKP "Standard”, a koji je nakon pitanja RSE šta su radnici i kamioni tog preduzeća radili na barikadama odgovorio:
"To pitanje morate da postavite direktoru firme, ja stvarno ne mogu da vam odgovorim na to pitanje."
Rekao je da je on "samo rukovodilac ekonomskog sektora".
Na zvaničnom sajtu JKP "Standard" se navodi da je to preduzeće zaduženo "za obavljanje komunalnih djelatnosti na teritoriji opštine Kosovska Mitrovica".
Lokacija vozila na kome je bilo vozilo preduzeća 'Sandard'
RSE je oko učešća kamiona srpskih komunalnih službi na barikadama pokušao da dobije izjavu Aleksandra Spirića, predsjednika Privremenog organa u Sjevernoj Mitrovici, ali pošto se nije javljao na telefon upit mu je poslat i putem poruke na Viberu. Odgovor nije stigao.
Osim Privremenog opštinskog organa, koji su za kosovske vlasti nelegalne paralelne institucije, funkcionišu i opštine sa srpskom većinom koje rade po kosovskim zakonima, ali su i u njima funkcioneri Srpske liste na vodećim pozicijama.
Primjera radi, Zoran Todić je načelnik Opštine Leposavić po kosovskom sistemu ali vodi i Privremeni opštinski organ u srpskom sistemu.
Na barikadama maskirani vozači i kamioni bez tablica
Mnogi kamioni na barikadama bili su neobilježeni, neki čak i bez registarskih tablica.
Međutim, na snimcima koje ima RSE može se videti i jedan kamion-cisterna. Snimak je napravljen sa zadnje lijeve stane vozila, na kojem se jasno vidi registarska tablica sa oznakom Beograda.
Cisterna na barikadama koju je JKP "Gradska čistoća" iz Beograda 16. maja 2019. godine donirala Privremenom opštinskom organu Zubin Potok.
Identičnu cisternu je JKP "Gradska čistoća" iz Beograda 16. maja 2019. godine donirala predstavnicima Opštine Zubin Potok.
O tom događaju je na sajtu "Gradske čistoće" objavljen izveštaj i fotogalerija.
Cisterna JKP "Gradska čistoća" iz Beograda donirana predstavnicima Opštine Zubin Potok 16. maja 2019.
Takođe, na jednoj fotografiji se vidi cisterna slična onoj koja je bila na barikadama ali registarski broj tablice nije moguće vidjeti, pošto je fotografija snimljena sa bočne strane.
RSE se obratio Carini Kosova uz zahtjev da dobije broj registarske tablice cisterne koja je iz Beograda kao donacija 16. maja 2019. uvezena Kosovo, za potrebe Privremenog opštinskog organa Zubin Potok. Odgovor nije stigao.
Na barikadama je ekipa RSE snimila i jedan bijeli kamion za odnošenje smeća, na kojem je istaknut logo Javnog komunalnog preduzeća "Gradska čistoća" iz Beograda. Fotografija je snimila desnu stranu kamiona i ne vide se registarske tablice ali se vidi logotip "Gradske čistoće".
Bijeli kamion za odnošenje smeća sa logoom Javnog komunalnog preduzeća "Gradska čistoća" iz Beograda usnimljen na barikadi u Rudaru
Jedan takav kamion je ovo preduzeće doniralo preduzeću "Standard" u Sjevernoj Mitrovici 18. juna 2020. godine. Uprava Grada Beograda je to objavila na zvaničnom sajtu, uz fotografije sa svečane ceremonije u Sjevernoj Mitrovici.
Ceremoniji je, kako se vidi, prisustvovao i tadašnji zamjenik gradonačelnika glavnog grada Goran Vesić koji se fotografisao ispred poklonjenog kamiona.
RSE je Gorana Vesića kontaktirao posredstvom Vibera. U poruci su mu dostavljene fotografije kamiona sa barikada i onog koji je doniran Sjevernoj Mitrovici. Od bivšeg zamjenika gradonačelnika nije stigao odgovor.
RSE je i JKP "Gradskoj čistoći" uputio zahtjev za pristup informacijama od javnog značaja u vezi sa brojevima registarskih tablica vozila koja su donirana opštinama na sjeveru Kosova.
Međutim, te informacije nam nisu dostavljene.
Osim vozila koja se dovode u vezu sa lokalnim komunalnim službama, saobraćajnice na sjeveru Kosova blokirali su i kamioni pojedinih privatnih kompanija iz Srbije. Jedan šleper crvene boje jasno je obilježen oznakom preduzeća "Srbijaautoput".
'Srbijaautoput' vozilo na barikadi kod Zubinog Potoka
Riječ je o privatnoj firmi sa sjedištem u Beogradu koja se bavi izgradnjom puteva i autoputeva.
Kao direktor i apsolutni vlasnik firme vodi se Željko Janković. Ovo preduzeće je u posljednje dvije godine dobilo dvadesetak tendera za radove na izgradnji, rekonstrukciji i održavanju lokalnih saobraćajnica po Srbiji.
Lokacija barikade na kojoj je bilo vozilo 'Srbijaautoput'
RSE je poslao upit firmi "Srbijaautoput" sa molbom da pruže više detalja o učešću kamiona sa oznakama te firme na barikadama, ali do zaključenja teksta odgovor nije stigao. Na službeni telefon se takođe niko nije javio.
Inače, vozači kamiona kojima su blokirani putevi na sjeveru 31. jula i 1. avgusta, uglavnom su nosili maske preko lica.
Takođe, RSE je u mjestu Donje Jarinje dokumentovao kako dva muškarca, sa maskama preko lica i u panciru, stoje pored barikada naoružani.
RSE je u vezi sa korišćenjem vozila komunalnih preduzeća kontaktirao i Kancelariju za Kosovo u Vladi Srbije ali odgovor nije stigao.
Fotografija na kojoj se sa desene strane pored kamiona vide maskirana naoružana osoba u Donjem Jarinju, opstina Leposavić. 31 jul, 2022.
Barikade kao simbol tenzija na sjeveru Kosova
Posljednje tenzije na Kosovu su nastale 31. jula, uoči početka procesa preregistracije srpskih tablica sa oznakama gradova na Kosovu na RKS (Republika Kosovo) i uspostavljanja recipročnih mjera oko ličnih karata koje izdaju srpski organi.
Tada su lokalni Srbi u četiri opštine na sjeveru Kosova kamionima i drugim vozilima blokirali puteve u znak protesta, a Srpska lista im zahvaljivala na tome i ohrabrivala ih.
Lokacija kamiona u Donjem Jarinju pored kojeg su bile gdje su bile naoružane i maskirane osobe
Goran Rakić, predsjednik Srpske liste, je na vanrednoj konferenciji za novinare sa direktorom Kancelarije za Kosovo Petrom Petkovićem u Beogradu 1. avgusta, rekao da su barikade "reakcija a ne akcija na jednostrane poteze Prištine".
U međuvremenu je Vlada Kosova donela odluku da će na 30 dana, na zahtjev međunarodnih partnera, odložiti primjenu tih odluka zbog dezinformacija koje stižu iz Beograda o stanju na terenu.
S druge strane, sjever Kosova je obljepljen plakatama "Nema predaje LK ostaje" i "Nema predaje KM ostaje".
Plakate u Sjevernoj Mitrovici
Prethodno je 1. avgusta ministar unutrašnjih poslova Kosova Xhelal Sveçla rekao da su barikade na sjeveru Kosova postavile "srpske ilegalne strukture, 15 minuta nakon što su sirene puštene i raspoređene na devet različitih lokacija na sjeveru zemlje".
Premijer Kosova Albin Kurti je u intervjuu za RSE rekao da je u opštinama na sjeveru Kosovu 31. jula postojao rizik da situacija preraste u oružani sukob "zbog straha koji je uneo Beograd i zbog planova rađenih u Raškoj i Beogradu".
"Najmanje 9 barikada je postavljeno unutar 10 minuta. Radi se o organizaciji i pripremi koje ne može biti građansko, već državno. Ovo se kuvalo u Beogradu gdje se više od mjesec dana vodila kampanja kako će se 1. avgusta na Kosovu početi takozvana oluja, slična onoj u Hrvatskoj, i da će uslijediti pakao na Kosovu", kazao je Kurti.
"Te barikade koje su podignute 31. jula nose nešto novo, jer nisu prosto bile barikade koje bi ometale kretanje, već i sa kojih bi se pucalo na vozila koja dolaze. Prema tome, na ovim barikadama je bilo i naoružanih ljudi. Ne radi se o barikadama sa civilnim stanovništvom koje jednostavno ometaju kretanje, već se radi o barikadama sa naoružanim ljudima koji su postavili barikade na takvim pozicijama prigodnim za pucanje na vozila ili ljude koji dolaze", dodao je Kurti.
U međuvremenu je Srpska lista potvrdila da je na barikadama bio potpredsjednik te stranke Milan Radoičić, za kojim kosovske vlasti tragaju zbog umješanosti u slučaj "Brezovica", u okviru kog je zbog zloupotrebe službenog položaja uhapšen i funkcioner Srpske liste i bivši načelnik Štrpca Bratislav Nikolić. Radoičić se sumnjiči za “zastrašivanje svjedoka u toku krivičnog postupka”.
Prethodne barikade na sjeveru Kosova
Ovo nije prvi puta da se barikade postavljaju na sjeveru Kosova kako bi kosovske vlasti bile sprečene da realizuju svoje odluke.
One su postavljene i septembra prošle godine, kada je Vlada Kosova uvela recipročne mjere Srbiji oko registarskih tablica.
Granični prijelazi Jarinje i Brnjak su na dvije nedjelje bili blokirani a tamo su se sve vrijeme nalazili pripadnici Specijalne policije Kosova, dok su u nekoliko navrata u blizini graničnog prelaza Jarinje nadletali vojni avioni Srbije.
Tada je zvanični Beograd poručio da su jedinice Vojske Srbije u povišenoj borbenoj gotovosti u garnizonima Raška i Novi Pazar, nadomak granice sa Kosovom.
Barikade su postavljene i 2011. godine, kako Kosovo ne bi uspostavilo vlast na sjeveru. KFOR je te 2011. godine označio Zvonka Veselinovića kao osobu koja je organizovala postavljanje barikada i izazivanje nereda u tom dijelu Kosova.
Zvonko Veselinović, biznismen sa sjevera Kosova, se zajedno sa potpredsjednikom Srpske liste Milanom Radoičićem, dovodi u vezu sa nekim kriminalnim radnjama i protiv kojih je vođeno nekoliko postupaka pred pravosudnim organima u Srbiji.
Veselinović i Radoičić se nalaze i na crnoj listi SAD zbog umješanosti u međunarodni organizovani kriminal a kosovske vlasti ih dovode u vezu sa ubistvom srpskog opozicionog političara Olivera Ivanovića.
