Kontekst Balkan između tenzija i težnji, američka politika i perspektiva dijaloga Kosova i Srbije
Razvoj na Kosovu i u regionu je odraz izazova Balkana koji je još uvijek podjeljen između prošlosti i budućnosti.
Politička i diplomatska situacija na Kosovu i u regionu prolazi kroz osjetljiv period, gdje uticaj američke politike i dinamika dijaloga između Kosova i Srbije igraju ključnu ulogu u procesu normalizacije, odražavaju tekuće izazove koji ometaju region, stabilnost i saradnju.
SAD su i dalje najvažniji međunarodni akter na Balkanu, posebno u vezi sa Kosovom.
Posljednjih godina, američka administracija je promovisala pragmatičan pristup dijalogu između Kosova i Srbije, insistirajući na neophodnosti sporazuma o potpunoj normalizaciji, koji uključuje obostrano priznanje. Traži da Kosovo pravi kompromise oko sporazuma o pridruživanju opština sa srpskom većinom, koji je prošao proceduru ustavne ratifikacije u skupštini, a od Srbije da prizna nezavisnost Kosova i da se distancira od nacionalističke retorike i njenih veza s Rusijom.
Za Kosovo je američka podrška od vitalnog značaja, ali povećan pritisak na kosovske institucije da prihvate mehanizme koji mogu uticati na funkcionalnost države, stvorio je unutrašnje tenzije i skepticizam u odnosu na međunarodnu agendu i obrađuje najteža politička pitanja na Balkanu.
Glavne prepreke su situacija u kojoj Srbija odbija da prizna Kosovo i nastavlja da koristi retoriku „istorijskog kompromisa”, izbjegavajući priznanje Kosova, dok zahtjeva proširenu autonomiju za Srbe na sjeveru. Ovakav stav ne samo da koči napredak sporazuma, već stvara i nestabilno okruženje na terenu. Kosovo vidi ovaj mehanizam kao opasnost za teritorijalni integritet i ustavno funkcionisanje države, dok ga Srbija i njene međunarodne pristalice predstavljaju to kao uslov za mir.
Uloga Srbije kao strateškog partnera Rusije i Kine komplikuje napore za normalizaciju. Nezainteresovanost Srbije da se distancira od ovih sila stvara stalne tenzije i podriva napore da se region integriše u Zapad.
Nedavni incidenti na sjeveru Kosova, uključujući sukobe sa lokalnim Srbima i osporavanje autoriteta kosovskih institucija, pokazuju nedostatak koordinacije i volje za dugoročnim rješenjima. Uloga EU i izazov međunarodne koordinacije treba istaći, gde je posredovanje Evropske unije u dijalogu Kosovo-Srbija okarakterisano nedostatkom kohezije i dovoljnog uticaja na strane.
Za razliku od SAD, EU se često doživljava kao nejasna u svojim namerama, dozvoljavajući Srbiji da produži proces i iskoristi diplomatsku podršku Moskve i Pekinga. Par Josep Borrell i Miroslav Lajčak ostao je sinonim za diplomatski neuspjeh EU u dijalogu Kosova i Srbije. Dok su Kurti i Vučić korisnici ovog procesa na štetu Kosova i albanskog pitanja.
Međutim, evropska integracija Kosova i Srbije ostaje strateški cilj, a stabilan sporazum je uslov za napredak obe zemlje ka EU. Kosovo treba da nastavi da intenzivira svoju ulogu u regionu nudeći perspektive za region.
Ono mora da nastavi da konsoliduje svoje građanstvo kroz jačanje demokratskih institucija, unapređenje vladavine prava i saradnju sa međunarodnim saveznicima.
Ako dijalog ne donese opipljive rezultate, postoji rizik da će napetosti na sjeveru stvoriti nestabilnu situaciju koja se može proširiti na cijeli region.
Američka politika ostaje ključni faktor u određivanju toka događaja, ali njen uspjeh zavisi od održavanja pravične ravnoteže između pritiska i podrške. Srbija mora izvršiti izbore između njenih tradicionalnih veza sa Rusijom i Kinom ili Briksa i evropskih aspiracija, gdje pripada kao teritorija koja je uzurpirana nakon slovenskog priliva sa Karpata.
Samo kroz sveobuhvatan i konstruktivan pristup može se postići trajni mir i integrisaniji region.
Piše Hisen Berisha, Poslanik Demokratske partije Kosova
Izvor: Kosovo Online/Gazetablic
SAD su i dalje najvažniji međunarodni akter na Balkanu, posebno u vezi sa Kosovom.
Posljednjih godina, američka administracija je promovisala pragmatičan pristup dijalogu između Kosova i Srbije, insistirajući na neophodnosti sporazuma o potpunoj normalizaciji, koji uključuje obostrano priznanje. Traži da Kosovo pravi kompromise oko sporazuma o pridruživanju opština sa srpskom većinom, koji je prošao proceduru ustavne ratifikacije u skupštini, a od Srbije da prizna nezavisnost Kosova i da se distancira od nacionalističke retorike i njenih veza s Rusijom.
Za Kosovo je američka podrška od vitalnog značaja, ali povećan pritisak na kosovske institucije da prihvate mehanizme koji mogu uticati na funkcionalnost države, stvorio je unutrašnje tenzije i skepticizam u odnosu na međunarodnu agendu i obrađuje najteža politička pitanja na Balkanu.
Glavne prepreke su situacija u kojoj Srbija odbija da prizna Kosovo i nastavlja da koristi retoriku „istorijskog kompromisa”, izbjegavajući priznanje Kosova, dok zahtjeva proširenu autonomiju za Srbe na sjeveru. Ovakav stav ne samo da koči napredak sporazuma, već stvara i nestabilno okruženje na terenu. Kosovo vidi ovaj mehanizam kao opasnost za teritorijalni integritet i ustavno funkcionisanje države, dok ga Srbija i njene međunarodne pristalice predstavljaju to kao uslov za mir.
Uloga Srbije kao strateškog partnera Rusije i Kine komplikuje napore za normalizaciju. Nezainteresovanost Srbije da se distancira od ovih sila stvara stalne tenzije i podriva napore da se region integriše u Zapad.
Nedavni incidenti na sjeveru Kosova, uključujući sukobe sa lokalnim Srbima i osporavanje autoriteta kosovskih institucija, pokazuju nedostatak koordinacije i volje za dugoročnim rješenjima. Uloga EU i izazov međunarodne koordinacije treba istaći, gde je posredovanje Evropske unije u dijalogu Kosovo-Srbija okarakterisano nedostatkom kohezije i dovoljnog uticaja na strane.
Za razliku od SAD, EU se često doživljava kao nejasna u svojim namerama, dozvoljavajući Srbiji da produži proces i iskoristi diplomatsku podršku Moskve i Pekinga. Par Josep Borrell i Miroslav Lajčak ostao je sinonim za diplomatski neuspjeh EU u dijalogu Kosova i Srbije. Dok su Kurti i Vučić korisnici ovog procesa na štetu Kosova i albanskog pitanja.
Međutim, evropska integracija Kosova i Srbije ostaje strateški cilj, a stabilan sporazum je uslov za napredak obe zemlje ka EU. Kosovo treba da nastavi da intenzivira svoju ulogu u regionu nudeći perspektive za region.
Ono mora da nastavi da konsoliduje svoje građanstvo kroz jačanje demokratskih institucija, unapređenje vladavine prava i saradnju sa međunarodnim saveznicima.
Ako dijalog ne donese opipljive rezultate, postoji rizik da će napetosti na sjeveru stvoriti nestabilnu situaciju koja se može proširiti na cijeli region.
Američka politika ostaje ključni faktor u određivanju toka događaja, ali njen uspjeh zavisi od održavanja pravične ravnoteže između pritiska i podrške. Srbija mora izvršiti izbore između njenih tradicionalnih veza sa Rusijom i Kinom ili Briksa i evropskih aspiracija, gdje pripada kao teritorija koja je uzurpirana nakon slovenskog priliva sa Karpata.
Samo kroz sveobuhvatan i konstruktivan pristup može se postići trajni mir i integrisaniji region.
Piše Hisen Berisha, Poslanik Demokratske partije Kosova
Izvor: Kosovo Online/Gazetablic
