Uoči posjete Prištini i Beogradu specijalnih predstavnika SAD i EU Gabriela Eskobara i Miroslava Lajčaka, u javnosti se govori o nekim novim modelima Zajednice srpskih opština (ZSO), prenosi Radio Slobodna Evropa.
To je za lokalne medije 26. januara pomenuo ambasador SAD na Kosovu Jeffrey Hovenier. Druge detalje nije izneo.
"Postoje modeli za koje mislimo da mogu da funkcionišu i ohrabrili smo Vladu Kosova da razmotri te modele i razmotri to pitanje", rekao je Jeffrey Hovenier.
Iz Vlade Kosova ne odgovaraju na upite Radija Slobodna Evropa da li im je neko do sada predstavio eventualne nove modele Zajednice. Istovremeno, u Kancelariji za Kosovo Vlade Srbije podvlače da je "jedini model postojanja Zajednice srpskih opština, onako kako je dogovoren i potpisan od strane Beograda, Prištine i EU".
Premijer Kosova Albin Kurti je formiranje Zajednice srpskih opština u nekoliko navrata poredio sa Republikom Srpskom u Bosni i Hercegovini, uz ocjenu da neće dozvoliti njeno formiranje sa izvršnim ovlašćenjima jer bi to dovelo do "nefunkcionalnosti zemlje".
Iz Kancelarije za Kosovo Vlade Srbije nije precizno odgovoreno na pitanje RSE da li su predstavljeni novi modeli formiranja ZSO. Umjesto toga navodi se da se, u do sada postignutim Briselskim sporazumima o formiranju Zajednice, "nalazi jedini model postojanja ZSO, onako kako je dogovoren i potpisan od strane Beograda, Prištine i EU".
"A Beograd se čvrsto drži opšteg međunarodnog principa 'Pacta sunt servanda' (dogovori se trebaju poštovati)", podvlače u pisanom odgovoru iz Kancelarije za Kosovo Vlade Srbije. Dodaje se da je pitanje formiranja ZSO u potpunosti definisano sporazumima iz 2013. i 2015. godine.
"Riječ je o prvih šest tačaka Briselskog sporazuma i 22 odredbe 'Opštih principa' kojima je jasno definisano postojanje strukture, ciljeva, izvršnih ovlašćenja, kao i nadležnosti Zajednice srpskih opština", navode dalje.
Iz Vlade Srbije podsjećaju i da je Upravljački tim za izradu Statuta Zajednice, na osnovu odobrenja EU, izradio Statut u skladu sa tačkom 21. sporazuma pod nazivom "Zajednica opština sa srpskom većinom - Opšti principi/ključni elementi".
Upravljački tim je, precizira se, rad na Nacrtu Statuta završio u propisanom roku od četiri mjeseca. Potom je 9. avgusta 2018. i zvanično izvjestio EU da je završio posao. U skladu sa pomenutim članom 21. "Opštih principa", nacrt Statuta je trebalo potom da bude predstavljen dijalogu na visokom političkom nivou u Briselu.
"Međutim, taj sastanak, koji treba da sazove Brisel, a na kojem jedino može da bude prezentovan nacrt Statuta - nije sazvan ni održan".
Izvršni direktor Centra za zastupanje demokratske kulture iz Sjeverne Mitrovice Dušan Radaković, navodi da će, prema njegovim izvorima sa Kosova i iz Srbije, modele Zajednice opština sa srpskom većinom vlastima u Prištini i Beogradu predstaviti Escobar i Lajčak.
Ranije je kancelarija State departmenta za Evropu i Evroaziju potvrdila da će njih dvojica boraviti na Kosovu i u Srbiji od 30. januara do 4. februara. Kako je navedeno cilj njihove posjete je da podstaknu lidere u Prištini i Beogradu da normalizuju odnose kroz dijalog.
"Njih dvojica će predstaviti nekoliko modaliteta, koji će biti prihvatljivi i za američke i za evropske institucije model Zajednice, a nakon toga je na obe strane da li će to prihvatiti ili ne", rekao je Radaković za RSE.
Radaković podvlači da je osnivanje Zajednice dozvoljeno zakonima Kosova i da se tako nešto spominje i u Ahtisaarijevom planu, dokumentu na osnovu kog je Kosovo 2008. proglasilo nezavisnost i izradilo Ustav.
Prema njegovoj ocjeni, u albanskoj javnosti se stvorila pogrešna slika da ta Zajednica može da bude štetna po Kosovo i da može postati nova Republika Srpska.
"To je i cilj Escobara i Lajčaka, da objasne da to nije ideja (stvaranje Republike Srpske) zato je i američki ambasador (na Kosovu Jeffrey Hovenier) pričao da na Kosovu ne može i ne sme biti nova Republika Srpska. Ali, treba poštovati prava (zajednica) kao što to piše u Ahtisaarijevom planu ali i u zakonima Kosova, prije svega u zakonu o lokalnoj samoupravi", navodi on.
Radaković kaže i da je pročitao nekoliko verzija nacrta statuta Zajednice ali da će u narednom periodu vjerovatno biti izrađen i novi, na osnovu novog modela Zajednice koja će biti predstavljena.
"Oni donose jedan novi paket koji će možda biti primamljiviji Kosovu, Kurtiju konkretno, nego što je to bilo do sada", kaže Radaković.
S druge strane, Violeta Haxholli iz Demokratskog instituta Kosova navodi da albanski civilni sektor nema informacije o novim modelima zajednice, koje je pomenuo američki ambasador, niti da li su oni predstavljeni Vladi Kosova.
"Ono što je važno u izjavi američkog ambasadora je da je on više puta isticao da Zajednica neće imati izvršna ovlašćenja, da niko nije zainteresovan za stvaranje nove Republike Srpske na Kosovu, da je integritet (Kosova) zagarantovan. To je veoma važno za Vladu Kosova dok ne odluči da razmotri pitanje Zajednice", navodi Haxholli.
Izvan, za Kosovo ključnog pitanja koje proizlazi iz poređenja buduće ZSO i RS, Haxholli smatra da će kosovske vlasti na sastanku sa Escobarom i Lajčakom razgovarati o četiri teme a jedna je i nastavak dijaloga Kosova i Srbije, na čemu međunarodna zajednica insistira već neko vrijeme.
Druga tema bi, prema njenim riječima, mogla da bude pitanje održavanja parlamentarnih i predsjedničkih izbora Srbije na Kosovu, koji su zakazani za 3. april.
Haxholli vjeruje da će Escobar i Lajčak sa kosovskim vlastima razgovarati i oko povraćaja 24 hektara zemlje i šume srednjovjekovnom manastiru Srpske pravoslavne crkve Visoki Dečani, na zapadu Kosova, ali o Zajednici srpskih opština.
"Imamo presudu Ustavnog suda oko tog pitanja i sporazum koji još nije sproveden", ukazuje Haxholli.
Izvor: Kosovo Online/RSE
"Postoje modeli za koje mislimo da mogu da funkcionišu i ohrabrili smo Vladu Kosova da razmotri te modele i razmotri to pitanje", rekao je Jeffrey Hovenier.
Iz Vlade Kosova ne odgovaraju na upite Radija Slobodna Evropa da li im je neko do sada predstavio eventualne nove modele Zajednice. Istovremeno, u Kancelariji za Kosovo Vlade Srbije podvlače da je "jedini model postojanja Zajednice srpskih opština, onako kako je dogovoren i potpisan od strane Beograda, Prištine i EU".
Premijer Kosova Albin Kurti je formiranje Zajednice srpskih opština u nekoliko navrata poredio sa Republikom Srpskom u Bosni i Hercegovini, uz ocjenu da neće dozvoliti njeno formiranje sa izvršnim ovlašćenjima jer bi to dovelo do "nefunkcionalnosti zemlje".
Šta kažu u Vladi Srbije?
Iz Kancelarije za Kosovo Vlade Srbije nije precizno odgovoreno na pitanje RSE da li su predstavljeni novi modeli formiranja ZSO. Umjesto toga navodi se da se, u do sada postignutim Briselskim sporazumima o formiranju Zajednice, "nalazi jedini model postojanja ZSO, onako kako je dogovoren i potpisan od strane Beograda, Prištine i EU".
"A Beograd se čvrsto drži opšteg međunarodnog principa 'Pacta sunt servanda' (dogovori se trebaju poštovati)", podvlače u pisanom odgovoru iz Kancelarije za Kosovo Vlade Srbije. Dodaje se da je pitanje formiranja ZSO u potpunosti definisano sporazumima iz 2013. i 2015. godine.
"Riječ je o prvih šest tačaka Briselskog sporazuma i 22 odredbe 'Opštih principa' kojima je jasno definisano postojanje strukture, ciljeva, izvršnih ovlašćenja, kao i nadležnosti Zajednice srpskih opština", navode dalje.
Iz Vlade Srbije podsjećaju i da je Upravljački tim za izradu Statuta Zajednice, na osnovu odobrenja EU, izradio Statut u skladu sa tačkom 21. sporazuma pod nazivom "Zajednica opština sa srpskom većinom - Opšti principi/ključni elementi".
Upravljački tim je, precizira se, rad na Nacrtu Statuta završio u propisanom roku od četiri mjeseca. Potom je 9. avgusta 2018. i zvanično izvjestio EU da je završio posao. U skladu sa pomenutim članom 21. "Opštih principa", nacrt Statuta je trebalo potom da bude predstavljen dijalogu na visokom političkom nivou u Briselu.
"Međutim, taj sastanak, koji treba da sazove Brisel, a na kojem jedino može da bude prezentovan nacrt Statuta - nije sazvan ni održan".
O čemu će se pričati sa Escobarom i Lajčakom?
Izvršni direktor Centra za zastupanje demokratske kulture iz Sjeverne Mitrovice Dušan Radaković, navodi da će, prema njegovim izvorima sa Kosova i iz Srbije, modele Zajednice opština sa srpskom većinom vlastima u Prištini i Beogradu predstaviti Escobar i Lajčak.
Ranije je kancelarija State departmenta za Evropu i Evroaziju potvrdila da će njih dvojica boraviti na Kosovu i u Srbiji od 30. januara do 4. februara. Kako je navedeno cilj njihove posjete je da podstaknu lidere u Prištini i Beogradu da normalizuju odnose kroz dijalog.
"Njih dvojica će predstaviti nekoliko modaliteta, koji će biti prihvatljivi i za američke i za evropske institucije model Zajednice, a nakon toga je na obe strane da li će to prihvatiti ili ne", rekao je Radaković za RSE.
Radaković podvlači da je osnivanje Zajednice dozvoljeno zakonima Kosova i da se tako nešto spominje i u Ahtisaarijevom planu, dokumentu na osnovu kog je Kosovo 2008. proglasilo nezavisnost i izradilo Ustav.
Prema njegovoj ocjeni, u albanskoj javnosti se stvorila pogrešna slika da ta Zajednica može da bude štetna po Kosovo i da može postati nova Republika Srpska.
"To je i cilj Escobara i Lajčaka, da objasne da to nije ideja (stvaranje Republike Srpske) zato je i američki ambasador (na Kosovu Jeffrey Hovenier) pričao da na Kosovu ne može i ne sme biti nova Republika Srpska. Ali, treba poštovati prava (zajednica) kao što to piše u Ahtisaarijevom planu ali i u zakonima Kosova, prije svega u zakonu o lokalnoj samoupravi", navodi on.
Radaković kaže i da je pročitao nekoliko verzija nacrta statuta Zajednice ali da će u narednom periodu vjerovatno biti izrađen i novi, na osnovu novog modela Zajednice koja će biti predstavljena.
"Oni donose jedan novi paket koji će možda biti primamljiviji Kosovu, Kurtiju konkretno, nego što je to bilo do sada", kaže Radaković.
O poređenjima sa Republikom Srpskom
S druge strane, Violeta Haxholli iz Demokratskog instituta Kosova navodi da albanski civilni sektor nema informacije o novim modelima zajednice, koje je pomenuo američki ambasador, niti da li su oni predstavljeni Vladi Kosova.
"Ono što je važno u izjavi američkog ambasadora je da je on više puta isticao da Zajednica neće imati izvršna ovlašćenja, da niko nije zainteresovan za stvaranje nove Republike Srpske na Kosovu, da je integritet (Kosova) zagarantovan. To je veoma važno za Vladu Kosova dok ne odluči da razmotri pitanje Zajednice", navodi Haxholli.
Izvan, za Kosovo ključnog pitanja koje proizlazi iz poređenja buduće ZSO i RS, Haxholli smatra da će kosovske vlasti na sastanku sa Escobarom i Lajčakom razgovarati o četiri teme a jedna je i nastavak dijaloga Kosova i Srbije, na čemu međunarodna zajednica insistira već neko vrijeme.
Druga tema bi, prema njenim riječima, mogla da bude pitanje održavanja parlamentarnih i predsjedničkih izbora Srbije na Kosovu, koji su zakazani za 3. april.
Haxholli vjeruje da će Escobar i Lajčak sa kosovskim vlastima razgovarati i oko povraćaja 24 hektara zemlje i šume srednjovjekovnom manastiru Srpske pravoslavne crkve Visoki Dečani, na zapadu Kosova, ali o Zajednici srpskih opština.
"Imamo presudu Ustavnog suda oko tog pitanja i sporazum koji još nije sproveden", ukazuje Haxholli.
Izvor: Kosovo Online/RSE
