Nova predsjednica Kosova dolazi u posjetu Njemačkoj kako bi zatražila podršku. Zato što Srbija drži šapu na mladoj državi. U pozadini, Rusija i EU se bore za uticaj na Zapadnom Balkanu.
Za Valdete Osmani iz Đakovice, put do novog pasoša vodio je kroz Beograd. Četrdeset četvorogodišnja učiteljica u osnovnoj školi uspjela je da dobije kopiju izvoda iz matične knjige rođenih samo u glavnom gradu Srbije, umjesto u svojoj zemlji. Srbi su nakon rata na Kosovu, u julu 1999, tamo odneli zemljišne knjige, matične knjige rođenih i druga dokumenta. Beograd je prije mnogo godina obećao da će vratiti dokumenta ili bar overene kopije.
„Ali moj rodni grad do danas nije dobio nikakva dokumenta“, kaže Valdete Osmani iz Đakovice.
Takva saradnja radi političkog i ekonomskog napretka udaljenija je nego ikad u mnogim zemljama zapadnog Balkana: Bugarska blokira pregovore o prijemu u EU za Sjevernu Makedoniju zbog spora oko jezika i manjina. Bosna i Hercegovina se vuče kao jedva funkcionalna država. Srbija i Albanija su zaostale u mnogim demokratskim standardima ili u borbi protiv korupcije, umjesto da napreduju. A sukob između Srbije i Kosova je neriješen: kandidat za prijem u EU – Srbija pod autokratskim predsjednikom Aleksandrom Vučićem, nastavlja da na svoju bivšu pokrajinu gleda kao na dio Srbije; Kosovo, koje je 2008. proglasilo nezavisnim, a sada ga priznaje dobrih 110 zemalja, i dalje je izolovano u mnogim oblastima.
Na oproštajnoj evropskoj turneji, kancelarka Angela Merkel posjetiće Balkan takođe: u ponedjeljak će doći u Beograd na razgovor sa Vučićem, u utorak će se u Tirani sastati sa šefovima vlada Albanije, Bosne i Hercegovine, Srbije, Sjeverne Makedonije, Crne Gore i Kosova. Šestog oktobra slijedi evropski samit o Zapadnom Balkanu.
Kosovo vidi Srbiju kao glavnu prepreku svom napretku. Premijer Kosova Albin Kurti dva puta se u Briselu sastao sa predsjednikom Srbije Aleksandrom Vučićem, ali iz toga nije izašlo ništa opipljivo. Od 2013. godine Srbija i Kosovo potpisali su dobrih 30 sporazuma uz posredovanje EU, ali „Srbija nije primjenila dobre dve trećine njih“, kaže mlada predsjednica Kosova Vjosa Osmani-Sadriu.
Početkom jula, na primjer, na konferenciji „Berlinskog procesa“ – koju je 2014. pokrenula Angela Merkel – trebalo je potpisati sporazume o priznavanju univerzitetskih i profesionalnih kvalifikacija ili ličnih karata. Ali nekoliko sati prije glasanja, Srbija je „predstavila nove prijedloge u kojima se Kosovo ne smatra zemljom i dovela do neuspjeha sporazuma“, rekla je Osmani-Sadriu za SZ. „Nadamo se da će kancelarka i čelnici institucija EU izvršiti neophodan pritisak na Srbiju kako bismo konačno krenuli naprijed“.
Granični prijelaz Merdare, 35 kilometara od Prištine, pokazuje koliko su odnosi između Kosova i Srbije u stagnaciji. Prije svega, vozači sa Kosova skidaju tablice i kupuju srpsku registraciju na 30 dana. Zato što sa kosovskim tablicama Srbi ne dozvoljavaju da automobili nastave dalje. Posebno su vozačima kamiona potrebni vrijeme i živci, srpski zvaničnici često podjednako teško priznaju kosovske sanitarne potvrde, kao i carinske potvrde i druga dokumenta koja se tamo izdaju.
Osim EU, državni sekretar Sjedinjenih Država Mathew Palmer takođe je početkom jula naglasio da Kosovo mora da uspostavi zajednicu gradova i opština: „Pacta sunt servanda, ugovori moraju biti ispunjeni“, rekao je američki diplomata. Da bi to učinilo, Kosovo će možda morati da promjeni svoj ustav. Ali predsjednica Osmani-Sadriu kategorički isključuje ovo, kao i autonomnu asocijaciju gradova i opština za kosovske Srbe uopšte. „Nećemo mijenjati ustav niti dozvoliti bilo kakvo ujedinjenje gradova i zajednicu koji bi stvorili monoetničku strukturu moći u našoj zemlji. To nije ni u našim interesima, ni u interesu regiona ili naših saveznika.“
Kao opravdanje, Osmani-Sadriu se poziva na Republiku Srpsku, srpski podregion u Bosni i Hercegovini blizu Beograda. Njen predsjednik Milorad Dodik stalno je razmišljao o otcjepljenju od Bosne i Hercegovine, nakon čega bi vjerovatno uslijedilo pripajanje Srbiji. „Ako dozvolimo srpsku asocijaciju gradova i opština na Kosovu, ovo bi bila samo preliminarna faza za Srbiju do druge Republike Srpske“, kaže predsjednica Osmani-Sadriu. „Ne želimo drugu nefunkcionalnu državu poput Bosne i Hercegovine“.
Istovremeno, kandidat za EU – Srbija, održava blisko partnerstvo sa Rusijom. Dok su kandidat za članstvo u EU Albanija i pridruženo Kosovo učestvovali proljetos u manevru američke vojske Defender Europe 21, srpski vojnici odletjeli su u Rusiju na manevar sa ruskim i bjeloruskim trupama. Moskva je takođe glavni oslonac Beograda u njegovom stalnom odbijanju da prizna Kosovo. „Srbija i Rusija vješto eksploatišu politički vakuum na Balkanu, a nažalost Zapad na to teško reaguje“, kaže Lulzim Peci iz istraživačkog centra Kipred u Prištini. „Vučić njeguje i hvali Rusiju i Kinu – i ne mora za to da plaća političku cijenu, ali istovremeno prima novac od EU. Sve dok se to ne promjeni, nastaviće svoju politiku.“
U međuvremenu, predsjednica Osmani vjeruje da bi Njemačka, koja je već bila glavni partner Kosovu, trebalo da se tamo još više uključi, na primjer u oblasti obrazovanja mladih Kosovara. „Borimo se protiv kriminala i korupcije sa novim institucijama, promovišemo strana ulaganja novim zakonima i imamo mlade radnike, od kojih mnogi govore njemački – mi smo idealno mjesto za njemačke kompanije.“ Osmani u utorak boravi u posjeti Berlinu. Ona želi da ubjedi svoje njemačke sagovornike da učine više za Kosovo. Jedan od njihovih domaćina je savezni predsjednik Frank-Walter Steinmeier.
Izvor: Südwestdeutsche zeitung/Kossev
„Ali moj rodni grad do danas nije dobio nikakva dokumenta“, kaže Valdete Osmani iz Đakovice.
Takva saradnja radi političkog i ekonomskog napretka udaljenija je nego ikad u mnogim zemljama zapadnog Balkana: Bugarska blokira pregovore o prijemu u EU za Sjevernu Makedoniju zbog spora oko jezika i manjina. Bosna i Hercegovina se vuče kao jedva funkcionalna država. Srbija i Albanija su zaostale u mnogim demokratskim standardima ili u borbi protiv korupcije, umjesto da napreduju. A sukob između Srbije i Kosova je neriješen: kandidat za prijem u EU – Srbija pod autokratskim predsjednikom Aleksandrom Vučićem, nastavlja da na svoju bivšu pokrajinu gleda kao na dio Srbije; Kosovo, koje je 2008. proglasilo nezavisnim, a sada ga priznaje dobrih 110 zemalja, i dalje je izolovano u mnogim oblastima.
Na oproštajnoj evropskoj turneji, kancelarka Angela Merkel posjetiće Balkan takođe: u ponedjeljak će doći u Beograd na razgovor sa Vučićem, u utorak će se u Tirani sastati sa šefovima vlada Albanije, Bosne i Hercegovine, Srbije, Sjeverne Makedonije, Crne Gore i Kosova. Šestog oktobra slijedi evropski samit o Zapadnom Balkanu.
Bolje je skinuti kosovske registarske tablice
Kosovo vidi Srbiju kao glavnu prepreku svom napretku. Premijer Kosova Albin Kurti dva puta se u Briselu sastao sa predsjednikom Srbije Aleksandrom Vučićem, ali iz toga nije izašlo ništa opipljivo. Od 2013. godine Srbija i Kosovo potpisali su dobrih 30 sporazuma uz posredovanje EU, ali „Srbija nije primjenila dobre dve trećine njih“, kaže mlada predsjednica Kosova Vjosa Osmani-Sadriu.Početkom jula, na primjer, na konferenciji „Berlinskog procesa“ – koju je 2014. pokrenula Angela Merkel – trebalo je potpisati sporazume o priznavanju univerzitetskih i profesionalnih kvalifikacija ili ličnih karata. Ali nekoliko sati prije glasanja, Srbija je „predstavila nove prijedloge u kojima se Kosovo ne smatra zemljom i dovela do neuspjeha sporazuma“, rekla je Osmani-Sadriu za SZ. „Nadamo se da će kancelarka i čelnici institucija EU izvršiti neophodan pritisak na Srbiju kako bismo konačno krenuli naprijed“.
Granični prijelaz Merdare, 35 kilometara od Prištine, pokazuje koliko su odnosi između Kosova i Srbije u stagnaciji. Prije svega, vozači sa Kosova skidaju tablice i kupuju srpsku registraciju na 30 dana. Zato što sa kosovskim tablicama Srbi ne dozvoljavaju da automobili nastave dalje. Posebno su vozačima kamiona potrebni vrijeme i živci, srpski zvaničnici često podjednako teško priznaju kosovske sanitarne potvrde, kao i carinske potvrde i druga dokumenta koja se tamo izdaju.
Preti li bjeda Kosovu kao u Bosni i Hercegovini?
Naravno, Kosovo takođe ne sprovodi sporazum postignut 2013. i 2015. godine o osnivanju de fakto u velikoj mjeri autonomne asocijacije gradova i opština za 150,000 Srba na Kosovu, a koje ima 1,9 miliona stanovnika. Krajem 2015. godine, Ustavni sud Kosova je utvrdio da su detalji planirane federacije (zajednice prim.red.) gradova i opština u suprotnosti sa ustavom, te da zajednica ipak mora biti „uspostavljena“.Osim EU, državni sekretar Sjedinjenih Država Mathew Palmer takođe je početkom jula naglasio da Kosovo mora da uspostavi zajednicu gradova i opština: „Pacta sunt servanda, ugovori moraju biti ispunjeni“, rekao je američki diplomata. Da bi to učinilo, Kosovo će možda morati da promjeni svoj ustav. Ali predsjednica Osmani-Sadriu kategorički isključuje ovo, kao i autonomnu asocijaciju gradova i opština za kosovske Srbe uopšte. „Nećemo mijenjati ustav niti dozvoliti bilo kakvo ujedinjenje gradova i zajednicu koji bi stvorili monoetničku strukturu moći u našoj zemlji. To nije ni u našim interesima, ni u interesu regiona ili naših saveznika.“
Kao opravdanje, Osmani-Sadriu se poziva na Republiku Srpsku, srpski podregion u Bosni i Hercegovini blizu Beograda. Njen predsjednik Milorad Dodik stalno je razmišljao o otcjepljenju od Bosne i Hercegovine, nakon čega bi vjerovatno uslijedilo pripajanje Srbiji. „Ako dozvolimo srpsku asocijaciju gradova i opština na Kosovu, ovo bi bila samo preliminarna faza za Srbiju do druge Republike Srpske“, kaže predsjednica Osmani-Sadriu. „Ne želimo drugu nefunkcionalnu državu poput Bosne i Hercegovine“.
Predsjednik Srbije Vučić „hvali Rusiju i Kinu“ i još uvijek dobija sredstva EU
Svoj skepticizam o Kosovu potvrđuje srpski ministar unutrašnjih poslova Aleksandar Vulin, koji je sredinom jula u prisustvu predsjednika Vučića vodio kampanju za „srpski svet“ i za vojnu zaštitu Srba „gdje god da žive“. Predsjednica Osmani vidi neprekinutu liniju režima srpskog diktatora Slobodana Miloševića. „Vulin i Vučić su obojica bili članovi njegovog režima i još uvijek imaju isti cilj: veliki srpski svijet“.Istovremeno, kandidat za EU – Srbija, održava blisko partnerstvo sa Rusijom. Dok su kandidat za članstvo u EU Albanija i pridruženo Kosovo učestvovali proljetos u manevru američke vojske Defender Europe 21, srpski vojnici odletjeli su u Rusiju na manevar sa ruskim i bjeloruskim trupama. Moskva je takođe glavni oslonac Beograda u njegovom stalnom odbijanju da prizna Kosovo. „Srbija i Rusija vješto eksploatišu politički vakuum na Balkanu, a nažalost Zapad na to teško reaguje“, kaže Lulzim Peci iz istraživačkog centra Kipred u Prištini. „Vučić njeguje i hvali Rusiju i Kinu – i ne mora za to da plaća političku cijenu, ali istovremeno prima novac od EU. Sve dok se to ne promjeni, nastaviće svoju politiku.“
U međuvremenu, predsjednica Osmani vjeruje da bi Njemačka, koja je već bila glavni partner Kosovu, trebalo da se tamo još više uključi, na primjer u oblasti obrazovanja mladih Kosovara. „Borimo se protiv kriminala i korupcije sa novim institucijama, promovišemo strana ulaganja novim zakonima i imamo mlade radnike, od kojih mnogi govore njemački – mi smo idealno mjesto za njemačke kompanije.“ Osmani u utorak boravi u posjeti Berlinu. Ona želi da ubjedi svoje njemačke sagovornike da učine više za Kosovo. Jedan od njihovih domaćina je savezni predsjednik Frank-Walter Steinmeier.
Izvor: Südwestdeutsche zeitung/Kossev
