Poznato izletište Grebaje na nadmorskoj visini preko 1500 metara, iznad bošnjačkog grada Gusinja na samom sjeveru Crne Gore, po tradiciji je sa svojim starosjediocima dočekalo mnoge Bošnjake i Albance koji žive širom svijeta pjesmom i igrom koja je trajala čitavog dana.
U ovom prelijepom prirodnom ambijentu prije nekoliko godina, zahvaljujući opštinskim vlastima, otvoreno je nekoliko eko-katuna i restorana koji rade tokom čitave godine jer ovaj privlačan kraj u Crnoj Gori posjećuju turisti, arheolozi, naučnici, planinari, te svi oni koji vole prirodu, žele da se odmore, kao i oni koji vole istraživati sva čuda prirode.
Svakog 31. jula ovdje se organizuje niz kulturno-umjetničkih dješavanja poput pomenutog kada se na jednom mjestu okupi veliki broj ovdašnjeg stanovništva sa gostima iz drugih gradova u Crnoj Gori kao i država u okruženju, sa ljudima koji godinama žive u inostranstvu, pretežno u SAD i evropskim državama, te se druže kroz pjesmu i igru, a dješava se da se neko i oženi ili se neka djevojka uda te se njihov zajednički život nastavlja u nekoj drugoj državi na zapadu.
Na ovogodišnjoj fešti okupilo se oko 8.000 ljudi, koje je srdačnim govorom pozdravila Anela Čekić, predsjednica opštine Gusinje, kao i nekoliiko ministara u Vladi Crne Gore, poželjevši ljudima iz dijaspore ugodne trenutke u svom rodnom kraju uz nadu da će se saradnja uspješno nastaviti, jer dijaspora uveliko pomaže razvoj i opstanak naroda u gusinjskoj opštini, s obzirom da se iseljavanje u SAD i zapadnoevropske države i dalje odvija nesmanjenim intenziteom.
Za dobro raspoloženje zadužen je bio bend Verija Behljuljevića (brat Bekija Bekića) kao i čuveni “Plavski tamburaši" koji su napravili atmosferu za pamćenje uz pjesmu i igru članova KUD “DŽafer Nikočević" iz Gusinja te KUD “New York" iz Sjedinjenih Država čiji su članovi djeca iseljenika iz ovih krajeva. Igrallo se i halaturko, šota, užičko, moravac, bosančica i druga narodna kola te se slavlje i veselje, uz domaće specijalitete sa roštilja, nastavilo do duboko u noć.
Program manifestacije “Dani dijaspore" u Plavu i Gusinju, u organizaciji opštinskih nosioca vlasti i lokalnih turističkih organizacija, sinoć je na poligonu plavske niže-srednje škole “Bećo Bašić" upotpunila i poznata pjevačica Dara Bubamara, čiji je koncert pratilo preko 5.000 ljubitelja narodne muzike.
Danas se program nastavlja u albanskom selu Vusanje tradicionalnom trkom konja i opštenarodnim veseljem, dok se centralna svečanost i rani kulturno-umjetnički događaji očekuju sutra, kada se prigodan program organizuje na čuvenim Alipašinim izvorima gdje se, po tradiciji, okuplja veliki broj ljudi sa čitavog Balkana, a posebno iz dijaspore, a noću se šeta čuvenim gusinjskim korzom te se uz pjesmu, igru i muziku ostaje do ranih jutarnjih sati.
Nakon što mnogima iz dijaspore završi godišnji odmor, i vrate se u državama u kojima žive i rade, građani Plava i Gusinja nastavljaju svojim životom, sa željom da se ponovo vide sa svojima narednog ljeta na istom mjestu.
