EU mijenja svoj pristup u cilju efikasnijeg rješavanja problematike islamskih boraca koji se vraćaju iz Sirije i sa Bliskog istoka i koji predstavljaju sigurnosne rizike u svojim matičnim zemljama, kažu zvaničnici.
"Naša reakcija je sada multilateralnija. Raste svijest o tome da trebamo zajednički raditi širom Mediterana, od Maroka pa do Turske. Mnogo više smo angažovani u radu s tim zemaljama," izjavio je Gilles De Kerchove, koordinator EU za kontraterorizam.
U Siriji se bori više od 2.000 islamskih ekstremista iz Evrope, a neutvrđeni broj njih se vratio, kaže De Kerchove.
Ekstremisti idu u Siriju uprkos pozivima vlada da to ne čine -- neke su usvojile i zakone prema kojima je borba u stranim ratovima ilegalna -- i uprkos izjavama islamskih lidera koji osuđuju džihad.
Stručnjaci već odavno upozoravaju da se džihadisti dolaskom na teren dodatno radikalizuju, te se pridružuju mreži koja pokriva cijeli svijet. Kerchove kaže da neće svi povratnici organizovati napade u EU, međutim, njihov sveukupan broj povećava šanse da do terorističkog napada dođe.
Predstavnici osam najugroženijih zemalja EU -- Belgije, Danske, Francuske, Njemačke, Poljske, Španije, Nizozemske i Ujedinjenog Kraljevstva -- odobrili su u Milanu 7. jula akcioni plan za koordiniranu razmjenu informacija u cilju sprječavanja terorističkih napada.
"Cilj je unaprijediti upotrebu šengenskog informacionog sistema, ciljane granične kontrole, prijenos informacija Europolu u svrhu zajedničke analize, razmjene informacija o stranim borcima sa nacionalnim vlastima, kao i praktičnu saradnju i razmjenu informacija, na primjer prilikom upotrebe podataka o putnicima," saopšteno je iz EU.
Iz EU je saopšteno da će se ona u oktobru susresti sa predstavnicima Twittera, Facebooka i Googlea u cilju razvijanja partnerstva između javnog i privatnog sektora, kako bi se što bolje odgovorilo na izazov radikalizacije putem interneta.
Stručnjaci kažu da akcioni plan obuhvata prevenciju, otkrivanje sumnjivih putovanja, nadzor i rješavanje problematike džihadista-povratnika i hapšenja onih koji su počinili zločine u inostranstvu.
Štaviše, EU će u zemljama zapadnog Balkana uspostavit radionicu na temu sprječavanja radikalizacije.
EU podržava agencije za provedbu zakona na Balkanu putem programa pomoći protiv terorizma i organizovanog kriminala, kaže Xhavit Shala, sigurnosni stručnjak i profesor na Univerzitetu u Tirani.
"Terorizam sadrži direktnu prijetnju po sigurnost svih zemalja koje se bore protiv njega, uključujući i Albaniju. To je jasna poruka svima onima koji se aktivirali u tom sukobu i koji imaju tendencije da se ponovno aktiviraju," izjavio je Shala za SETimes.
Stručnjaci kažu da su balkanske zemlje većinom pružaoci informacija za djelovanje, a ne njihovi korisnici.
"Akcionim planom stvorit će se prilika za integrisanu akciju među zainteresovanim stranama na nadnacionalnom nivou," izjavila je za SETimes Kristina Remenski, profesorica na Fakultetu za sigurnost u Skoplju.
Kerchove kaže da EU želi ojačati i svoju saradnju s Turskom.
Turska je unaprijedila mjere za sprječavanje protoka džihadista u krizom razorene Siriju i Irak, uslijed rastućeg straha da će se oni vratiti u svoje matične zemlje i planirati napade u budućnosti.
"Turska je već poduzela neke dodatne mjere u cilju postizanja povećane budnosti na granici i unaprjeđenja načina na koji mi s Turskom razmjenjujemo informacije, tako da mi radimo na tome," kaže Kerchove.
