Država koja ni u svom nazivu nema oznaku ustavnopravnog određenja jeste složena država. Bosna i Hercegovina kao međunarodno priznata država Dejtonskim mirovnim sporazumom, na svom najvišem nivou ima uređenje koje proizilazi iz tog međunarodnog dogovora.
Tako Bosna i Hercegovina ima:
Predsjedništvo BiH sastavljeno od 3 člana (iz reda konstitutivnih naroda: Bošnjak, Srbin i Hrvat, koji ustvari predstavljaju entitete: 2 člana - Federaciju BiH i 1 član - Republiku Srpsku). Predstavnika ostalih naroda u Predsjedništvu BiH - nema. Čeka se provedba presude Europskog suda za ljudska prava u slučaju Sejdić-Finci. Jedan član Predsjedništva BiH ne priznaje 1. mart - Dan nezavisnosti.
Parlamentarna skupština BiH (ili skupštinska skupština) se sastoji iz dva doma: Zastupničkog/predstavničkog doma i Doma naroda. U oba doma sjede predstavnici konstitutivnih naroda koji svoje (lične/stranačke) interese najčešće izbore putem tzv. vitalnog nacionalnog interesa u kome sama nacija koju predstavljaju ne dobije ama baš ništa.
Vijeće/Savjet ministara BiH bi po svim uzusima demokratije trebao predstavljati izvršnu vlast. U ovako složenoj BiH predstavlja, u biti, najviše dužnosnike stranaka koje su osvojile vlast u svojim entitetima. Proslavu Dana nezavisnosti (ne)organizuju ni članovi Vijeća/Savjeta ministara BiH.
Onoliko koliko su mislili da treba dati takvoj Bosni i Hercegovini, OHR (kao jedini i vrhovni tumač Dejtona) dali su u vidu: Suda i Tužilaštva BiH (sudska vlast), SIPA (sigurnosna agencija BiH), Oružanih snaga BiH, Uprave za indirektno/neizravno oporezivanje BiH, i još drugih, većih ili manjih i agencija, za koje je najbitnije koja će stranka na vlasti, u ime konstitutivnog naroda, postaviti svog čovjeka na funkciju, makar on bio stručno (ne)kompetentan, ali partijski podoban za taj posao.
Republika Srpska jeste centralizovani entitet sa glavnim gradom Banjom Lukom u kojoj je sjedište Predsjednika Republike, Vlade, Narodne Skupštine, kao i Vrhovnog suda RS.
Narodna skupština RS funkcioniše kao jednodomni parlament, dok se zaštita konstitutivnih naroda reguliše kroz Vijeće naroda.
Vlada RS svoju multinacionalnu komponenetu provodi kroz izbor "profesionalnih" ministara Bošnjaka i Hrvata koji najčešće žive u pojedinim kantonima Federacije BiH ali svoje lične/stranačke interese, putem konstitutivnosti naroda ostvaruju u udobnim foteljama RS-a.
Republika Srpska ima svoje republičke/državne praznike (izmiješanih) sa vjerskim, pravoslavnim praznicima, te predstavnici svih naroda u RS, niti priznaju niti proslavljaju Dan nezavisnosti.
Opština kao vid lokalne samouprave RS kroz načelnike opština koji, izbornom voljom građana, bude Srbin i Skupštine opština na čijem čelu najčešće bude Bošnjak ili Hrvat, koji naravno živi u Federaciji BiH, ali poštujući Ustav RS-a ne proslavlja Prvi mart.
Međuentitetski kompleks složene Bosne i Hercegovine čini distrikt Brčko. I ovo je entitet koji ima svoju zakonodavnu, izvršnu i sudsku vlast. Po svom političko-administrativnom ustroju čini nešto između Republike i opštine, a nije kanton. A šta je to? Pitanje je za neupućene. A za one ljude koji BIH vide samo iz udobnih fotelja ministara, zamjenika ministara, savjetnika, međunarodnih supervizora, to uopšte nije pitanje. Kad već iz briselske staklene palače glomazne administracije Europske unije sve funkcioniše po njihovom supervizoru, narod će se obskrbiti na "Arizoni" i ... "mirna Bosna".
Krivu Drinu ne ispravi ni Federacija Bosne i Hecegovine. Entitet koji čini zajednicu dva konstitutivna naroda (Bošnjaka i Hrvata) i Srba, kroz kantone/županije kao srednji nivo organizacije sa zakonodavnom, izvršnom i sudskom vlasti. Srbi, a najčešće jedni te isti, koji u njoj žive, profesionalno se bave politikom jer im je omogućeno da mogu, danas u nacionalnoj a sutra u građanskoj, stranačkoj opciji, sa svojim mentorima, na papiru i za sebe, okuse svu dobrobit nacionalne konstitutivnosti.
Federacija BiH jeste konglomerat kantona/županija i općina/opština koji funkcionišu po sistemu "ja u klin, ti u ploču".
Stranke koje na izborima dobiju glasove biračkog tijela (najčešće ispod 50 %, ali se to vješto prikriva, zahvaljujući biračkom inžinjeringu i izbornog zakona) (bez)sramno preuzmu vlast sa svojim (bez)sramno izabranim zvaničnicima. Takva vlast ne funcioniše ili se mijenja u ovisnosti o jednom jedinom glasu jednog i jedinog zastupnika (iz reda stranaka ili konstitutivnih naroda) u jednoj od mnogobrojnih općinskih vijeća, kantonalnih/županijskih skupština ili dva doma federalnog parlamenta, koji svojim punim novčanikom a praznom glavom, okonča vlast jedne ili više koalicionih stranaka u izvršnom ili zakonodavnom tijelu, da se ni najobrazovaniji, najumniji i najekspertniji Bošnjak, Hrvat, Srbin, ili čovjek iz reda Sejdić-Finci ne može snaći. I ovo je složenost BIH.
Kompleksnost Bosne i Hercegovine svojim vrhovnim i obavezujućim odlukama garnira Visoki predstavnik u BiH sa svojim uredom a sve u suradnji sa specijalnim predstavnikom EU i Vijećem za provedbu mira - PIC (Peace Implementation Council). Oni predstavljaju vrhovnog arbitra u tumačenju i provedbi mirovnog sporazuma što ovakvu Bosnu i Hercegovinu čini nevidljivim ali sveprisutnim protektoratom EU i velikih sila.
Njih ima na svečanim prijemima u svečanim salonima onih dužnosnika Bosne i Hercegovine koji praznuju Dan nezavisnosti.
Ovako složena Bosna i Hercegovina dočekuje svoj „državni“, republički/federalni, kantonalni/županijski, općinski /opštinski ali i distriktni Dan nezavisnosti 1. mart. Kompleksnost proslave ovog svečanog dana je u tome što Republika Srpska ovaj dan ne priznaje, ne praznuju ga ni konstitutivni hrvatski narod iz županija s hrvatskom većinom, a sasvim sigurno ga ne slavi ni Distrikt Brčko jer on ima svoje zakonske praznike.
Narod(i) Bosne i Hercegovine, izuzimajući političare, svoju frustriranost (političkim stanjem, nezaposlenošću, teškom ekonomskom situacijom) i svoju volju i želju za nezavisnom i suverenom Bosnom i Hercegovinom ispoljavaju na internetskim društvenim mrežama isticanjem simbola (S)R BiH, BiH, nacionalnih i vjerskih, šaljući praznične poruke kao vid distanciranja od dnevno-političkih i stranačkih prepucavanja.
Jedino on i može, na svojoj koži i u svojoj duši, razumjeti ovakvu Bosnu i Hercegovinu.
Dr. med. Baškim Bajrami, mag. političkih nauka
